Ridder metter swane

Hoe de coninck Oriant dede halen den goutsmit die de vijf silveren ketenen ghebracht waren.

DOen den kamp ghedaen was, ende de verrader ghedoodt was, soo keerden de koninck ende de coninginne ten

[p. 52]

hove met haren sone daer hun groote eere ghedaen wert, ende worden eerlijck¹⁾ ingehaelt vanden bisschop ende zijnen state, des anderen daeghs hielt men processie generael, Godt danckende. Doen hiel de coninck open hof met groote tornoyen ende veel geneuchten. Naer dese feeste wert ghehaeldt Matabrunens goutsmidt om de waerheydt te weten van de silveren ketenen daer hy eenen nap af soude maken, ende de goutsmit bracht vijf silveren ketenen, ende den nap die hem over geschooten was vande andere keten, ende gafse den coninck ende seyde: U moeder bracht my ses silveren ketenen om te maken eenen nap, maer als ick d'een keten smolt, wertse seer swaer van silver datse aleen woech tweemael soo veel als de ses ketenen, waerom ick den nap mette ander ketenen eerlijck hebbe bewaert in mijn koffer, die ick nu brenge, ende ist dat ick hierom teghen uwe weerdicheydt misdaen hebbe dat wil ick geerne beteren. De koninck seyde: ghy spreect wijslijc als een getrou man, alle dinck is vergeven. De coninc ende coninghinne namen de ketenen, ende kustense, ende sy beklaechden seer hun arm kinderkens die in swanen verkeert waren. Daer nae quam Marcus die Matabrune sijn oogen wtstack, ende als hem de koninck sach, vraechde hy hem waer hy aen de blintheyt komen was. Aylacen seyde Marcus, dat heeft my u moeder gedaen. Waerom seyde de koninc? hy seyde, Doen u seven kinderen gheboren waren, gaf sy my die om te dooden, ende dede u verstaen dat u edel coninginne hadde gebaert seven honden. Ende doen quam ick int bosch daer ickse leyde op mijnen mantel om die te aensien, ende sy loegen op my dattet my deerde, al soude ick mijn lijf verloren hebben, ick en hadde hun niet konnen misdoen, ende noch wast my leet dat ick daer toe ghedwonghen was, dat icse

1) Met eerbewijzen

[p. 53]

daer laten moste. Ende doen sy wist dat sy noch leefden, ende dat ick haren valschen wille niet volbracht en hadt, soo stackse my selven de ooghen wt. Ende als hem Helias aldus had hooren spreecken, had hy ontfermen op hem, ende badt ootmoedelijck tot Godt ende seyde.

O klaer licht, des hemels ghesichte,

Die een fondament zijt van allen lichte,
Als ghever des lichts hier lichtende klaerlijck,
Die den blinden op den wege gaeft sijn ghesichte,
Die zijn nootdruft badt by noodts ghewichte,
Want blindt man arm man seytmen eenpaerlijck,
Verleent desen armen blinden in lijden swaerlijck,
Die oorsake is Heere om mijns behouwen,
Ende daerom is blint gemaect gewaerlijc,
Ic bid u ootmoedelijc Heer wt trouwen,
Gheeft hem sijn gesichte, lost hem van rouwen.

Ick en twijffel niet Heere ten is in u macht,

Dus toont aen hem u godtlijcke kracht
Op dat uwen lof worde vermeert¹⁾,
Want valschelijck is dese ghebracht
Ter blintheyt, daer hy luttel op had ghewacht.
Dus by gratien Heere verleent hem tsien,
Dat bidt ick ootmoedich met gheboghen knien,
Laet den dau der genaden op hem douwen
Ende doet de duysterheyt van hem vlien,
Want de blindtheydt komt by mijnen schouwen²⁾,
Gheeft hem sijn ghesichte, lost hem van rouwen.

Deuchdelijck werek sal men deuchdelijk loonen

Dus bid ick u coninc boven alle thronen

1) Misschien is hier weggevallen: by dien

2) Schuld

[p. 54]

 

Wilt desen t'ghesichte weder gheven,

 

U goddelijcke kracht ende gratie wilt hier toonen,

 

Op dat hy mach sien om een verschoonen

 

Zo hy voormaels dede vry als¹⁾ van sneven

 

Wilt mijn bede aenhooren o levende leven

 

Ick sal u voort dienen in elcker vouwen²⁾,

 

Na de selve macht die my mach aencleven,

 

Dus bid ick u Heere sonder verkouwen³⁾,

 

Gheeft hem zijn ghesicht, lost hem van rouwen.

 

 

 

Prince des hemels, ende der aerden mede,

 

Ick bid u hertelijck aenhoort mijn bede,

 

Laet desen blinden u gratie ghewouwen⁴⁾,

 

Ontslaet hem van der blintheydt onlede⁵⁾,

 

Die hy om mijnent wille heeft, sonder flouwen³),

 

Op dat u glorie te meer werde ontvouwen,

 

Gheeft hem zijn ghesichte, lost hem van rouwen.

Als Helias zijn gebet ghedaen hadde, so teeckende hy Marcus ooghen met eenen cruyce, die terstont by de gratien Godts wel sach, waer af de coninc, ende al tvolc hun verwonderde, ende danckten Godt met Marcus. Ende Matabrune die gevangen zat gaf den knechten die haer bewaerden so veel te drincken dat sy in slape vielen, ende sy brac wt, ende ginc op een kasteel Mambrandt geheeten, om haer te beschudden voor onghevalle dat sy sorchde haer noch toe te komen om haer verraderije, ende de knechten die Matabrune bewaert hadden, werden deerlijc ghepijnicht. Daer na badt Helias zijn vader dat hy hem wilde gheven de silveren ketenen van sijn broeders ende suster, dat de

1) Geheel en al

2) In alle omstandigheden

3) Onverflauwd, zonder toeven

4) Deelachtig worden

5) Droevig

[p. 55]

coninck dede. Doen swoer hy niet te rusten voor hy en hadde ghevonden sijn broeders, ende suster, die in swanen verkeert waren maer God wilde nu sijn macht toonen, want int water dat om t'slot liep, werden terstont ses swanen ghesien van al t'volc. Ende alsse Helias sach riep hy terstondt sijn vader ende moeder, ende seyde: comt hier ende aensiet u ander kinderen mijn broeders ende suster die haer vertoonen komen byder gratien Godts in de reviere van uwe palleyse. Terstont quam de koninck met de coninginne van den hove metten edelen om de swanen aen te sien. Ende als sy nu saghen dat Helias tot hun quam, soo maectense wonderlijcke feeste int water. Ende Helias quam op den oever, ende sy quamen by hem vliegen, ende hy streecse over hun pluymen. Doen toonde Helias de swanen de silveren ketenen, ende doe stelden sy hun in ordinantie voor hem. Ende daer na dede hy den vijf swannen de ketenen aenden hals, ende terstont waren sy verkeert in haer menschelijcke forme, ende so by miraculen vertoonden daer iiij. sonen ende een dochter. Ende de coninc ende coninginne liepen haer kinderen tegen om hun te kussen ende te omhelsen. Ende als de seste swaen sach dat sy al hadden haer menschelijcke forme ende hy niet, om dat zijn keten ghesmolten was so bedreef hy groot jammer als oft hy alle zijn pluymen wt ghetoghen soude hebben. Als dit Helias sach, soo weende hy seer, ende vertrooste de swaen sijnen broeder ende seyde: Mijn lieve broeder hebt patientie, ende en wil u niet verslaen¹⁾, ick wil God ootmoedelijck voor u bidden dat ick u noch sal sien een edel ridder. Ende de swaen neychde metten hoofde nederwaerts, als hem danckende, ende alle die dit saghen hadden medelijden met hem maer Helias troostese ende seyde dat hy noch soude weder keeren in

1) Wees niet verslagen

[p. 56]

sijn menschelijcke forme, alsoo devotelijcken soude hy Godt voor hem bidden, ende met dese woorden waren de coninck ende de coninginne wat vertroost. Ende sy namen de andere vijf kinderen, ende brachtense seer eerlijcken ter kercken, ende dedense doopen ende de dochter wert geheeten Rasse ende de sonen hebben noch namaels gheweest vrome ridders, ende gemint van Gode. Ende doen werden sy gebracht vander kercken ter palleyse, daer groote gheneuchte ende vrolicheyt was. Ende elck quam daer om te sien die groote miraculen.