De Revisor. Jaarboek voor nieuwe literatuur 1

[p. 152]

Esther Gerritsen
Mijn dikke vrouwtje

Op een woensdagochtend trok het dikke vrouwtje bij mij in. Mijn monstertje, mijn mormel, mijn kindje. Ooit klonk alles lief wat ik tegen haar zei. Mijn scharminkel. Nooit te dik geweest toen ik voor haar zorgde. Daar heb ik goed op gelet. Grote kop had ze altijd al, plat achterhoofd ook, maar dik, nee. Ze is nu twee keer zo zwaar als ik ooit in mijn leven ben geweest en het groeien is nog niet gestopt.

Ze zette zonder overleg haar koffers in haar oude kinderkamer en ik keek toe. Ze wilde niet dat ik alleen zou sterven.

Ik zei nog: ‘Dat hoeft niet, vrouwtje’, want ik blijf graag beleefd, maar ze leek me niet te begrijpen.

‘Ik ga voor je zorgen,’ zei ze. Haar ogen glansden. Het was net alsof ze wakker werd, na tweeëndertig jaar. Zo had ik haar nog nooit gezien. Ik wilde haar niet teleurstellen.

De week ervoor had ze gezegd dat ze me nooit meer wilde zien, maar dat was voor ik haar vertelde dat ik doodging.

Ik had het haar helemaal niet willen zeggen, maar ik dacht aan mijn huisarts die me steeds weer vraagt: ‘Deel je het wel met mensen?’ en ik wilde hem zo graag eens het juiste antwoord geven.

De allereerste die ik het vertelde was mijn kapper.

Ik zei: ‘Niet tegen het dikke vrouwtje zeggen dat jij het als eerste wist, hoor.’ Hij knipt haar ook. Mijn ventje, mijn meisje. Soms was je een manneke, soms een vrouwtje, wat we maar wilden. Je blauwe overal heb ik nog.

Zo vaak zie ik haar niet. Niet vaker dan de kapper.

Op een zondag kwam ze onverwachts langs. Ik zag meteen dat ze nog dikker was geworden. Ze kon nauwelijks langs mij heen de

[p. 153]

gang in. Ik drukte me plat tegen de muur om haar alle ruimte te geven. Ik was blij dat ik haar mijn nieuwe werk kon laten zien. Ik wees haar mijn foto's die in de kamer hangen. Ik vertelde haar over de elektriciteitsmasten die ik steeds vaker fotografeer.

Ze keek me de hele tijd glazig aan, ging ineens zitten en zei toen: ‘Papa zegt dat je me opsloot op mijn kamer, toen ik anderhalf was.’

Ik lachte en zei: ‘Zie je nou wel.’

‘Wat?’

‘Ik wist het,’ zei ik, ‘je deed zo raar, ik dacht: die wil het zeker ergens over hebben. Zie je nou wel dat ik je ken!’ Ik ging ook zitten en sloeg met mijn handen op mijn bovenbenen. Ik had er zo'n schik in, dat ik haar zo goed had aangevoeld, terwijl ze me altijd verwijt dat ik nooit iets doorheb.

‘Ik had het goed,’ zei ik, ‘ik wíst het.’

‘Is het waar?’ vroeg ze.

‘Wat? Dat ik je opsloot?’

‘Toen ik anderhalf was.’

‘Anderhalf? Was jij anderhalf toen?’

‘Vraag je dat aan mij?’

‘Je vader zegt anderhalf?’

‘Wou je zeggen dat hij liegt?’

Ik zat te tellen en dwong mezelf hardop te denken (ze houdt er niet van als ik zwijg): ‘Ik tel even hoor. Jij bent van februari, en het was herfst, want ik weet nog dat het snel inregende op jouw kamer, zeker toen ze die berk hadden gekapt. Of was het geen berk? Met zo'n witte bast, dat is een berk, toch? Of is dat een plataan? Nee, een plataan is met dat vlekkerige, het was een berk. En het was in de zomer dat die gekapt werd, dus... Je hebt gelijk, anderhalf.’ Ik was blij dat ik haar vader niet hoefde tegenspreken. Ze gelooft me niet als ik hem tegenspreek.

‘Wat wil je weten?’ vroeg ik haar. ‘Ik heb geen geheimen, hoor.’

‘Dat kan toch niet,’ zei ze, ‘met een kind van anderhalf.’

Ik wist het nog precies, want ik heb een goed geheugen en ik vertelde het haar zoals het was: ‘Ik had overal kussens neergelegd. Er

[p. 154]

kon niets gebeuren. Ik had ook kussens vastgemaakt aan de kasten, zodat je je niet kon stoten. Ik had twee speenflessen met water neergezet, en ik had koekjes in kleine stukjes gebroken en in plastic zakjes gedaan. Jij at toen heel slecht, behalve als je het eten zelf uit een klein zakje kon halen. Dat vond je leuk.’ Ze keek me zwijgend aan. Ik wist niet wat ze nog meer wilde horen. Ik wachtte.

‘Hoe lang liet je me daar?’ vroeg ze. Mijn ogen dwaalden af naar haar dikke nek.

‘Ik kuste je graag in je nek. Mijn gezicht paste precies in jouw hals. Je rook zo lekker als kind.’ Ze weten het niet, dat je van ze houdt, je moet het ze zeggen. Steeds weer.

‘“Ik hou veel van je.” Dat zei ik als ik je instopte. “Dag vrouwtje, ik hou veel van je.”’ Ik had het niet door dat ik niet meer naar haar keek. Ik kan er niets aan doen, het gaat vanzelf. Als ik tegen haar praat dwaalt mijn blik af.

Ik keek uit het raam naar de regendruppels op de buxus en zei: ‘Elke avond zei ik: “Dag vrouwtje, ik hou veel van je.”’ Pas toen ik de kamerdeur hoorde, zag ik dat ze was weggelopen. Ze keek om, haar hand op de deurklink.

‘Ben je nou boos?’ vroeg ik.

‘Waarom zou ik boos zijn?’

‘Dat weet ik toch niet.’

‘Legt het me uit, mama, waarom zou ik boos zijn?’

‘Omdat ik je opsloot?’ Ik wilde het goede antwoord geven, maar ik wist dat ik haar niet mocht vragen wat het goede antwoord was.

‘En wat deed jij dan als ik op mijn kamer was?’ Het voelde als een strikvraag.

‘Wat zegt je vader dat ik deed?’

‘Hij zegt dat je ging werken.’

‘Dat is niet waar.’

‘Wat deed je dan?’

‘Ik luisterde, of je je geen pijn deed. Of alles goed ging. Ik luisterde. Meer niet.’ Mijn vrouwtje haalde een hand door haar haar en ik dacht dat het een teken was. Ik vermoedde dat ik iets over het hoofd zag, dus ik probeerde maar wat.

[p. 155]

‘Laat je je haar lang groeien?’

‘Het is net geknipt,’ zei ze.

‘Ah, dan is dat het, ik wist dat er iets anders was.’ Ik moest er hardop om lachen en terwijl ik nog lachte zei ze dat ze weg moest, dat ze hier niet kon ademen.

‘Heb je al eens met een dokter gesproken?’ vroeg ik.

‘Nee, ik kan híér niet ademen.’

‘Misschien moet je eens gaan sporten,’ zei ik.

Ze liep al weg.

‘Moet ik een taxi voor je bellen?’

Ze opende de voordeur en zei: ‘Ik bel Martha wel.’ Haar vriendin heeft een mooie auto, een matgrijze Mercedes. Ik had die kleur nooit eerder gezien. Ik laat het nooit na om dat te zeggen. Kinderen hebben complimenten nodig.

‘Martha heeft een mooie auto,’ zei ik. Ze keek me nog even aan, mijn kleine dikke vrouwtje, en sloeg toen de deur dicht.

Ik keek haar na door het kleine raampje in mijn voordeur. Het regende. Ik zag dat ze huilde. Ze stond achter de seringenstruik, de schouders opgetrokken. Je kunt het aan haar schouders zien als ze overstuur is. Ze had de telefoon aan haar oor. Het was net alsof ik haar door de deur heen kon horen huilen.

Ik hoorde dat hoge klagelijke geluid dat ze als baby al had. Als baby huilde ze hoog, hard en in een ijzeren ritme. Routineus. Alsof het voor haar hetzelfde was als ademhalen. Op een nacht stopte het. Ze was toen zes maanden oud. Ik schrok wakker en het was stil. Het bleef stil, ook de nachten erna, maar of ik nou sliep of wakker lag, het leek er toch nog te zijn, ergens in de verte, dat hoge gierende geluid. Overdag ook. Zelfs in mijn donkere kamer, die in de kelder was, hoorde ik haar, twee verdiepingen boven me.

Ik keek door het raampje naar haar opgetrokken schouders en vroeg me af of ik haar naar binnen moest roepen. Ik zou er alles aan moeten doen om haar bij me te willen houden. Mijn monstertje. Zo noemde haar vader haar ook. Dan is het grappig, als vaders het zeggen. Ik had er alles voor willen geven om haar vader te zijn.

Ik opende het luikje van de voordeur en riep haar: ‘Vrouwtje, kom

[p. 156]

binnen, het regent. Vrouwtje, kom nou.’ Ze draaide zich om. Betraand gezicht.

Ze had haar telefoon nog steeds aan haar oor, maar ze zei: ‘Martha is er niet.’

‘Wil je mijn nieuwe foto's zien? Ik heb er nog meer.’ Ze liep naar het huis toe. Mijn kleine vrouwtje loopt zoals dikke vrouwtjes lopen, maar ik ben haar moeder en ik vind het mooi. We lachten naar elkaar.

‘Dag kleine dikkerd,’ zei ik. Toen stond ze stil. Ze schudde heel langzaam haar hoofd op en neer en bewoog haar lippen. Dat ze me nooit meer wilde zien, zei ze. Zonder geluid. Het was helemaal niet de bedoeling dat ik het hoorde. Dat respecteer ik.

‘Wat heb je toch mooie ogen,’ zei ik. Ze verzette geen stap meer. Ik sloot het luikje en opende de voordeur. Ik zag dat ze twijfelde.

Dus toen zei ik: ‘Ik heb een nieuwtje.’

‘Wat dan?’ Ik begreep dat het niet de juiste inleiding was geweest.

‘Sorry,’ zei ik, ‘ik breng het helemaal verkeerd, het is niets leuks hoor, verheug je niet.’

‘Wat dan?’

‘Maar ik wil ook niet dat je het te zwaar opvat.’

‘Wat?’

‘Hè, eigenlijk wilde ik het helemaal niet zeggen.’

‘Wat dan, mama?’

‘Het is de dokter. Hij zegt het.’

‘Wat zegt de dokter?’

‘Dat ik het moet delen.’

‘Wat mama?’

‘Dat ik doodga.’

...

‘Maar we weten niet wanneer, hoor. Het kan nog maanden duren.’

Drie dagen later stond ze voor mijn deur met haar koffers. Martha had haar afgezet. Ik zag de matgrijze Mercedes nog net wegrijden.

‘Het blijft mooi,’ zei ik, ‘dat matgrijze.’