De Revisor. Jaargang 34

[p. 88]

Thomas Blondeau
Waar komen de kindertjes vandaan?

‘Heb je ooit de liefde bedreven tussen de borsten van een vrouw?’, Welk standje vindt u het prettigst?’, ‘Zou iemand door een vrouw gezien willen worden met verdachte vlekken op de broek?’

Het zijn vragen gesteld en beantwoord door de coryfeeën en meelopers van het surrealisme. Onder de noemer Recherches sur la sexualité kwamen zij in de periode 1928-1932 een aantal keer samen en ondervroegen elkaar op haast antropologische wijze over de beleving van de lichamelijke liefde. Van twaalf van deze sessies zijn notulen teruggevonden in het archief van initiatiefnemer André Breton. Eind vorige eeuw verschenen ze in vertaling onder de titel Seksuele obsessies. Surrealistische séances 1928-1932. De samensteller was José Pierre.

Onder de deelnemers vinden we namen als Louis Aragon, Antonin Artaud, Paul Eluard, Raymond Queneau en Jacques Prévert. Maar ook obscuurdere personen zoals Jean Baldensperger, die op zijn veertiende een jaar lang seksuele betrekkingen had met een ezel. Of een jezuïtische abt die uit zijn ambt was gestoten wegens het erop na houden van een maîtresse. Hij beweerde dat hij God was.

Tot voor kort werd aangenomen dat er geen andere verslagen overgeleverd waren, tot ik stuitte op een paar bladzijden uit de aantekeningen van de Belgische filmmaker Albert Valentin (1902-1968). Bij de catalogisering ervan dacht ik aanvankelijk dat het om een filmdialoog ging. Maar de verbeteringen en doorhalingen in de verschillende handschriften trokken mijn aandacht. Al snel bleek het om een historisch document van unieke waarde te gaan.

Deze tekst verschijnt in De Revisor voor het eerst in druk. Gezien de aanwezigheid van Aragon en Valentin is het aannemelijk dat deze bijeenkomst plaatsvond tussen de negende en tiende sessie van de Pierre-editie. Aragon, die later zou breken met Breton, is hier immers nog aanwezig. Ook is er sprake van een zekere Elsa. Waarschijnlijk gaat het hier om Elsa Triolet, een Franse schrijfster van Russische origine, die later zou trouwen met Louis Aragon. Uit het verslag mag blijken waarom Breton, berucht vanwege zijn soms dictatoriale trekken, deze kopij uit zijn haast Alexandrijnse archief geweerd heeft.

De waarde van deze - nu uitgebreide - sessies ligt niet alleen op het biografische vlak. Ze vormen, misschien nog meer dan hun artistieke werk, een overtuigend bewijs voor de stelling dat de surrealisten hoog spel speelden. Ze waren op zoek naar, zoals Breton ooit formuleerde, ‘de werkelijke functionering van de gedachte, buiten elke controle van de rede en buiten elke esthetische of morele vooringenomenheid’.

[p. 89]

Aanwezig: Louis Aragon, André Breton, Raymond Queneau, Jacques Prévert, Albert Valentin

Breton: Graag had ik van Queneau geweten of hij ooit de liefde heeft bedreven met een vrouw waarvan hij wist dat hij haar nooit meer terug zou zien?

Queneau: Het antwoord is ja, een paar keer.

Breton: Beïnvloedde die wetenschap u? Zo ja, hoe?

Queneau: Ik merkte dat ik wreder was. Ik trok harder aan haar haar dan gewoonlijk. Mijn kussen liepen uit op beten. Al moet ik zeggen dat ik vrouwen die ik over langere tijd zie nog harder bijt. Maar dan is het niet uit wreedheid.

Breton: Ik protesteer. U bent onduidelijk. Waarom noemt u uw gedrag wreder bij de laatste vrijpartij wanneer u harder bijt tijdens een gemeenschap die zich nog zal herhalen in de toekomst?

Queneau: De pijn die ik toebreng bij een laatste keer laat me onverschilliger. Laat ik het zo stellen: ik doe er de moeite niet meer voor.

Breton: Prévert, zelfde vraag.

Prévert: Ik vermijd dat soort betrekkingen. Ik ga niet met een vrouw naar bed als ik van plan ben haar te verlaten. Een dergelijke wanhoop zou me alle lust ontnemen. Tenzij het in een bordeel is, natuurlijk.

Valentin applaudisseert.

Breton: Aragon, zelfde vraag.

Aragon: Zelfde antwoord als Prévert. Ik stel de vraag aan Breton.

Breton: Ik heb nooit anders gevreeën dan met het besef dat ze me ieder moment kon verlaten. Soms had ik het gevoel dat ze de kamer al verlaten had terwijl ik nog in haar was. Ik noem dat realistisch. Aragon: Uw antwoord lijkt mij meer met zwaarmoedigheid te maken hebben dan met realisme.

Of eerlijkheid.

Breton: (onleesbaar)

Queneau: Overvalt eenzelfde triestheid u als u masturbeert?

Breton: Alleen als de masturbatie het gevolg is van een lange tijd verkeren in het gezelschap van een vrouw die ik begeer zonder haar te kunnen beminnen. Aragon, bent u triest als u masturbeert?

Aragon: Nee.

Breton: Hoe zou u uw gemoedstoestand dan beschrijven?

Aragon: Opgewonden, André, opgewonden. Valentin, bent u triest tijdens de masturbatie?

Valentin: Nee. Nooit. Niet voor, niet tijdens, niet na.

Queneau: Heeft u ooit gemasturbeerd in bijzijn van een vrouw? Ik stel de vraag aan iedereen.

Valentin: Zeker. Vaak.

Breton: Een of twee keer.

Prévert: Een vrouw vroeg me dat ooit. Ze zei dat ze te moe was om gemeenschap te hebben. Toen ik bezig was, keek ze me aan en zei dat ik moest opschieten omdat ze wilde gaan slapen. Ik heb haar met mijn broek in haar gezicht geslagen en haar verlaten. Later hoorde ik dat mijn broeksriem haar een blauw oog had gegeven.

Aragon: Ja. Maar alleen als de vrouw het vraagt of zelf masturbeert. Queneau?

Queneau: Moet ik je vragen om te masturberen, Louis?

Breton: Laat me even vijf minuten lachen. Breton lacht vijf minuten.

Aragon: Het lijkt me sterk dat het doel van deze bijeenkomst gediend is met deze houding. Ik protesteer daar (onleesbaar)

Breton: Valentin, heeft u ooit gemasturbeerd in bijzijn van een vrouw zonder dat zij dit wist?

Valentin: Ja. Meermaals. Al moet ik zeggen dat ik dat vooral deed rond mijn zestiende.

Aragon: Hoe ging dat in zijn werk? Kunt u een voorbeeld geven?

Valentin: Het moet geweest zijn in de zomer dat ik vijftien werd. Het gebeurde in een treincoupé op weg naar een vakantieadres. Tegenover me zat een echtpaar waarvan de vrouw me zeer opwond. Kort nadat ze was ingestapt, viel ze in slaap waardoor ik haar goed kon bekijken. Ze had zwart haar met een haast blauwe glans waardoor de bleekheid van haar

[p. 90]

huid versterkt werd. Haar wangen leken zo teer dat ik me inbeeldde dat een kus die al zou kunnen verfrommelen. De man naast haar was in alles haar tegendeel. Zelfs zijn hoed leek een massief blok hout. Een borstelige, blonde snor bedekte zijn wangen. Ik had aardbeien meegekregen. De witte doek waarin ze waren verpakt had ik opengeknoopt en op mijn schoot gelegd. Met mijn ene hand stopte ik de aardbeien in mijn mond. De andere hand kneedde mijn kruis. Toen de man - de herinnering aan hem maakt me nog steeds ongemakkelijk - zijn krant begon te lezen, wist ik mijn broek te openen. Ik kon me ongemerkt afrukken. Toen ik klaarkwam, stopte ik de laatste aardbei in mijn mond om mijn zuchten te smoren. Die had ik voor dat doel bewaard. Toch moet ik nog wat geluid hebben gemaakt, want toen mijn sperma in de stof trok, liet de man zijn krant zakken en zei dat in deze tijd van het jaar de aardbeien het lekkerst waren. Ik was te moe, te blijmoedig om iets anders te kunnen doen dan knikken. Tevreden knikken.

Queneau, Aragon en Prévert applaudisseren.

Breton: Aragon, als een vrouw u vraagt te masturberen, komt u dan op haar lichaam klaar?

Aragon: Bij voorkeur wel. Maar alleen als ze daar zelf een aanzet toe geeft.

Breton: En als ze dat niet doet?

Aragon: Dan doe ik het op mijn buik. Of mijn ondergoed. Bij voorkeur niet op de lakens.

Breton: Waarom? Voelt u zich schuldig als u het bed vuilmaakt?

Aragon: Nee, ik vind het gewoon vies.

Breton: Komt die afkeer voort uit (onleesbaar)

Aragon: (onleesbaar)

Queneau: Dat lijkt me het enige juiste antwoord. Breton zou (onleesbaar)

Breton: (onleesbaar)

Valentin: Laten we dit punt rusten. Aragon, als het niet in de mond of vagina is, op welk deel van het lichaam komt u het liefste klaar?

Aragon: Op haar billen. Correctie: tussen haar billen. Breton?

Breton reageert niet

Valentin: Breton?

Breton: In volgorde van voorkeur. 1. Oksels 2. Tussen haar borsten 3. Op haar buik. Prévert?

Prévert: Haar gezicht. Queneau, zou u een vrouw verkrachten als u weet dat u er nooit voor gestraft zou worden?

Queneau: Nee, hoe begeerlijk het idee ook is Prévert, dezelfde vraag.

Prévert: Alleen als ik de vrouw zou haten omdat ze mijn hart heeft gebroken. Of omdat ze tegen me loog over haar liefde. Valentin?

Valentin: Nee. Het vooruitzicht van wroeging zou me doen blokkeren. Aragon?

Aragon: Nee. De gedachte aan verkrachting maakt me al misselijk.

Breton: Aragon, in een eerdere sessie heeft u gezegd dat u alleen maar halve erecties kan krijgen. Is uw misselijkheid a priori niet een verklaring a posteriori voor uw impotentie?

Aragon: Uit mijn antwoorden op andere vragen is al genoeglijk gebleken dat een halfzachte lul geen penetratie of ejaculatie in de weg hoeft te staan.

Breton: Hoe vindt de penetratie dan plaats? U propt hem erin?

Aragon: Als u dat woord wil gebruiken, ja. Is er een andere manier?

Valentin: Breton, waarom gebruikt u het woord proppen in plaats van steken? (‘proppen’ en ‘steken’ zijn onderstreept in het manuscript, TB)

Breton: Laat ik antwoorden met een vraag aan Aragon. Een concrete vraag. Prop je hem erin bij Elsa en is haar kut dan zo (onleesbaar door verschillende handschriften over elkaar)

Aragon staat op en wil de kamer verlaten. Valentin en Queneau weten hem te bedaren. Aragon gaat weer zitten.

Aragon: Breton, zou u een vrouw kunnen verkrachten?

Breton: Ja.

Queneau: Wat weerhoudt u?

Breton: Ik ontleen geen genot aan de lichamelijke

[p. 91]

liefde. Het vermogen tot genot heeft me verlaten toen ik in woorden leerde denken. Ik vrij omdat dat bij de regels van de liefde hoort. En ik gehoorzaam aan de liefde. Een gehoorzaamheid die aan de basis van al mijn daden ligt. Een verkrachting heeft niks met liefde te maken.

Valentin: Dus als u van een frigide vrouw zou houden, zou u nooit lichamelijke betrekkingen hebben?

Breton: Ik zou nooit van een frigide vrouw kunnen houden. Het aanschouwen van de fysieke schoonheid van een vrouw is het enige wat van belang is op deze wereld. Daarbij is het van belang dat ze naakt is. Een frigide vrouw zou daar moeite mee hebben. Te veel moeite, naar mijn zin.

Prévert: Breton, u heeft in eerdere sessies aangegeven te walgen van homoseksualiteit zowel in moreel, maatschappelijk als lichamelijk opzicht. Maar wat vindt u meer verachtelijk: een verkrachting tussen twee homoseksuelen of een verkrachting waarbij een homoseksuele dader een heteroseksueel tot slachtoffer maakt?

Breton: Ik heb dit al eerder gezegd. Als u wilt verder gaan over deze perversiteit, sluit ik ogenblikkelijk deze sessie.

Queneau: Terug over uw onvermogen tot genot dan. Stel dat u van een vrouw houdt die zich probleemloos naakt aan u vertoont, wanneer u dat maar wil. U hoeft niet met deze vrouw te vrijen en u bent ervan verzekerd dat ze u tot in de eeuwigheid trouw zal blijven. Zou u dan nooit meer de liefde bedrijven?

Breton: Stomme vraag. Ik vrij zoals een man zonder smaakpapillen eet. Het is niet omdat het hem niet smaakt, dat hij wil sterven van de honger.

Aragon: U kletst. U kletst onophoudelijk. U praat onzin alleen maar omdat het goed klinkt. Stilistische flauwekul. Daarnaast is uw mening over homoseksualiteit die van een burgerman, een boertige...

Prévert vindt de woorden van Aragon ongepast. Deze verontschuldigt zich.

Queneau: Breton, fantaseert u soms over verkrachtingen?

Breton: Zeker. Als ik masturbeer bijvoorbeeld.

Valentin: Geef een voorbeeld van een dergelijke fantasie.

Breton: Het vindt meestal plaats in een omgeving die haar vertrouwd is. Waar ze zich veilig voelt. Haar slaapkamer. Of in de salon terwijl haar man even in de tuin is. Ik leg mijn hand op haar mond, duw haar tegen de muur en sjor haar rokken op. Ze bijt in mijn hand als ik voel hoe nat ze is. Ze kan zich niet verzetten. Als ik haar neuk, verzwakt haar weerstand. Ze gaat huilen. Aangekomen op dat moment in de fantasie ejaculeer ik meestal.

Valentin: Hoe ziet ze eruit?

Breton: Ze heeft zwart, krullend haar, wat dunnig. Frans is niet haar moedertaal waardoor ze een accent heeft. Meestal vind ik dat smerig maar die afstotelijkheid past bij mijn fantasie. Daarnaast versterkt het haar haast etherische schoonheid. Het lijkt wel alsof ze een fiuïdum van lichamelijke gulheid om haar heen heeft hangen. Ik wil een andere vraag stellen: als jullie weten dat een vrouw gaat trouwen met een haast impotente man, zouden jullie haar dan waarschuwen en zo ja...

Aragon: (fluisterend) Wil je haar in haar kont neuken? Wil je in haar oor klaarkomen? Zou je die rottige bibelots van je in haar kut willen rammen?

Breton: Ik zie niet in wat de kwaliteit van mijn bibelots hiermee van doen heeft.

Aragon: Zou je haar accent van haar stembanden willen spuiten? Altijd hetzelfde met jou, André, altijd hetzelfde. Kloterige, kinderachtige vragen onder het mom van, van. Waar ben je mee bezig, André? Hoe helpt dit ons verder? Hoe vaak in de kont, hoe vaak in de mond? Wil je weten waar de kindertjes vandaan komen? Is dat het? Heeft je mama dat nooit verteld? Wat wil je weten? Of ik Elsa in de kont neuk? Waar Els van geniet? Is dat het?

Breton: Harder praten, Louis. Dat is jouw probleem. Je algemene probleem, als ik het zo mag zeggen. Ik heb een andere vraag, je hebt het voort-

[p. 92]

durend over sodomie. Bent u homoseksueel Aragon?

Aragon schopt de salontafel omver. Breton moet lachen. (onleesbaar)

Breton: Heeft u ooit een vrouw zo liefgehad dat de angst om haar te verliezen alles overstemde? Zelfs die liefde?

Prévert: Nee.

Queneau: Nee.

Valentin: Nee. Breton, zelfde vraag.