Zuid-Limburgse watertoren
De Nederlandse watertorenbouw heeft menig onfraai produkt voortgebracht. En toch: hoe zijn ook hier schone mogelikheden te verwerkeliken.
Tot bewijs deze afbeelding: 'n bekroond ontwerp van bouwmeester Jos. Wielders te Sittard, naar aanleiding van 'n prijsvraag.
Allereerst enige techniese bizonderheden. De toren zal worden gebouwd even ten Zuidwesten van Schimmert, op 140 M. + N.A.P. De waterhouder komt op 'n hoogte van 22 M + maaiveld, en heeft 'n inhoud van 1200 M3, (dus 'n gewicht van 1.200.000 K.G. aan water), gedragen door 12 gewapend-betonzuilen. De toren heeft 'n doorsnee van ruim 16 bij 'n totale hoogte van 37.25 M. 't Bovengedeelte is ingericht als uitzicht: dat juist in deze streek biezonder schoon zal zijn: 'n traptoren met onder de raampjes telkens 'n bordes, brengt de bezoeker naar boven.
Voortreffelik komt in deze bouw uit: 't karakter der zuilen, die, gelijk in vele gevallen, niet langs de waterhouder omhoog gaan om dan door dwarsliggende betonnen balken deze te schragen, maar bij dit ontwerp onmiddelik hun stuttende funktie vervullen. Dit geeft aan deze bouw 't voorrecht: de verwerkeliking te zijn van 'n zuiver konstruktief beginsel: de konstruktie beheerst de vormgeving: dit geeft 'n weldadige indruk van klaarheid en eenvoud.
Trouwens: dit weldadige komt niet enkel van deze zuil-werking: heel deze bouw markeert van buiten, zoals 't van binnen is: waterhouder, uitzicht-ruimte, ramen, daar waar ze zijn moeten, de trap, enz. Hoe maak ik deze toren zo doelmatig mogelik, is de alles-beslissende vraag geweest. En omdat hier 't antwoord gegeven werd door 'n kunstenaar, ontstond hier iets, wat zuiver konstruktief, toch wist te ontkomen aan de harteloosheid en nuchterheid en zakelikheid van 't zogenaamde konstruktivisme: de ware bouw-daad bewijst altijd de eenzijdigheid der teorie. Niet enkel 't nuchter samenstellende verstand van de bouwmeester moet werken aan de bouw, maar heel z'n menselike ziel moet zich uitspreken, dan zal ook 't werk van de grootst mogelike doelmatigheid niet alleen ons nuttigheid vragend verstand maar heel onze ziel aanspreken en ons verheugen door schoonheid. 't Zal 'n vreugde zijn: om deze toren, voltooid in de malse geel-groene gezande Limburgse baksteen in 't landschap Schimmert te zien oprijzen.
Dankbaar dient hier te worden vermeld, met welk 'n bezorgdheid de N.V. Waterleiding voor Zuid-Limburg te werk gaat, om in z'n exploitatie 't schone en geheel eigenaardig karakter van deze bevoorrechte natuurstreek te eerbiedigen. Deze toren in dit schone land moet esteties worden verzorgd, was 't beginsel van ingenieur Vos: waarom hij dan ook de opdracht gaf aan de bouwkunstenaar, die in staat zou zijn èn technies èn esteties zo goed mogelik deze onderneming uit te voeren.
Wat geeft deze instelling 'n beschamend voorbeeld aan zoveel andere in deze streken werkzaam, waar grove industriële wansmaak op menige plaats de oorspronkelik-aanwezige natuurschoonheid voor altijd geschonden heeft.
M.S.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd