De Revisor. Jaargang 2015

[p. 85]

Elfie Tromp Wachten tot het overgaat

Een stem, het belangrijkste dat een schrijver kan hebben. Niet een pen of laptop, een stem. Elfie Tromp laat met dit verhaal zien dat ze een stem met veel registers heeft, hoog en laag, kort en gevoelig, zwaar en hard. Een fatale dosis slaaptabletten en een gevallen ei, Tromp combineert die beelden - hard en ruw versus zacht en schrijnend - in één alinea. Oeverloos dobberen, glijdende liftdeuren, een horloge op een nachtkastje, het poetsen van een tong, roomboterspritsen, dijbeen, liezen, pantalon, het komt allemaal langs in dit korte verhaal.
Een korte vraag door de telefoon: Kom je me opzoeken? Met die vraag maakt Tromp van Harold een mens, terwijl hij in eerste instantie hard leek. Harold heeft een andere agenda. Hij is moe, hij wil liggen.
Elfie Tromp (1985) debuteerde in 2013 met de roman Goeroe. In datzelfde jaar won zij de vpro Bagagedrager, een prijs voor jonge reisjournalisten. Ze is columnist bij Metro en oprichter van literair tijdschrift Strak. Dit najaar verschijnt haar tweede roman bij uitgeverij De Geus.

Als zijn moeder sterft, begint zijn leven. Dat heeft Harold zich voorgenomen. Maar de verwachte opluchting komt niet. Niet als hij aan haar bed zit en de lijn op de hartslagmonitor vlak ziet worden. Niet als hij bij de uitvaart op een rijtje met haar tafelgenoten zit. Niet als hij op donderdagavond een slavink voor zichzelf alleen bakt. Hij dobbert oeverloos door het leven. Als een eend zonder pootjes.

Hij staat op het balkon van zijn flat op de 26ste, in de wind en de flarden televisiegeluid van zijn buren, klaar om de sprong te wagen. Hij schuifelt naar binnen als hij zijn lijf op de grond voorstelt. Als een gevallen ei. De dooier stuk in de scherven.

Hij spaart zijn slaaptabletten op. Wacht geduldig tot hij een fatale dosis heeft. Handenvol witte pillen die in zijn keel blijven kleven. De bittere smaak met zoveel glazen water wegspoelen dat hij drie keer moet plassen voordat hij in slaap valt. De volgende ochtend wordt hij weer wakker. Misselijk, dat wel. Op het matje naast zijn bed liggen de halfverteerde slaapsussers in

[p. 86]

zijn slijm. De kamer vol van de zure wanhoopsgeur.

Hij leest dat onderkoeling de prettigste manier is. Hij sleept twaalf kilozakken ijs uit de supermarkt zijn badkamer in. Hij vult zijn bad, gaat liggen en wacht af. Als het allemaal gesmolten is, staat hij op. Zelfs zijn zelfmoordpogingen mislukken. Zijn leven is oeverloos dobberen.

‘Maar heeft u dan geen pijn bij het plassen gehad,’ vraagt de dokter. ‘Geen druk op de blaas? Een zwakke straal?’

Hij trekt zijn schouders op. Onderscheid tussen mentale en fysieke pijn maakt hij allang niet meer. Hij negeert beide even hardnekkig.

‘Het was een zeer behandelbare soort geweest,’ zegt de dokter. ‘Maar nu niet meer. Nu zit het overal.’

Harold heeft wieden altijd al onzin gevonden. Onkruid bestaat niet. Natuur is natuur.

‘Zes maanden, misschien zeven.’

Van pijn word je sterk, was zijn moeders motto.

Of je gaat eraan dood, denkt Harold.

Hij neemt de tram terug naar huis. Ook al steekt het fel in zijn lies als hij instapt, hij voelt zich lichter. Het einde is in zicht. Nog even doorbijten en hij hoeft niks meer.

In de lift naar de 26ste overweegt hij wat hij wil doen met wat hem rest. Het is te laat voor een hoop dingen. Een avondstudie heeft geen zin meer. Verhuizen een hoop gedoe. Hij heeft zich veel ontzegd over de jaren, vond het vaak bij voorbaat al verspilde moeite. Maar nu borrelen zijn wensen weer op, als bij een kind voor Kerstmis.

Hij wil wel een nieuwe pan. Met een anti-aanbaklaag. Zodat de slavinkjes niet meer kapotgaan bij het braden. Een nette broek. Zonder kreukels en met zo'n vouw aan de voorkant, een pantalon. De liftdeuren glijden open en Harold herhaalt het woord alsof het een lekkernij is. ‘Pan-ta-lon.’

[p. 87]

Hij opent zijn voordeur, kijkt naar zijn huis alsof hij er voor het eerst binnen stapt. Alles moet anders. De grenen kasten van oma weg. En dan eindelijk witte meubels ervoor in de plaats. Een nieuwe eettafel bij het raam. Zo'n glimmende tafel zonder kringen op het blad. Daar wil hij zijn laatste maaltijden wel van eten. Hij schuift met stoelen en bijzettafeltjes tot hij duizelig wordt.

In de slaapkamer rolt hij het matje met de uitgebeten vlekken op en stopt het in een vuilniszak. Hij legt zijn horloge op het nachtkastje en gaat liggen. Misschien ook een wekker. Zo een met oplichtende cijfers. Hij draait zich op zijn rug. Bij het uitademen komt ineens, als een gasbel uit de diepte van de aarde, zijn meest onderdrukte verlangen naar boven. Hij weet wat hij wil, meer nog dan al het andere.

Hij wil Esther terug.

Ze begonnen als collega's. Hij was vrijwilliger, zij betaalde kracht, tot ze te veel ijzer in haar bloed kreeg. Toen werd ze te moe om nog koffie te zetten voor de revaliderende en creperende bejaarden.

Ze gingen samen naar de film. Eerst hielden ze alleen elkaars hand vast in de donkere zaal. Daarna ook als ze de bioscoop uit kwamen. De nachtkus op de wang werd een nachtzoen op de mond, werd een innige omhelzing die minutenlang duurde.

Ze zei dat ze geen man in haar bed wilde, dat het kwam door het ijzer dat ze geen zin had. Hoewel ze spaarzaam over haar verleden vertelde, wist Harold wel dat er voorgangers waren geweest die haar bed hadden opgeëist. Een slaapplek is een land op zich. Wie er rust, regeert. Gewapende vrede is altijd beter dan oorlog, vond Harold. Hij drong zich niet op.

Heel soms mocht hij blijven slapen. Dan moest hij zijn tong poetsen. Hij streelde haar, maar haar nachthemd hield ze aan. Het was er een met lange mouwen en knoopjes tot aan de keel.

[p. 88]

Hij aaide de zijkanten van de borsten en haar zachte buik. Ze hield altijd haar ogen dichtgeknepen. Hij wist niet of ze het fijn vond en hield op als hij moe werd. Op het toilet zorgde hij voor zijn ontlading. Altijd met het kraantje open. Dan had ze er geen last van.

Haar lach mist hij het meest. Hij had nooit verwacht dat een lach de oplossing zou zijn. Hij dacht dat zijn ellende complexer was. Ze waren gelukkig, tot de terugval.

‘Ik ben zelf ziek,’ zei Esther als ze hem bezocht.

Hij lag wekenlang in zijn nest, weigerde te praten. Zijn ontlasting in een emmer aan het voeteneind. Ze kieperde het ding voor hem leeg, spoelde het schoon onder de douche.

‘Ik moet voor mezelf zorgen,’ zei ze. ‘En jij ook.’ Ze liet een zak krentenbollen achter op het kussen naast hem. Dat was de laatste keer dat hij haar zag.

Het is eigenlijk te laat om te bellen, weet Harold. Ze ligt al op bed.

‘Ik ga dood,’ zegt hij als ze opneemt. ‘Kom je me opzoeken?’

Hij twijfelt tussen de nieuwe pantalon en de pyjama. Hij wil niet dat ze denkt dat hij liegt, dat het allemaal wel meevalt. Hij kiest voor de pyjama. Wel fris uit de kast, niet het zweetding waar hij vannacht in heeft liggen woelen.

Ze heeft een doosje roomboterspritsen van de Hema mee. Hij pakt er een schaaltje voor. Legt er twee op, gaat weer in bed liggen.

‘Het zit overal,’ zegt hij.

De rand van het ledikant snijdt in Esthers dijbeen. Ze voelt hoe zacht haar spieren zijn en walgt ervan. Vroeger was ze steviger, kon ze meer hebben. Alles wordt altijd minder, nooit meer.

[p. 89]

‘Kijk, dat is mijn nieuwe klok,’ zegt hij.

Ze knikt.

‘Ik weet nu altijd hoe laat het is.’

‘En nu?’ vraagt ze.

‘Kom bij me liggen.’

Ze kijkt naar hem.

‘Ik heb je gemist,’ zegt hij.

Ze voelt zijn lange vingers. Die heeft ze altijd al mooi gevonden. Ze zijn zacht. Geweldloos als vrouwenhanden. Ze wipt haar schoenen uit, gaat naast hem liggen. Hij aait haar. Net zoals vroeger.

‘Wat doe je?’

‘Straks kan het niet meer.’

Troost. Dat was hij. Ze voelt het weer terugkomen. Hoe een slapende man de pijn van zijn voorgangers laat verzinken. Ze sluit haar ogen. Opent ze niet als ze zijn handen aan haar onderbroek voelt trekken. Ze weet dat het zo voorbij is. Niets duurt echt lang. Zelfs troost is tijdelijk.

Als hij zich in de badkamer opfrist, komt ze in beweging. Ze trekt haar onderbroek op. Propt haar blouse terug in haar rok. Doet haar schoenen aan. In de woonkamer stopt ze het pakje roomboterspritsen terug in haar tas. De rest is voor mij, denkt ze.

Hij staat alleen in de woonkamer. Hij heeft zijn pantalon aangetrokken. Hij wilde haar laten zien dat hij zich beter voelde, dat zij hem beter maakte. Op tafel het schoteltje met de twee koekjes. Hij had Turkse appelthee willen zetten. Ze hadden samen op zijn nieuwe bank kunnen zitten. Hij is moe. Zijn liezen gloeien. Misschien kan hij maar weer beter gaan liggen. Liggen en wachten tot het overgaat.