|
| |
| |
| |
De groote drijver
5e Perspectief.
West-Europa Boschkant Kinderen Dweper Boer
(kinderprenten toonende)
Kijk hier, kinderen. Hier staan jullie zooals je nu bent; je rijdt paardje op een stok, gooit met sneeuwballen en vecht met houten sabeltjes.
Daar kan je zien, wat voor een leven jullie voeren kunt wanneer je naar Amerika gaat. Durven jullie dat wagen?
Kijk dan goed. Hier beklimmen de jongens hooge gebergten. Daar schieten ze op buffels en poema's. Allemaal hebben ze een eigen geweer en doen ze ontdekkingstochten in de binnenlanden....
Hier heb je de prenten....
(De Dweper werpt haastig de prenten weg en verdwijnt snel. De kinderen vechten om de prenten. Een boer met een hooivork gewapend komt aangeloopen).
Weer zoo'n vervloekte onheilzaaier, zoo'n kinderverleider.... Als ik 'm krijg steek ik 'm vast aan een boom!
| |
5e Tafereel.
Half verwoeste kapel in Polen, nabij hoofdkwartier der Russische troepen.
| |
1e Tooneel.
(Darkhine Lotte).
Ik begrijp niet hoe je 't uithoudt, Een keer bijna opgelicht, gisteren een poging tot vergiftiging....
Herhaaldelijk heb ik me verloren gevoeld.... maar dat went ook al. Worden wij niet allen groot in dezen grooten tijd?
Mag ik eens indiscreet worden? Waarom hecht je aan zijn tegenwoordigheid. Houd hij van je?
Hij was altijd correct en vriendelijk.... maar ook weinig meer.
Die vervloekte Tartaarsche wordt een gevaar voor ons allemaal. Pas jij
| |
| |
vooral op daarvoor. Je moet toch wel sterke sympathie voor hem voelen, om hem zonder bijbedoeling, in zoo vreemde omstandigheden trouw te blijven.
Ik vermoed dat ik voor hem de laatste herinnering aan het Westen ben.
Eigenlijk niets. Mijn moeder was een Belgische die er niets aan deed. Mijn vader kwam uit Denemarken, dus protestant. Ik ben alleen katholiek gedoopt.
Als de Tartaarsche rondstrooit, dat hij katholiek is, valt zijn macht.
| |
2e Tooneel.
(Vorigen Holset Kolzoff).
(in ontzetting).
Had ik dat toch niet gezien! Had ik dat toch niet gezien!
't Was verschrikkelijk, dat geef ik toe.... Maar daarvoor is het tenslotte oorlog.
We kwamen op een plaats waar gewonden werden aangebracht. Daar lagen erbij die geheel opengereten waren door granaatontploffingen. Een heeft ons herkend.... en vervloekt.... en hoe....
Die vloek kan me niets schelen.... Ik zag dorpen en steden branden en jammerlijkste benden van vluchtelingen voortstrompelen, dat liet me in den grond ongevoelig, 't was of het me niet aanging.... Ik had dat roode bloed niet moeten zien, die stukgescheurde lijven.... Dat is een abnormaliteit van me. Ik geloof dat ik niets erom geven zou, wanneer dat bloed die helsche roode kleur niet had.... Dat maakt me gek.... razend gek. Dat gaat me teisteren, elken nacht in mijn droomen, die me meer kwellen dan deze werkelijkheid, die toch ook rijk is aan verschrikkingen... Praten we liever van wat anders... misschien gaat dat gevoel, dat ik de keuze heb tusschen krankzinnig worden of in een verscheurend gedierte te veranderen, wel over.
Moskou bericht dat de Unie-president ongeneeslijk ziek is geworden en dat de Aziaten den Grooten Drijver tot staatshoofd willen gekozen zien.
(onverschillig):
Wat verder.... van de fronten.
| |
| |
Tegenslag in Bessarabië,.... doorbraak bij Riga.... Telegrammen uit Berlijn, Parijs en Rome, dat men daar het ergste vreest en mobiliseert. Uw aanwezigheid hier en uw invloed zijn bekend geraakt en men tracht te weten waarvandaan de Groote Drijver komt.
Een weet het, ik hoop dat die zwijgen kan! Anders wordt nog ruchtbaar naast wie ik op school heb gezeten, hoeveel punten ik kreeg voor aardrijkskunde, welke nullen voornamer en knapper waren dan ik... en dat ik graag asperges at!!
Spot niet in zoo'n oogenblikken.
Heb je den chef van den generalen staf voor je plannen gewonnen?
Eerst deed die erg technisch. Tenslotte kon ik hem overtuigen dat alleen een bliksemsnelle overrompeling ons over het gevaarlijke punt heen kan voeren. Wanneer binnen drie dagen niet heel het Westen in paniek door elkaar rent, zijn onze kansen verkeken. Ik ben geen strateeg, maar geloof menschenkenner genoeg te zijn om te weten waar de voorzichtlgheid overmoed vergt. En dat is nu! Ik moet mijn gedachten concentreeren, laat me dus een uurtje alleen. Leid me vooral niet af met voorspiegelingen van een presidentschap, dat wereldheerschappij kan gaan beteekenen. Innerlijk blijf ik me toch voelen wat ik ben: een stipje in het gewoel van andere stipjes. Zee, bergen en rivieren blijven onberoerd van onze catastrophen. En wat zijn wij in de ruimte en in de eeuwigheid?
(Allen af behalve Holset.)
| |
3e Tooneel.
(Holset zet zich aan een tafel en staart blijkbaar gedachtenloos naar eenige kaarten. Gejaagd staat hij op en wandelt dan met de handen in de zakken rond.)
Als ik dat bloed maar niet gezien had.... al dat bloed.... dat verdoemde rood.... daar moet ik aan gewoon zien te raken.
(Voor een Christusbeeld, onrustig)
Ben ik als Christus geworden?... Ik heb toch ook allen lief, ik breng toch ook niet den vrede, maar het zwaard.... Mag ik dat? Mag ik dat wel?
(knielend, in stijgende overspanning)
Wie gaf mij last om heel deze hel over de wereld los te laten? En toch doe ik Gods wil! Ik doe kwaad en goed, tegelijk in geweldige mate. Ik doe het kwade en Gij leidt het in hetzelfde moment ten goede.... Laat mij niet krankzinnig worden, Christus help mij, help mij! Laat me mijn zending volbrengen tot het einde.... ik ben tenslotte maar een instrument, dat gij bespeelt... misschien de bazuin van het laatste gericht voor velen.... Want wat nu
| |
| |
gebeuren gaat, dat moet.... Ik voel dat ik meer en meer beest word, als mensch kan ik ook niet verder meer willen.... en toch bid ik nog.... als vroeger, toen ik naar kleine onschuldige dingen verlangde.... Laat ze mij vervloeken als Anti-Christ, als Gog en Magog, ik blijf mezelf en ik klamp me vast aan Uw kruis, Christus.... Ik wil tot de Uwen blijven behooren.... maar eerst moet de groote daad volbracht zijn. Dat wilt Gij toch ook? Geef een teeken.... ik weet niets....
(ontzind kreunend)
Antwoord.... geef antwoord.... Geef antwoord....
(smeekend, dan opstaande en stampvoetend)
Geef antwoord.... Geef toch antwoord!
| |
4e Tooneel.
Holset, Warja.
(Warja komt binnengeslopen. Als ze Holset in dezen toestand ziet wil ze zich terugtrekken. Deze merkt haar op, springt op haar toe en trekt haar tot zich.)
(wild.)
Wat moet jij, hysterisch wijf.
(hoonend.)
Ik wist niet dat je aan 't bidden was... met hand en voet.
Zeg maar als een bezetene.
(sarrend.)
Kun je den storm der gebeurtenissen niet meer doorstaan?
De groote orkaan die nu losbreekt, zal mij niet omver sleuren... Maar ik heb bloederige opengereten menschenlijven gezien! Ik wordt gek of Aziaat.
(gedempt schaterend.)
Jij, Aziaat? Je durft in je boeken, maar anderen moeten de daad verrichten, de daad! Als een meisje van achttien jaar blijf je trouw aan je moeders moraal, ook al een lafheid... Toon dat je Aziaat kunt worden... in je haat... en in je liefde...
Weg,... je maakt me razend... Ik kan niet meer denken... en toch moet ik dat kunnen: voor volken en voor eeuwen.
(lokkend.)
Weet ook man te zijn... dezen nacht...
(plots bedwongen.)
Als ik me nu Aziaat toon....
| |
| |
Dan aanbid ik je... eindelijk.
(bevelend.)
Kniel dan en bid...
(onzet.)
Wat bedoel je daarmee?
Nu ik eenmaal bloed gezien heb, los ik de moeilijkheden ook stouter op.
(Holset trekt zijn revolver en schiet Warja neer.)
| |
5e Tooneel.
(Vorigen Kolzoff, Darkine, Lotte, Vorsten.)
Laat iemand dat cadaver wegruimen.
Helga doodgeschoten!.... Wat is hier gebeurd?
Het moest. Het ging niet anders meer.
(gesmoord snikkend):
Ik heb wel voorzien dat dat komen ging.
(dreigend.)
Zij is een onzer prinsessen.
(blaffend.)
Die zich in Parijs en Berlijn aan de minsten der Europeanen weggooide.
Ze komt bij.... Ze is niet dood....
(zwak.)
Misschien ga ik... Ik ben slecht geweest... Maar toch altijd in mijn hart een kind van mijn land... Straft dien moordenaar, Hij is bovendien een dienaar van den Paus... een katholiek...
(valt opnieuw in onmacht.)
Draagt ze weg en haalt een dokter.
(Kolzoff en Lotte dragen Helga weg.)
(wantrouwend):
Ze zei: gij zijt katholiek... Is dat waar?
Wat doet het ertoe, waar en in welk geloof de Groote Drijver geboren werd?
| |
| |
(dreigend).
Een dienaar van den Paus... Wat zullen de vorsten ervan zeggen?
(waardig):
Ik geloof in Christus en als Christus spreekt door den mond van den Paus, luister ik naar Christus door den Paus aan te hooren.
| |
7e Tooneel.
(Vorigen, Kolzoff).
Groote tijdingen: Engeland maakt zich los van de Westersche machten en neemt een dreigende houding aan ertegen. De slag in Rumenië verloopt goed en snel. De Polen zijn verpletterd, vragen vrede en stellen een groot Slavisch bondgenootschap voor.
Die zijn voor Spanje en Zuid-Frankrijk bestemd. Ze zullen er zich wel thuis voelen.
(telegrammen brengend).
Telegrammen uit Constantinopel.
(lezend).
Paniek in Italië... Revolutie in Weenen....
Na vijftien eeuwen is de stroom der volken weer ontdooid en drijft de menschheid opnieuw naar het Westen. Bericht uit Rome:
(met nadruk lezend).
De Paus heeft den banvloek uitgesproken tegen den verderver der volken, die genoemd wordt de Groote Drijver.... wegens het verspreiden eener dwaalleer ten aanzien der Goddelijke Voorzienigheid en de schending van kerken door zijn leger....
(spontaan).
Gij zult de tijger van het Oosten heeten.
Ik ben de Groote Drijver.
| |
6e Perspectief.
Aan de haven te Riga. Oude vrouw in rolstoel.
Mannen en vrouwen. Soldaten.
Huil maar niet Marie; er is toch niets aan te doen. Ik kan hier niet meer weg, anders ging ik met jullie mee.
Dat we je nooit meer zien zullen moeder. Nooit meer, omdat die barbaren ons de schepen opdrijven.
| |
| |
Laat me nu nog even de kinderen zien.... Adieu.... Adieu.... God zegene jullie allemaal.... Je zult daarginder overzee niet alleen zijn. Alleen uit de straat gaan er al zestig mee.
(Een scheepsbel luidt)
Dag Marie.... Dag kinderen.... dag Marie.... Adieu.... Adieu....
Dat je zoo iets machteloos moet aanzien!
Wat heeft de opstand in Helsingfors gebaat....
Toch komt er nog een dag....
(snikkend).
Dag kinderen.... dag kinderen.... O God, kunt ge dat toelaten!
(Er ontstaat eenig verzet onder degenen die zich moeten inschepen. Een peloton soldaten drijft de weerspannigen met gevelde bajonet naar de schepen).
| |
6e Tafereel.
Zaal in de prefectuur te Rijssel.
| |
1e Tooneel.
(Gezanten van Spanje. Italië en Duitschland. Een Fransch gevolmachtigde.)
We moeten. We zijn volkomen gedesorganiseerd en overrompeld.
Bovendien worden onder het volk fantastische voorstellingen verspreid omtrent de gouden eeuw, die voor de bewoners der aarde gaat aanbreken, wanneer de volken regelmatig over de wereldeelen zijn verspreid.
En dan die geweldige propaganda onder de kinderen. Heele luchtvloten laten regens van avontuurlijke boeken en prenten over West-Europa dalen. Wil men na de tweede groote volksverhuizing een tweeden kinderkruistocht?
De jeugd werd in elk geval gewonnen voor die vervloekte ideeën; die stuurt zoo radicaal naar de volkerenverspreiding als de Groote Drijver zelf!
We zullen ons noodlot spoedig genoeg vernemen. Daar komt de Slavische heldenzanger Darkhine-minister zonder portefeuille met de gezanten van Nederland, Belgie en Zwitserland.
En de economische en militaire chef, met den Amerikaanschen gedelegeerde.
| |
| |
| |
2e Tooneel.
(Vorigen Darkhine Economische en militaire chef. Gezanten van Nederland, Belgie, Zwitserland en Amerika. Zij begroeten elkaar ietwat vormelijk.)
De Groote Drijver zal weldra komen om met U de te treffen regelingen te behandelen.
Ik zou U willen vragen of de smeekschriften der Provençalen zijn binnengekomen.
En die van de Limburgers en de Friezen?
Die van de Catalanen ook?
En van de Oberammergauers?
Uit alle landen kwamen smeekschriften.
(kort).
Ze zijn gelezen en verbrand!
(pijnlijk zwijgen)
Wilt ge weten waarom? Ik heb formeele order dit te doen.
Geen volk wil uit eigen beweging gaan. We mogen ons gevoel niet laten beinvloeden door die dikwijls waarlijk treffende beden.
Gij moogt niet mensch zijn!
In een chaos van snelle oorlogen en plotselinge revoluties gebeurt veel dat onmenschelijk moet heeten. Doch nu het groote doel bijna wordt bereikt, ware zwak medelijden onmenschelijker dan een tijdelijk harde regeling, die dra in een zegen veranderen zal!
Hebt gij de stemmen der moeders beluisterd?
Die vervloeken ons, maar de jeugd voelt dat de eeuw van het groote scheiden aanbreekt en dapper moet worden doorstaan.
| |
| |
Praten we niet meer over het verleden. De groote Drijver komt: die kent enkel maar de toekomst.
| |
3e Tooneel.
(Vorigen. Holset, Engelsche gezant).
Mijne heeren, laten wij elkander gelukwenschen. Wij hebben een betere toekomst gewonnen voor de menschheid, gij door uw nederlaag, wij door onze overwinning. Gij moogt zwak zijn en overgevoelig - dat lijkt mij zeer natuurlijk - doch poogt niet ons zoo te stemmen. De strengste onverbiddelijkheid zal wet wezen, voor U en voor ons. Ons treft het leed van een schijnbaar onmenschelijk bevel te moeten geven, U rest het lijden gedwongen te zijn om daaraan te gehoorzamen. Ik ben nu de verpersoonlijking geworden van ééne gedachte, een rechtlijnige idee zou ik ze kunnen noemen! De verwerkelijking hebt gij te volbrengen.
Wij erkennen de noodzakelijkheid der volkerendistributie en hebben Ierland voor de nieuwe stammen gereserveerd.
Waarlijk, Engeland blijft zichzelf.
De vloten der Angelsaksische grootmachten zullen zich bij de uwe voegen om de weerstrevende staten, die hun vrije gebieden niet voor de menschheid openstellen tot rede te brengen.
De bevolkingen der westelijke staten zullen de helft hunner inwoners moeten heenzenden.
(in ontzetting.)
De helft!
(beslist.)
De helft! Naar gelang klimaat en volksaard zal de emigratie geschieden en wel binnen twee jaren.
Dat is wetenschappelijk onmogelijk!
Het behoeft ook enkel maar in werkelijkheid. Behoudens nadere rectificatie zou de verdeeling als volgt kunnen geschieden: dertig millioen Duitschers en acht millioen Zwitsers en Oostenrijkers naar Australië. De Spanjaarden en Italianen, dertig millioen te samen, gaan met drie millioen Portugeezen naar Zuid-Amerika. Twintig millioen Franschen en Walen zullen Canada bevolken. Vijf of zes millioen Nederlanders en Vlamingen zijn voor Zuid-Afrika bestemd. Vier millioen Ieren trekken de Vereenigde Staten binnen. Voor de Hongaren en de
| |
| |
Balkanvolken zullen klein Aziatische gebieden en Noord-Afrika onderkomen bieden. Mochten de negers uit Amerika wegtrekken en repatrieeren naar hun zwarte werelddeel, dan worden de Nederlanders en Vlamingen door hun familie in de Vereenigde Staten opgenomen. Dezer dagen zullen de negerleiders een beslissing seinen.
De nieuwe volkenbond, waarin de straks te constitueeren Vereenigde Staten van Europa leidend zullen wezen, zal zijn kinderen niet met leege handen heenzenden, doch ze beschermen tegen iedere verdrukking. Overal liggen werelddeelen ledig, wachtend op menschen. Hier verstikt de menscheid zichzelf in overdadigen bloei. Alleen eenvoudige grootheid van middel kan helpen.
Wie zullen het eerst heengaan?
Voorop allen die hier niet wilden of behoefden te werken! Dan alle weeskinderen en wie niet strikt noodzakelijke beroepen uitoefenen. Natuurlijk trekken er ook vrijwillig weg, dat heeft de ervaring in de Randstaten wel bewezen. Een deel der boeren moet mee. De meest noodzakelijke intellectueelen worden verdeeld.
De tenten van Japhet worden wel verspreid.
Zoo noodig wijzigen wij de natuur zelf. De groote woestijnen van centraal Azië en Afrika, de drooge vlakten van Mongolie zullen vruchtbaar moeten worden,... dan kunnen tot in lengte van eeuwen de moeders kinderen ter wereld brengen, zonder van te voren te weten dat ze bestemd zijn voor kanonnenvleesch.
Ge vergeet de moeders in het heden.
De komende tijden kennen er meer.
Zou niet overwogen kunnen worden....
(krachtig).
Niets wordt overwogen... Als wij duchten en dubben stort alles weer ineen. Men wil deze eeuw de eeuw van het groote scheiden noemen: ze zal het wezen! Er zij orde in de bewoning der aarde.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd