Logo DBNL
Roeping. Jaargang 1 (1922-1923)

Roeping. Jaargang 1

(1922-1923)– [tijdschrift] Roeping–rechtenstatus Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Dante's goddelike komedie
De hel

Zang 5

1
Zo daalde ik uit d'n eerste Helle-cirkel
 
af naar de tweede, minder ruimte omsluitend
 
maar des te groter smart, die luid doet jammren.
 
 
4
Hier staat Minôs1), afgrijslik knarsetandend;
 
hij onderzoekt de schuld bij 't binnenkomen,
 
veroordeelt en verwijst met staartomwinding.2)
 
 
7
'k Zeg: als de ziel, ter kwader uur geboren,
 
daar vòòr hem treedt, belijdt zij al haar schulden;
 
maar hij, de grote kenner aller zonden,
 
 
10
ziet, welke plaats der Hel die ziel reeds toekomt;
 
en hij omwindt zich met de staart zo dikwels,
 
als hij haar, Kringen, naar omlaag wil storten.
 
 
13
En altijd staan daar voòr hem vele zielen,
 
en de een na de ander gaan zij op ten oordeel;
 
ze spreken, horen, en zijn neergeslingerd.
 
 
16
‘O gij die komt naar 't huis van zoveel smarten’,
 
riep luid Minôs mij toe, toen hij me ontwaarde,
 
en 't vreeslik vonnissen 'n wijle staakte,
 
 
19
‘Zie hoe gij intreedt, wie ge u durft vertrouwen:
 
Laat door geen breden ingang u misleiden!’
 
Maar toen m'n Gids tot hem: ‘Waartoe dat krijten?
 
 
22
Verhinder niet zijn vast bepaalde reistocht!
 
Men wil het zò, daar waar men kan volbrengen
 
al wat men wil; en dus geen vragen verder!’3)
 
 
25
Maar nu beginnen ook de jammertonen
 
tot mij te stijgen; nu ben ik gekomen,
 
waar veel geween mij slaat met grote smarte:
 
 
28
'k Kwam in 'n plaats, waar alle licht verstomde,
 
die loeit gelijk de zee bij stormgebulder,
 
als wind en tegenwind haar golven beuken.


illustratie
DANTE
UIT DE DISPUTA VAN RAFAEL
(molkenboer, dante uitgave romen & Zn.)




illustratie
BEATRICE
NAAR 'N FRESKO VAN ANDREA DI BONAINTO
(molkenboer, dante uitgave romen & Zn)


VERKLARING VAN DE HEL:

 

A.Het donker woud.
B.Jeruzalem.
C.De rivier Acheron vóór het Voorgeborchte.
D.De rivier Styx vóór de stad van Dis.
E.De rivier Flegeton.
F.De put der reuzen.
G.Het middelpunt der aarde, Cocitus en plaats van Lucifer.
H.Doorgang in 't andere halfrond.

 

De 9 Hellekringen:

 

Zonden uit zwakheid:

 

I.Voorgeborchte met tragen en ongedoopten.
II.Wellustigen.
III.Gulzigen.
IV.Gierigaards en Verkwisters.
V.Toornigen en Nijdigaards.
VI.Ketters.

 

Zonden uit boosheid:

 

a.Geweld:
in 3 afdelingen:
VII.
1.tegen anderen.
2.tegen zichzelf.
3.tegen God of natuur.
b.Bedrog:
in 10 gruwelbalgen:
VIII.
1.Verleiders.
2.Vleiers.
3.Simonieten.
4.Tovenaars.
5.Bedriegers.
6.Huichelaars.
7.Dieven.
8.Valse raadgevers.
9.Twistzaaiers.
10.Vervalsers.
c.Verraad:
in 4 afdelingen:
IX.
1.Kaïna.
2.Antenora.
3.Tolomea.
4Giudecca met Lucifer.


illustratie
DE HEL
(molkenboer, dante uitgave romen & Zn.)




illustratie
HET HEELAL
(MOLKENBOER, DANTE UITGAVE ROMEN & Zn.)


VERKLARING VAN HET PARADIJS EN HET HEELAL.

  Middenin:
  Aarde.
  Water.
  Lucht.
  Vuur (vuurhemel).
I. Maanhemel - Engelen.
II. Merkurius - Aartsengelen.
III. Venus - Vorstendommen.
IV. Zon - Machten
V. Mars - Krachten
VI. Jupiter - Heerschappijen.
VII. Saturnus - Tronen.
VIII. Sterrenhemel - Cherubijnen.
IV. Kristalhemel of Primum Mobile - Serafijnen.
  Vaste Hemel of Empyreum.
  Roos der zaligen.
  Engelenkoren.
  De Godheid.

31
De helse orkaan wiens razen nimmer afneemt,
 
sleurt in z'n woeste vaart de geesten mede
 
en zweept ze wentlend voort in eeuwge foltring.
 
 
34
Wanneer ze aldus de rand van d'afgrond naad'ren
 
rijst daar geschreeuw, geschrei en droevig klagen;
 
daar vloeken zij het godd'lik Alvermogen. -
 
 
37
En 'k hoorde, dat tot zulke martelingen
 
veroordeeld zijn de vleselike zondaars,
 
die boven hun verstand hun driften stelden.1)
 
 
40
Zoals de spreeuwen op hun vleuglen drijven
 
in 't koud getij, bij brede en dichte zwermen,
 
zo drijft ook deze storm de boze geesten
 
 
43
nu hier, dan daar; nu boven, dan beneden;
 
en nooit bemoedigt hen het zoet vertrouwen
 
'k zeg niet op rust, maar zelfs op minder pijnen.
 
 
46
Zoals de kraniks2) gaan, hun klaaglied zingend
 
en in de lucht 'n lange lijn beschrijvend,
 
zo zag ik naadren onder luid gejammer
 
 
49
veel schimmen op de stormwind voortgedragen;
 
ik vroeg daarom: ‘Wie zijn die lieden, Meester,
 
die hier de zwarte lucht zo gruwzaam geselt?’ -
 
 
52
‘De voorste van de schaar wier lotgevallen
 
gij wenst te weten’, luidde nu zijn antwoord,
 
‘was eenmaal keizerin van vele volkren.
 
 
55
Zozeer gaf zij zich aan de wellust over,
 
dat zij de lust bij wet geoorloofd maakte,
 
om aan de smaad, waarin zij viel, te ontkomen.
 
 
58
Het is Semiramis van wie wij lezen,
 
dat zij de vrouw en moeder was van Ninus,
 
en 't land bezat, dat nu des Sultans rijk is.3)
 
 
61
De tweede is zij die zich uit liefde doodde,
 
haar trouw verbrak aan de asse van Sichëus.4)
 
Dan volgt Kleopatra, van wellust brandend.5)
 
 
64
'k Zag Hélena door wie zo'n reeks van jaren
 
in leed verging; en 'k zag de grote Achilles,
 
die tot z'n einde uit liefde heeft gestreden.1)
 
 
67
'k Zag Paris, Tristan; en met name noemend 2)
 
wees hij mij met de vinger meer dan duizend,
 
die Liefde eens uit ons leven deed verscheiden.
 
 
70
Toen ik mijn Meester zo had horen noemen
 
die vrouwen en die krijgers uit 't verleden,
 
stond ik van medelijden als verslagen.
 
 
73
Dan hief ik aan: ‘O, Dichter, gaarne zou ik
 
eens spreken met die twee die samen voortgaan
 
en op de wind zo licht te zweven schijnen.’3)
 
 
76
En hij: ‘Zie toe, wanneer ze dichter bij zijn;
 
en, vraag hen zelf dan bij de grote liefde
 
die hen geleidt; en zij, ze zullen komen.’
 
 
79
Zodra de wind ze ons nader had gedreven,
 
verhief 'k m'n stem: ‘O gij, gekwelde zielen,
 
komt met ons spreken, zo geen Ander4) 't weigert.’
 
 
82
Als duiven - door verlangen opgeroepen
 
naar 't zoete nest de wijde lucht doorvliegen
 
met open vleugels, als door min gedragen,
 
 
85
zo vloden beiden uit de schaar van Dido,
 
en kwamen tot ons door de boze luchten. -
 
Zo dringend was mijn liefdevolle bede.
 
 
88
‘O menslik wezen, liefdevol en teder,
 
dat in deez' Helle-nacht ons komt bezoeken,
 
òns die de wereld eens met bloed bevlekten,
 
 
91
was ons de Koning van 't heelal goedgunstig,
 
we zouden Hem voor u om vrede vragen,
 
dewijl gij deernis toont met onze ellende.
 
 
94
Al wat gij wenst te horen en te spreken,
 
dat zullen wij aanhoren en u zeggen,
 
zolang het stormgeloei, als nu, blijft zwijgen.
 
 
97
Gelegen is het oord waar 'k ben geboren,
 
aan 't strand der zee, waarheen de Po zich voortspoedt,
 
om rust te vinden met zijn stroomgenoten.1)
 
 
100
De Liefde, ras 'n edel hart ontvlammend,
 
ontvlamde ook deze voor mijn heerlik lichaam,
 
mij zò ontrukt, dat 'k nog de smaad voel branden.2)2)
 
 
103
De Liefde, steeds om wederliefde vragend,
 
deed mij in hem zo'n welbehagen vinden,
 
dat, als gij ziet, zij nog niet van mij scheidde.
 
 
106
De Liefde was 't die tot eèn dood ons voerde:
 
Kaïna3) wacht die ons het leven roofde.’
 
Dit zijn de woorden die zij tot ons richtten.
 
 
109
Toen ik die arme zielen dus aanhoorde,
 
boog ik het hoofd, en hield het diep gebogen
 
tot mij de Dichter vroeg: ‘Waar peinst gij over?’
 
 
112
‘Helaas’, zeide ik, hem weder antwoord gevend,
 
‘wat lieflike gedachten, wat verlangen
 
bewoog hen toch tot deze droeve schrede?’....
 
 
115
Weer wendde ik mij tot beiden en ik zeide:
 
‘Franciska, de aanblik van uw martelingen
 
doen mij van smart en mededogen schreien.
 
 
118
Maar zeg mij toch: ten tijd der zoete zuchten
 
waaraan en hoe liet u de Liefde kennen
 
uw weiflende begeerten en verlangens?’
 
 
121
En zij tot mij: ‘Daar is geen groter lijden,
 
dan aan het uur der vreugd terug te denken
 
in 't uur der smart; dit weet ook hij, uw Meester.4)
 
 
124
Maar voelt ge in u zo vurig een verlangen
 
te kennen d'eerste wortel onzer liefde,
 
dan zal ik doen als hij, die spreekt in tranen.
 
 
127
We lazen op 'n dag voor ons genoegen
 
van Lanceloot1), hoe hem de liefde omstrikte;
 
we waren saam alleen en zonder argwaan.
 
 
130
De lezing van het boek deed meerdre malen
 
ons de oogen heffen en van aanschijn kleuren;
 
maar één plaats was 't, die ons heeft overwonnen.
 
 
133
Want toen we lazen, hoe 't begeerde lachje
 
werd weggekust door zulk 'n vurig minnaar,
 
bedekte hij, die nooit mij wordt ontnomen,
 
 
136
al bevend mij de mond met zoete kussen....
 
'n Koppelaar was 't boek, maar ook z'n dichter:
 
Niet verder hebben wij die dag gelezen.’
 
 
139
Terwijl nog de ene geest dit tot ons zeide,
 
brak de ander uit in zulk wanhopig snikken,
 
dat ik van smart bezwijmde als ging ik sterven;
 
 
142
en 'k stortte neer gelijk 'n dode neerstort.

Zang 6.

1
Als weder openging mijn geest, gesloten
 
door 't medelijden met de twee verwanten,
 
dat mij geheel door droefenis verwarde,
 
 
4
aanschouwde ik nieuwe plagen en geplaagden
 
rondom mij, waar ik mij ook henen wendde,
 
waar ik mij keerde, en waar 'k mijn ogen richtte.
 
 
7
'k Ben in de derde Kring nu van de regen
 
die eeuwige en vervloekte en koude en zware,
 
in regel en in eigenschap nooit anders.
 
 
10
'n Grove hagel, sneeuw en drassig water
 
valt stromend neer door de altijd duistre luchten;
 
afschuwlik stinkt de bodem die dat opneemt.
 
 
13
En Cérberus2), 'n ondier, wreed, wanstaltig,
 
bast met drie muilen, zoals honden bassen,
 
de schimmen aan die daar in 't slijk zich wentlen.
 
 
16
Rood zijn z'n oogen, zwart z'n baard en tanig,
 
plomp is z'n buik en scherp geklauwd z'n handen;
 
hij grijpt de geesten aan en scheurt ze in stukken.
 
 
19
Wild huilen doet de regen hen als honden
 
de ellendigen, die hèr en dér zich wentlen
 
om de ene zij met de andre te beschutten.
 
 
22
En Cérberus ‘de grote Draak’, ons ziende,
 
spert wijd z'n muilen open, toont z'n tanden
 
en heeft geen lid dat niet van woede siddert.
 
 
25
M'n Leidsman opende z'n beide handen,
 
nam aarde en wierp die toen met volle vuisten
 
het vraatziek monster in de gierge kelen.
 
 
28
Gelijk 'n hond, die razend blaft van honger,
 
verstomt, als hij de tanden zet in 't voedsel,
 
en slechts bezorgd is om het te verslinden,
 
 
31
zo zwegen nu de afschuwelike kelen
 
van duivel Cérberus, zo vreeslik blaffend
 
dat de ongelukkigen naar doofheid snakken.
 
 
34
Wij liepen op die schimmen, die de stortvloed
 
daar neersloeg, en vertraden met de voeten
 
hun schijnbeeld op 'n menslik lichaam lijkend.1)
 
 
37
Ze lagen uitgestrekt ter aarde, àllen;
 
behalve eèn die oprees om te zitten,
 
zodra hij zag, hoe wij voorbij hem kwamen.
 
 
40
‘O gij die wordt geleid door dezen Afgrond
 
herken mij’, riep hij uit, ‘als 't in uw macht is:
 
gij waart, eer ìk gestorven was, geboren,’
 
 
43
En ik tot hem: ‘De smart die gij moet lijden
 
verdringt misschien uw beeld uit mijn geheugen,
 
zodat 't mij lijkt of ik u nooit aanschouwde.
 
 
46
Maar zeg mij wie gij zijt, die werdt verwezen
 
tot zulk 'n droevig oord en zulke straffen,
 
dat - zijn er zwaarder - geen zo aaklig schijnen.’
 
 
49
En hij tot mij: ‘Uw stad, die overvol is
 
van afgunst, dat de zak haast dreigt te bersten,
 
was eens mijn woon in 't zonne-lichte leven.
 
 
52
Gij, burgers, gaaft mij eens de naam van Ciacco1);
 
om 't kwaad der gulzigheid, die vloekbre zonde,
 
verkwijn ik, zo gij ziet, in deze regen.
 
 
55
En 'k ben hier niet alleen in deze droefheid,
 
want, allen treft ons met gelijke straffen
 
gelijke schuld.’ - Geen woord sprak hij nog verder.
 
 
58
Ik zei tot hem: ‘Uw deerlik lijden, Ciacco,
 
ontroert mij zo, dat ik zou kunnen schreien. -
 
Maar zeg mij, zo gij 't weet, waartoe nog komen
 
 
61
de burgers van de droef-verdeelde stede;
 
of daar nog eèn rechtvaardig wordt bevonden;
 
waarom haar zulk 'n tweedracht heeft besprongen?’2)
 
 
64
En hij tot mij: ‘Na lange strijd en twisten
 
komt men tot bloed en zal met hoon en schande
 
de Woud-partij haar weerpartij verjagen.
 
 
67
Maar't is bepaald, dat de eerste weer zal vallen
 
eer driemaal 't jaar voleindt, en d'andre rijzen
 
door de arm van hem, die nu reeds loert en konkelt.
 
 
70
Hoog zal zij lange tijd het hoofd verheffen;
 
zwaar drukken hare hand de tegenstander,
 
hoe deze ook klaagt en jammert om z'n schande.3)
 
 
73
Rechtvaardig zijn daar twee4); maar wie begrijpt hen! -
 
Hoogmoed en nijd en hebzucht zijn de vonken,
 
die in de harten 't helse vuur ontstaken.’
 
 
76
Hier eindigde z'n jammervolle rede.
 
Maar ik tot hem: ‘Wil verder m'onderrichten,
 
en geef nog meer van 't licht van uwe woorden.
 
 
79
Tegghiaio, Farinata, grote mannen,
 
Arrigo, Mosca, Jakob Rusticucci
 
en de and'ren, die iets goeds te stichten zochten,1)
 
 
82
zeg mij, waar zijn ze en laat ze mij herkennen;
 
want groot is mijn verlangen om te weten
 
of hemel-vreugd of helle-pijn hun deel is.’
 
 
85
En hij toen weer: ‘Ze zijn bij zwarter zielen;
 
'n ander kwaad wierp dieper hen in d'afgrond;
 
daalt gij zo diep dan kunt gij hen aanschouwen.
 
 
88
Maar als ge weerkomt in de zoete wereld,
 
maak, bid ik u, dat zij mij weer gedenken,
 
Meer zeg ik niet, meer geef ik niet ten antwoord.’
 
 
91
Z'n ogen, recht-vooruit, trok hij nu zijwaarts,
 
zag me even aan en boog het hoofd voorover:
 
en met z'n hoofd zonk hij naast de andre blinden.2)
 
 
94
‘Hij staat niet weder op,’ sprak mijn Geleider
 
dan bij de klank der engelen-bazuinen,
 
wanneer hun strenge Rechter gaat verschijnen.
 
 
97
Dan zullen allen weer hun graf-kuil zoeken,
 
zich weer bekleden met hun menslik lichaam
 
en horen wat hun eeuwig na zal dondren.’3)
 
 
100
Dùs gingen wij door 't walgelike mengsel
 
van schimmen en van regen, langzaam verder,
 
en spraken even van 't toekomstig leven.
 
 
103
Zo vroeg ik: ‘Meester, zullen deze pijnen
 
eerst, na het grote vonnis, zwaarder worden
 
of minder zwaar of even pijnlik blijven?’
 
 
106
En hij tot mij: ‘Denk aan uw wijsbegeerte,
 
die iets meer vatbaar noemt voor vreugde en lijden,
 
naarmate het volmaakter is van wezen.
 
 
109
Al zal dus deze schaar verdoemde geesten
 
in ware zin nooit tot volmaaktheid komen,
 
verwacht zij toch, dàn meer te zijn dan hèden.1)
 
 
112
We gingen langs de zoom der Kring nu verder,
 
bespraken veel, wat ik niet zal herhalen,
 
en kwamen aan de plaats, waar men omlaag daalt.
 
 
 
Daar vonden wij de grote vijand: Pluto.2)

CHR. KOPS


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs


vertalers