De Revisor. Jaargang 2016

[p. 87]

Gyrđir Elíasson Een potlood horen vallen

Het was regenachtig geworden toen we de oprit van het pension op reden. Ik stapte uit en keek om me heen. Het huis lag boven op een met gras begroeide heuvel en bood een weids uitzicht over het groene dal met zijn uitwaaierende, blauwe rivieren. De bergen zagen er opvallend ongelijkmatig uit, alsof ze pas kort geleden gemaakt waren.

Een likje verf zou het huis niet misstaan. Boven de deur hing een oud bord met de tekst ‘Pension Einisbrekka’. Het glazen ruittje in de voordeur was gebarsten. Voor het pension stonden wat auto's geparkeerd, stoffig van de lange reis.

‘Ik vind het maar niks,’ zei mijn vrouw.

‘Ach kom,’ zei ik op rustige toon. ‘Het is vast wel goed.’

Ik ging naar binnen en zag een vreemde man van middelbare leeftijd staan, hij had een potlood achter zijn oor. Hij zei dat hij nog een kamer vrij had.

‘Nummer negen,’ zei hij, pakte het potlood en deed alsof hij het getal in de lucht schreef. Het potlood stak hij weer achter zijn oor.

‘Dank u,’ zei ik en liep weer naar buiten. ‘Er is nog een kamer vrij,’ zei ik tegen mijn vrouw.

‘Kunnen we niet beter ergens anders naartoe gaan?’ vroeg ze.

‘Ik heb geen zin om nog verder te rijden,’ zei ik met een vermoeide blik. Ze stribbelde niet tegen. We pakten onze koffers en droegen ze naar binnen. In de hal rook ik een bittere geur die ik daar niet eerder geroken had, of hing die er net nog niet?

‘Wat is dat voor lucht?’ fluisterde mijn vrouw.

‘Geen idee,’ antwoordde ik op zachte toon.

De man met het potlood kwam uit een of ander achterkamertje en gaf ons de sleutel. Er zat een elastiekje aan met een label waarop het getal negen geschreven stond - met potlood. We gingen naar onze kamer. Er stonden twee piepkleine bedden, met

[p. 88]

ertussen een tafeltje waarop een oude draagbare radio stond. Voor de ramen hingen flinterdunne gordijnen, op de grond lag een vreemd soort vloerbedekking met bloemmotief, met rafels bij de drempels. Op de bedden lagen dekens met een druk, smakeloos streepjespatroon.

‘Ik wil weg,’ zei mijn vrouw.

‘Niks daarvan,’ zei ik en plofte neer op bed. Het bed kraakte. Ik kan niet zeggen dat ik verbaasd was. De badkamer bevond zich op de gang en was nogal smoezelig, je kon er ook een douche nemen. Ik kwam uit de badkamer en rook opnieuw die bittere geur, het leek op geroosterde amandelen.

Het was etenstijd en we liepen naar de eetzaal, die in een soort serre in een uitbouw van het oude huis lag. Aan de ene kant was een glazen wand, waardoor je over het hele dal kon uitkijken. Mijn blik rustte opnieuw op de rivieren in de diepte, die uitwaaierden langs de zandbanken en iets weg hadden van benige, kromme vingers.

Er zat niemand anders in de eetzaal, behalve een buitenlands stel dat iets oplepelde uit een koelbox die naast hun tafel stond. Wij hadden ook een koelbox meegenomen en haalden er wat eten uit voor op tafel. Het buitenlandse stel fluisterde zachtjes, we konden niet horen wat ze zeiden. Ik had echter het gevoel dat ze Engels spraken en om de een of andere reden kreeg ik de indruk dat het Amerikanen waren.

De man met het potlood wierp een vluchtige blik de eetzaal in, knikte even en verdween weer. Het was verbazingwekkend stil in het huis, alsof er niemand in de kamers was die toch allemaal bezet zouden zijn. En hoe zat het met die auto's buiten? De andere gasten lagen vast nog niet te slapen, daarvoor was het te vroeg.

‘Er is iets beangstigends en geheimzinnigs met dit pension aan de hand,’ zei mijn vrouw terwijl ze een boterham smeerde.

‘Geheimzinnigheid hoort bij het leven,’ zei ik op licht arrogante toon.

‘Ja, dat hoort erbij,’ antwoordde ze met nadruk.

[p. 89]

‘Is dat de geur van geroosterde amandelen?’ vroeg ik en snoof de lucht op.

‘Ik weet niet,’ zei mijn vrouw. ‘Als dat amandelen zijn, zijn ze wel beschimmeld. En wie moet er hier nu amandelen roosteren?’

Ik keek naar het Amerikaanse echtpaar, ze waren er niet het type naar om in een hoekje van de keuken amandelen te roosteren.

‘Ik wil vroeg naar bed,’ zei mijn vrouw en ze stond even later op. We liepen naar onze kamer. Mijn vrouw ging de kamer weer uit en ik hoorde hoe ze de douche in de badkamer opendraaide. De muren waren erg dun, je kreeg alles mee wat er aan de andere kant gebeurde. Geen enkel ander teken van leven was hoorbaar, behalve een paar zware stappen op de gang. Ik nam aan dat dat de eigenaar was.

Mijn vrouw kwam terug van de badkamer. Ze had een badjas aan en zag er goed uit. Ik wilde haar een hint geven maar ze zei dat ze erg moe was, deed haar badjas uit en liep naakt naar haar bed. Ze draaide zich om en wenste me goedenacht. Ik verbeet me en zei goedenacht terug, maar met weinig hartelijkheid in mijn stem.

Ik wilde de radio aanzetten, maar bedacht me. Ik tastte in mijn koffer en haalde Dr. Jekyll en Mr. Hyde tevoorschijn. Ik had het boek al eerder gelezen, maar was er opnieuw in begonnen. Het was een heldere avond in juli, het licht in de slaapkamer hoefde ik niet aan te doen. Ik hoorde dat mijn vrouw inmiddels sliep.

Voor ik er erg in had liep ik door de grimmige, regenachtige straten van Londen. Plotseling hoorde ik een vreemd geluid in de kamer naast ons. Een merkwaardig, onderdrukt geluid. Eerst dacht ik dat het seksgeluiden waren en nieuwsgierig spitste ik mijn oren. Toen hoorde ik duidelijk dat het gehuil was, een zacht en bitter gehuil. Iemand lag in zijn kussen te huilen. Het was geen kind, ik wist zeker dat het een volwassene was. Even overwoog ik mijn vrouw wakker te maken en te vragen wat zij ervan vond, maar dat deed ik niet. Ik ging weer naar Londen, reisde meer dan een eeuw terug in de tijd.

Ik was een heel stuk in het boek gekomen voordat ik in slaap

[p. 90]

viel. Het gehuil was al lang geleden gestopt en ik had de man met het potlood meermaals langs horen lopen. Aangezien het zo gehorig was, meende ik dat ik het potlood op de vloerbedekking hoorde vallen. Ik zag voor me hoe hij zich bukte, het potlood met een chagrijnige blik oppakte en het weer achter zijn oor stak. Ik lag te woelen in bed en het kraakte vervaarlijk. Uiteindelijk viel ik in slaap. Ik droomde over een kamer met een open haard en een angstaanjagende man die het in een roman van Stevenson niet slecht zou doen. De man gooide iets in de haard en ik dacht in mijn droom weer die bittere lucht te ruiken; de geur van geroosterde amandelen.

Midden in de nacht werd ik opeens wakker, ik moest pissen. Ik stond op, het was donkerder op de gang dan ik verwacht had. Ik hoorde niemand rondlopen, geen enkel geluid. Toen ik terugkwam hoorde ik in de kamer naast ons opnieuw dat half onderdrukte gehuil. Ik ging niet terug naar bed, maar kroop naast mijn vrouw. Naakt en warm lag ze tegen de muur gerold, maar ze werd niet wakker en ik liet haar slapen. Ik staarde naar de scheuren in het plafond en naar de ouderwetse lamp. Er klonk geen geluid van de verdieping boven ons.

De volgende ochtend werden we pas laat wakker. Het daglicht viel grauw door het raam naar binnen. We ontbeten in de serre, waar de regen langs de ruiten stroomde. De bergen lieten zich niet zien, ze waren in mist gehuld. We waren de enigen. Ik keek over de binnenplaats en zag dat er behalve onze auto nog maar één andere stond.

In de deuropening verscheen de man met het potlood. Ik seinde dat ik hem wilde spreken en hij stommelde op ons af. Ik zei dat we graag wilden betalen en hij ging naar een klein kamertje naast de eetzaal. Hij bracht ons de rekening. Ik vond het bedrag veel te hoog, maar zei er niets van. Ik betaalde met biljetten die hij in de zak van zijn overhemd stak.

‘We moeten er maar eens vandoor,’ zei mijn vrouw. Ik zag dat ze zich niet op haar gemak voelde. We pakten onze koffers en wa-

[p. 91]

ren al snel op weg, terwijl de regen op de autoramen kletterde en de ruitenwissers wild heen en weer vlogen. De zandweg was een grote modderpoel geworden. Ik keek in de achteruitkijkspiegel en zag het huis in de verte verdwijnen.

*

Een kleine maand later las ik in de krant dat Pension Einisbrekka tot op de grond toe afgebrand was. ‘Dat verbaast me niets,’ zei mijn vrouw met iets van tevredenheid in haar stem. ‘Hij stond waarschijnlijk amandelen te roosteren en heeft de pan bewust op het vuur laten staan.’ Ik knikte. Mij verbaasde het eigenlijk ook niet. In gedachten zag ik het gele potlood op de versleten vloerbedekking liggen, die in vlammen opging.

Deze zomer waren we weer in dezelfde streek, natuurlijk omdat we nieuwsgierig waren. Toen ik de binnenplaats op reed zagen we alleen maar leegte om ons heen. Het huis was helemaal verdwenen en er groeide al mos op de fundamenten. Maar in het gras onder aan de heuvel lag een eenzaam stuk dakplaat, donker en geblakerd.

Vertaling Roald van Elswijk