Roeping. Jaargang 1

[p. 309]

Umwertung aller werten

I. In het kafé

Over-dag met de gewichtige geste van duister, in-zich-gekeerd zakenman die zich van alles het middelpunt waant omdat hij er zich toch maar prachtig heeft bovenop-gewerkt.

- Ja, ja: hoevelen die met U jong waren, en zijn begonnen als U met niets dan hun handen om mee aan te pakken en hun hoofd om mee te denken, ja - hoevelen hebben het zó vèr gebracht.

- Maar weinigen, hè.

- O niet één.

En dan met het floret van sigaret de essensie van alle leven naar opgetrokken mondhoek pareren; overmoedig-vastbesloten de lippen opeen-geklemd.

- Ja - U heeft een prachtige karrière achter de rug.

- En nog een toekomst vóór me.

Welk een hoffelik en grasieus gebaar dit offreren van massieve, matzilveren sigaretten-koker, dit tikje ertegen met zo zorgelik-gevormde nagel:

- Meegebracht uit Japan, hoor!

- Zo langzamerhand heeft U de wereld wel leren kennen? Zoals U: bereisd - nietwaar.

- 'n Trust is maar alles.

Rustige zekerheid het nippen aan glaasje.

- Is goed dat spul, hè.

- Of het góed is.

II. De Kamer-bewoner

Levenszekerheid bezitten: rustig zijn in alles wat òm je is en veraf. Zelfbewust kunnen zijn. Van geen onveiligheid wèten, en dus ook van geen veiligheid: alleen maar lèven: alles in je òp kunnen nemen en aan alles kunnen voorbijgaan: zien en niet-zien, horen en niet-horen: helemaal je-zelf zijn.

Met zekerheid de school zijn ingegaan, en j'hèt jongetje hebben geweten omdat je vader rijk was. De school veroverd hebben met het sukses: troetelkindje te zijn van een laf onderwijzer.

Rustig van klas tot klas gaan (zien en niet-zien), zelfbewuster naarmate je vader's plaats in de samenleving begrijpt en plaats voor waarde verwisselt. Het leven intreden met einddiploma H.B.S., dan vrij zijn, je laten gelden: gewichtig kunnen doen (het druk hebben in zaken) en sierlik-nonsjalant kunnen gebaren (man van de wereld). Je loopbaan ligt kláár als een veloerze loper; van de meisjes is de rijkste partij voor jou; je houdt er je wandelstok bewuster van in je handen, je hebt een

[p. 310]

verenden tred en iedereen durf je in de ogen te zien (oorzaak en gevolg staan steeds met elkaar in evenwicht): sterkste bolwerk suggestie.

Het leven veroveren: met vrolike vrienden naar kabarets gaan, bars, bioskopen, kafees, en goed kunnen dansen. In de promenoirs van schouwburgen denken dat iedereen je ziet, en ieder meisje je begeert. Trouwen: je met je kinderen niet bemoeien: niet weten wat een vader in het kind bezit en het kind in de vader. Alleen maar zaken doen, flink zijn: dat ieder je bewondert. Je vrouw moet veel toiletten bezitten: dat iedereen jou in je vrouw adoreert.

Dan opeens bredere perspektieven zien: bestuurslid zijn van alle mogelike bonden: met tenslotte de zegetocht naar het parlement: en de vereeuwiging.

Onverzettelik van suggestie zijn, hard zijn. En de mensen zullen je alleen maar vrolik noemen, levenslustig, met ondernemingsdurf en kijk op zaken, een optimist. - Zeker, zo ben je en meer niet; maar dit is het onverzettelike, 't onbreekbare, 't gevoelloze, het staal-harde.

Altijd zegevieren, voldaan zijn, zeker van je-zelve zijn om alles wat je hebt in je màcht, wat je ònder je hebt.

Dáár je aan vast houden, óók in de neerdalende lijn:

Als je je terugtrekt uit zaken voor een rustige ouwe dag, dàn denken aan wat je (nog) bent voor de bonden en het parlement;

Als je je niet meer herkiesbaar stelt - je wordt te oud - dàn denken hoe kras je (nog) iedere dag je wandelingetje-door-de-stad maakt.

Je dan maar altijd kras houden, meeleven met alles waaruit je je terugtrok: het leven niet loslaten (je bent gezond en je hebt nog een helder hoofd - zò oud en nog zo fris over politiek kunnen praten en je voor alles kunnen interesseren -), ook dàn niet als je wandelingetje door de stad zich herleidt tot een moeilike sukkelgang om een blokje huizen, ook dàn niet als je er niet meer uit mag:

- Wat dach-je: ik loop nog helemaal alleen de trap op;

ook dàn niet als je nog maar een kamer overhoudt:

- Neemaar! Ik steek nog zèlf mijn pijp aan, hoor!

en:

ik dènk nog niet aan dood-gaan - als je nog alleen maar wat macht hebt over je bevende handen: Heel het leven uitgespitst op een hulpeloos-onzeker gebaar en altijd maar afweren en ontkennen en van geen zelfbezinning weten: de kranten hebben allemaal een kolommetje aan je gewijd toen je tachtig werd.... altijd van zelf-adorasie vol zijn, en zéker zijn.

Na heel dit leven zekerheid moeten zoeken in een hulpeloos gebaar - en het niet weten.

HENRI BRUNING