Roeping. Jaargang 2

[p. 129]

Kerk van den H. Paschalis Baylon te 's-Gravenhage.

Het probleem van een kerk bouwen is dikwijls: met zoo min mogelijk kosten een zoo groot mogelijke ruimte scheppen, die aan practische eischen voldoet en er bovendien in- en uitwendig stichtend uitziet. Niets is gewoonlijk minder de opgaaf, dan om een monument te stichten, waarbij de kosten eerst op de tweede plaats komen. Dit laatste wordt niet altijd voldoende ingezien, met het gevolg dat er dikwijls van het oorspronkelijk plan maar een stukje wordt uitgevoerd, en er gebouwd wordt een lichaam zonder pooten, kop of staart, een fragment dat misschien nooit wordt afgebouwd.

De hier afgebeelde kerk is, op de pastorie na, dadelijk voltooid, daar de opzet in overeenstemming is gehouden met de beschikbare middelen. Wel is door de ongustige tijdsomstandigheden de bouw duurder geworden dan was voorgenomen, doch in de geheele constructie van het gebouw is dermate de economie betracht, dat een gelijktijdig geprojecteerde neo-Gothische kerk op niet veel minder dan het dubbele

[p. 130]

geraamd was; overigens zou deze ook door het pijlersysteem eigenlijk niet ten volle aan het doel hebben beantwoord.

De kerk is georiënteerd zooals het behoort, hetgeen op het bijna vierkante terrein tot bijzondere oplossingen aanleiding gaf, daar de kerk hierop nu schuin te liggen kwam. Van binnen bestaat zij uit één groot schip, overdekt met houten bekopping van 21 M. spanning, waaronder alle zitplaatsen een geheel onbelemmerd uitzicht geven op hoofden zij-altaren. Onze kerkenbouw heeft één hoofd-doel: ruimten te scheppen, vanwaar uit men de H. Mis kan meeleven. Voor dit laatste is het noodzakelijk, dat de zitplaatsen op niet te grooten afstand van het altaar verwijderd zijn en dat ze ongehinderd hierop uitzicht geven. Daarom moet men de kerken breed en kort bouwen, zonder pijlers tusschen de zitplaatsen en het altaar in.

DOORSNEDE

De kap, die men over de kerk behoeft, weg te werken door een houten gewelf, lijkt mij een methode, waarmee moet worden gebroken. Dit wijst immers op machteloosheid om de kap een kunstvorm te geven. En kunstvormen geven aan de noodzakelijke deelen van een gebouw,

[p. 131]

is juist de taak van den bouwmeester! Teneinde verder niet in de noodzakelijkheid te vervallen, alle binnenmuren later te schilderen is schoon metselwerk hier aangewezen.

De hulpkerk te Scheveningen, gebouwd in 1912, mag de eerste poging heeten, om een kerkruimte te vormen van één breed kerkschip, waarvan de hoofdelementen der binnenarchitectuur bestaan in de geheel zichtbare bekapping en de van zichtbaar blijvende baksteen opgemetselde muren. In denzefden geest werden door mij gebouwd o.m. de kerken te Beverwijk, Tilligte, Bornerbroek, Ursem en Amsterdam. De St. Paschaliskerk te 's-Gravenhage kon echter meer dan de andere hiergenoemde wat bouw betreft slagen, doordien de middelen niet zoo krap gesteld waren als gewoonlijk het geval is. Het meubilair met het orgel is mede volgens mijn ontwerp; niet echter altaar, preekstiel, communiebank en glas-in-lood-vensters.

A.J. KROPHOLLER.