De Revisor. Halfjaarboek voor nieuwe literatuur 2-3

[p. 145]

Richard de Nooy
Tjokkie

Ik zit vastgeklemd tussen jouw zadel en bagagedrager. Achter mij gaat de schapenschedel wild tekeer. Er zitten nog drie tanden in. De rest zijn eruit gebeukt tegen het stuur van je broertje. Het ijzerdraad loopt één oogkas in en de andere weer uit. Jouw idee - het ijzerdraad. Je broer kwam met een stuk touw aanzetten. ‘Da's klote. Breekt zo af,’ had je gezegd. De schedel was van je broer. Hij had hem als eerste gezien. De lul. Was ook altijd de snelste met Pasen. De Hell's Angels hadden ook schedels onder de koplampen van hun choppers hangen. Maar die waren waarschijnlijk niet van schapen. Honden misschien. Mensen zelfs. Jullie hadden er foto's van gezien. Best heftig. Maar een schapenschedel aan een fietsstuur is ook behoorlijk groovy, man. Een heel apart geluid geeft dat - holle bot en tand op staal - luid gekletter, stuiterend over de zandweg naar het voetbalveld. Racend om Tjokkie te zien spelen.

Zijn team heet Roman Young Stars. Onthoud die naam. Jonge Sterren dachten jullie. Maar dat bleek een misverstand. Het waren Roman Youngsters. Romeinse Jongeren dus. Maar dan zwart. Ze hadden een officieel tenue. Paars en groen met witte broekjes. De sokken mochten ze zelf weten blijkbaar, want daar was hoegenaamd geen eenheid in te ontdekken.

De Romeinen liepen wild warm onder de drie eucalyptusbomen naast het veld. Het zal een graad of dertig zijn geweest. De tegenstander moest nog komen. Of niet. Dat zou nog blijken.

Tjokkies drie jongere broertjes zaten naast elkaar in het dorre gras. Het fijne stof van de zandweg kleefde aan hun blote voeten alsof ze korte beige sokjes aanhadden. Jullie begroetten elkaar zo

[p. 146]

koel mogelijk, alsof het doodnormaal was dat twee blanke tieners een all black voetbalwedstrijd bijwoonden.

‘Waar is Tjokkie?’ vroeg jij.

‘Lange sokken halen,’ antwoordde Ishmael, het middelste jongere broertje.

‘Waar dan?’

‘Aloe Ridge.’

‘Fok, dis ver. Wanneer begint het?’ vroeg jij.

‘Als de vijand er is,’ zei Pule, het oudste jongere broertje.

‘Balletje trappen?’ vroeg jij.

‘Is goed,’ zeiden Tjokkies broertjes in koor en gingen staan.

‘Jij niet,’ zei Pule tegen Stanley, het jongste jongere broertje. ‘Ga zitten. En niet huilen. Je loopt alleen maar in de weg.’

‘Ach man, laat dat kind toch meedoen,’ zei jij.

‘Oké,’ zei Pule. ‘Het is jouw bal.’

Dat was waar. Ik was van jou. Maar jij was niet mijn meester. Want dat was Tjokkie. Jij en jouw broertje konden er ook wat van hoor, maar er zat geen noodzaak in jullie spel, geen passie, geen drive. Bovendien speelde Tjokkie meestal op blote voeten, waardoor ik hem veel beter kon aanvoelen, makkelijker kon plakken aan zijn wreef, duidelijker richting kon kiezen, prettiger gestreeld, gedribbeld en geschoten kon worden. Ik wist wat hij wilde, voelde hoe hij zijn dromen en ambities op mij overbracht, telkens zijn techniek perfectionerend zodat hij klaar zou zijn als de scout van de Kaiser Chiefs, Moroka Swallows of Orlando Pirates naast het veld zou staan.

‘Hij rijdt in een rode Landrover,’ had Tjokkie jullie verteld.

‘Dis kak man! Hoe weet jij dat nou?’ vroeg jij.

‘Op de radio gehoord,’ zei Tjokkie.

‘Ja hoor. Maar die komt toch nevernooit hierheen!’

‘De coach heeft het gezegd.’

‘Wat heeft-ie dan gezegd?’

‘Dat de scout ook bij de Young Stars komt kijken.’

‘Ach, bullshit man! Jullie stellen toch helemaal niks voor?’

[p. 147]

‘Hau,’ zei Tjokkie verontwaardigd. ‘Kom eens kijken dan!’

‘Waar dan? In de location zeker? Daar mogen wij toch niet heen?’

‘Nee, niet in de location. Daar op het veld bij Aloe Ridge.’

En zo waren jullie terechtgekomen op het rechthoekige woestijntje met een paar verdwaalde graspollen, waar de lijnen met een wankele stok in het stof waren getrokken en de doelpalen bestonden uit ruwe boomstammen die met lange spijkers aan elkaar geramd waren. De roestige punten staken eruit.

Er ontstond lichte paniek. De tegenstander kwam aanzetten in een taxibusje. Meyerton United - 13 spelers, een coach, en twee verzorgers die later dronken bleken te zijn.

De scheidsrechter was er ook al. Een korte, dikke man die zijn hele lichaam met vaseline leek te hebben ingesmeerd. Zijn ebbenhuid glom in de zon. Hij had blijkbaar zijn zwarte pakje op zijn twaalfde aangetrokken en daarna nooit meer uitgedaan. Maar toch straalde hij een onmiskenbaar overwicht uit. Hij blies hard op zijn fluitje en wuifde hautain de smeekbede van Meyerton United om warm te mogen lopen weg.

Ook de coach van de Roman Youngsters vroeg enig respijt omdat zijn sterspeler er nog niet was. Dat was Tjokkie. Na spoedoverleg stapten jullie beiden op de fiets, met Ishmael achterop om de weg te wijzen. Jullie trapten als bezetenen de heuvel op en waren net afgestapt om het laatste stukkie rennend af te leggen, toen Tjokkie over de horizon kwam aanzetten. Hij had jouw afgetrapte North Stars in één hand en een bolletje lange sokken in de andere. Zonder een woord te wisselen sprong hij bij jou achterop en jullie vlogen met z'n vieren de lange heuvel af, alsof jullie de laatste drie tanden uit de schapenschedel wilden raggen.

Hijgend aangekomen bij het veld, bleek de wedstrijd nog niet begonnen. Sterker nog, er werd op jullie gewacht. Er waren drie andere ballen maar die bleken allemaal te zacht. De teleurstelling onder de spelers was groot toen ze hoorden dat jullie geen fietspomp bij

[p. 148]

jullie hadden. Maar er gloorde al snel weer hoop toen ze mij in de smiezen kregen.

‘Mogen wij uw bal misschien lenen, kleinbaas?’ vroeg de scheidsrechter.

‘Ja hoor. Maar we moeten om vijf uur thuis zijn,’ zei jij en overhandigde mij.

‘Baie dankie, kleinbaas!’ riepen de mannen in koor.

Binnen vijf minuten werd de wedstrijd aan het zicht onttrokken door een dichte stofwolk. Dit kwam het spelbeeld niet ten goede. Ik werd blind alle kanten op gerost en zocht steeds de bekende voeten van de Meester. En ineens was hij daar. Soepel werd ik aangenomen, over een woeste sliding heen gewipt, tussen benen door gestreeld, totdat de verlossende wreef tegen mijn ventiel knalde en ik zuiver werd gelanceerd. Na een heerlijke vlucht stuiterde ik via de onderkant van de lat in het doel en rolde voldaan het lange gras in. Tjokkie werd uitbundig gekust door zijn medespelers en zou binnen tien minuten nóg drie keer scoren. Tegen die tijd hadden de mannen van Meyerton United genoeg gezien. Ergens in het donkerste hart van de stofwolk werd de Meester genadeloos onderuit geschoffeld. Er ontstond een woordenwisseling en toen een opstootje en vervolgens een knokpartij, begeleid door het schrille fluitje van de scheidsrechter, die als een dolle trein heen en weer denderde in de stofwolk en zich steeds tussen vechtende spelers wierp.

Ik heb het einde van dit tragische schouwspel niet van dichtbij meegemaakt omdat ik werd weggepoeierd door een boze voet, waardoor ik plotseling in de heldere lucht boven de stofwolk hing. Heel even genoot ik roerloos van het onverwachte overzicht voordat ik de zwaartekracht weer voelde zuigen.

Ik stuiterde maar één keer voordat jij mij opving. Vol verbijstering stonden jullie te kijken hoe de stofwolk zich als een wervelwind fluitend over het veld bewoog. Het was bijna niet te volgen door de lage zon.

Verschrikt keek je op je horloge. Het was kwart voor vijf! Je liet

[p. 149]

de tijd aan je broertje zien. Hij begreep het meteen. Samen renden jullie naar de fietsen. Ruw werd ik weer vastgeklemd tussen zadel en bagagedrager. Binnen enkele seconden begon de schapenschedel weer te kletteren als castagnetten. Staand op de pedalen, laag hangend over het stuur, raceten jullie naar huis, ogen dichtgeknepen door het stof en de ondergaande zon, verblind door de nood om zo spoedig mogelijk thuis te zijn.

Daardoor zag alleen ik de auto die jullie tegemoet kwam en passeerde. Hij reed twijfelend, zoekend over de zandweg. Een rode Landrover.