De Revisor. Jaargang 34

[p. 85]

Lucy Arts
Ome H. slaat een koe

Hij is hogelijk geagiteerd, haar oom, zijn kop is rood aangelopen, hij spuugt spetters, de tanden op elkaar, de kin vertrokken, ‘WEL GGODVERRDOMMESE SMIRRIGGE TEEF!’ Het zal hem godverdomme niet gebeuren dat er nu eentje ziek is! Om den dooien dood nie! Hij zal er persoonlijk voor instaan dat ze overeind komt. Want wie is hier godverdomme de baas?! Op de betonnen stalvloer ligt een roodbonte nat te rillen in d'r eigen diarree. De boer port het dier in de flank, door de bezwete buik golft een spasme, diep uit de keel klinkt een geplette bronzen echo. Nog een por. De ogen worden groot, de nek verkrampt waardoor de kop als aan elastiek omhoog veert. De boer ruikt economisch bederf, hij ziet hoe uit de snuivende neusgaten goud geld weglekt dat in de pisgoot sijpelt. In het snuiven van het dier beluistert de man hoon. Hij beent naar de hoek van de stal waar het gereedschap staat. Hij speurt naar iets bruikbaars, hij vloekt binnensmonds, aan de tanden ontsnapt gesis. Hij grijpt een stok, een steel, en met getergde stappen loopt hij terug. Hij plant zijn voeten uit elkaar, omklemt het uiteinde van de steel met twee handen, zo hard dat de knokkels er wit van zien, hij heft zijn boerenarmen en deelt briesend een doffe klap uit op de bezwete, bontgevlekte rug, die rug beweegt, die rug rilt, die rug krimpt, de knieën zoeken houvast op de bepiste ondergrond maar glijden telkens weg. Het dier strekt de hals, in het oogwit roepen grote bruine irissen. Bloed. ‘STAO OP GIJ, LILLIJKE SNOL! GODVERRDOMMESE SNERTSNOL DEGGE BINT!’ Opnieuw beukt de stok op de schoft, een, twee, drie keer achter elkaar, telkens omhoog verend en daarmee de ranselaar het ranselen vergemakkelijkend. Nummer 16 is bezig d'r eigen botten te breken in een poel van urine en stront die langzaam rood kleurt. Een snuit beweegt zich opwaarts naar de damp die losslaat van de rug, alsof ze in de krullen ervan genade kan vinden.

Het riekt hier naar rottenis, het smaakt hier naar bederf. Het is hier hoog en koud en er drupt hier condenswater van het stenen dakgewelf, de druppels hollen het marmer van de vloer uit op de plaatsen waar het inslaat, de echo van het vallen pijnigt het gehoor. Bloed. Er maakt zich een geur los van zich uitbreidende ruimte, van deernisloze leegte, de geur van ontstoken tandvlees vermengd met kerkwierook. Een wind steekt op. Mara is een jaar of acht en voelt hem trekken aan haar kleren, die wind, hij is voorbode. Met beide handen omvat ze de poten van een zware stoel die op een tafel staat tussen ander lukraak opgestapeld meubilair, vóór in de kerk. Woordeloos van ernst kijkt ze naar haar zusjes, spoort hen aan hetzelfde te doen, iets zwaars en stevigs als houvast te kiezen. Zijn haar ouders er ook? Haar moeder? Is die er ook? Het waaien zwelt aan, evenredig met de geur die in de neusholte brandt en bij langdurige blootstelling de hersenen aanvreet. Mara weet dat. Het woeste trekken van de wind, en het schroeiend branden van de geur, zo brandend en zo schroeiend dat geur oplost in reukloosheid, ze zijn de voorbode van de komst van de man in het zwart, de man met het witte vel, die hen naar zich toe zal halen, die hen

[p. 86]

aan zal trekken met behulp van de wind die aanzwelt tot een storm. Ze moeten zich vasthouden, ieder voor zich, ze moeten zich tot bloedens toe vasthouden. Het waaien trekt aan de huid tot het pijn doet, het waaien vervormt de gelaatstrekken, dreigt het vlees van de botten te scheuren, de haren slaan horizontaal, een schoen schiet van een voet, een jurkje scheurt los. Aleid haar jurkje...? Dan, door het laaien van de stormwind heen, het trage knarsen van de zware ijzerbeslagen deur. De man verschijnt! Ze durft niet te kijken. Haar zusjes houden het niet, eentje laat los. Wie heeft er losgelaten...? De man verdwijnt, de deur valt toe, de wind gaat liggen, de geur neemt af, maar alles zal terugkomen, de wind, de geur, de man, altijd weer terugkomen, voor rouw is geen tijd, ze moeten zich schrap zetten, altijd alert zijn, altijd kijken, luisteren, ruiken, ze zijn alleen, ze zijn ieder voor zich.

‘DOE OGENBLIKKELIJK OPEN!!’ Dat is haar vader, stompend tegen de dichte badkamerdeur. Haar hart ploegt in haar keel. Mara is veertien. Ze is zo'n tien minuten geleden de groenbetegelde ruimte binnengevlucht en op de wc gaan zitten. Niet dat ze moest plassen, maar het is haar ervaring dat als ze met haar broek omlaag op de wc plaatsneemt, er vanzelf een plas komt. Haar vader roept af en toe van beneden, hij kan haar wat. Ze zit op de porseleinen pot en kijkt naar haar spiegelbeeld in het glazuur van de tegels tegenover haar. Dat glazuur heeft het onregelmatige uiterlijk van een maanlandschap zoals dat eruitziet op schoolboekfoto's, alsof er grote en kleinere bellen op zijn ontploft en het oppervlak daarna is versteend of bevroren. Mara ziet de weerkaatsing van de glans in haar ogen, maar na een paar seconden al verglijdt haar blik; haar geest leidt haar weg van het vertrouwde zicht op de tegelwand en dringt haar beelden op waarvan ze moet huilen. Er knarst grind. Er valt een staldeur dicht. Er klinken harde voetstappen. Mara kan geen kant op. Ze moet kijken naar wat ze zelf ongewild voortbrengt, het laat zich niet verjagen.

En dan is daar onmiskenbaar de geur uit haar kinderdroom. Ze schrikt ervan op. En blijft dan zo stil mogelijk zitten om hem te traceren en naar zich toe te halen. Om hem opnieuw te kunnen bewaren. De poging wordt verstoord door haar vaders voetstappen op de trap. Die besturen op afstand de systole en diastole van haar hart. Het is alsof iemand er een microfoon bij houdt, zo zuigt en bonst het in haar hoofd. Ze komt overeind, trekt vlug haar broek op, sluit zachtjes de klep van de wc en neemt positie bij de deur. Ze ademt geluidloos.

Daar klinkt zijn bevel om de deur te openen.

‘Als je me niet slaat!’

‘Doe open, zeg ik, ge bent toch nie doof?!’ Als hij kwaad is begint hij subiet in het Brabants.

‘Sla je me dan niet...?’

‘As ge nu nie meteen opendoet, dan zuldet weten!’ Met die ijzervijlige, geknepen stem.

De stem die aan de telefoon zo mooi klinkt. Met Lux, klinkt het dan kortweg, noch vriendelijk, noch kortaangebonden, en je bent meteen bereid je aan het gezag van die stem over te geven. En hij heeft mooie handen, klein en gaaf, met verzorgde nagels - terwijl schone, witte nagelranden toch niet zo vanzelfsprekend zijn bij iemand die maar één keer per week onder de douche gaat omdat vaker douchen waterverspilling is.

Haar hart zet haar hele lijf in trilling, het doeft in haar oren, het echoot in haar hoofd. Ze staat bij de deur, een hand aan het slot... vaag ziet ze zichzelf in de glimmende tegels. Ten voeten uit. Onmiskenbaar meisje is ze, tenger en ijl in de onvaste omlijning van de reflexie. Als ze beweegt heeft het beeld het aanschijn van een lichaam onder water: of het uit losse fragmenten is opgebouwd die onophoudelijk alert en angstvallig hun positie zoeken ten opzichte van elkaar.

Het vereist moed om de deur te openen, maar hoe langer ze hier blijft zitten, hoe erger het zal zijn. Hij zal niet opgeven. Nooit.

En dan, in de stal, is er de verstilling. Mara voelt de stuwing van haar bloed onder haar nagels, zo

[p. 87]

geluidloos is alles ineens. Ome H. ontspant de geheven armen, houdt een moment op met ademen. Onnozel ziet hij toe hoe het bewegen onder hem is opgehouden. Verbouwereerd staart hij naar het uitgezakte lichaam aan zijn voeten. De bontgevlekte is kapotgeslagen. Nummer 16. Greetje 2.

‘Oké, ik kom eruit...’ zegt ze.

Stilte aan de andere kant.

‘Pap...? Ik doe de deur open, goed...?’

Kloppende stilte. Suizende stilte. Onderwaterstilte.

Schuddend in haar schoenen opent ze voorzichtig, met bevroren vingers, het slot van de zeegroen gebeitste celdeur, en legt zodra ze hem op een kier geopend heeft haar handen om haar hoofd. Met haar elleboog vergroot ze de opening. Ze kromt zich voor de sprong, ze duikt, ze plonst blindelings in het strenge groen van de overloop. In het voorbijgaan hoort ze het raspen van stijf textiel - hij draagt zijn pak nog, hij is net thuis van school - en voelt hoe haar hoofd door een vuist getroffen wordt, de tweede slag mist doel. Hij kon het niet laten. Zelfs voor het kleinste vergrijp kent hij geen vergiffenis zonder straf.

Door de koker van de overloop waadt ze naar de trap en spat dan op lichte voeten naar beneden, waar de anderen zijn, de anderen die het niet lijkt te kunnen schelen, die (alleen maar wat gestoord in hun bezigheden) even opkijken - die het wel lijkt te kunnen schelen, die nauwelijks zichtbaar verstijven, hun hoofd in haar richting draaien, en dan het gezicht afwenden als Mara hun voorbijloopt en in de keuken dicht bij haar moeder gaat staan, stil en afwachtend en klaar om achter mama's fraaie rug en brede billen weg te kruipen. Ze is veertien en ze ademt klein en doorzichtig, ze voelt hoe haar hoofd nog nabeiert van haar vaders geweld.

Haar moeder weet wat er gebeurt, in dit huis hoor je nu eenmaal alles, maar het helpt haar niet het zich aan te trekken. Mara kent niemand die zo'n hekel heeft aan strijd als haar moeder. En ook niemand die zoveel over haar kant laat gaan.

Ze schudt op haar grondvesten als boven haar hoofd de overloop kraakt onder een kordate voetstap. Vader Lux daalt op leren schoenzolen de trap af naar de zitkamer (Mara's hart slaat de maat), hij vervolgt zijn weg over het parket (Mara's hart heeft het maatslaan opgegeven), beklimt de twee treden naar de voorkamer en de keuken (Mara's hart beukt in haar keel), slaat dan direct rechts af en gaat, onder het uitzenden van een metalige stilte, zijn kantoor binnen. Bij het dichtklikken van de kantoordeur spat die stilte in fragmenten uiteen met de melodische tinkeling van een stukvallende kerstbal.

Die avond hebben haar ouders een verjaardag. Het is de geboortedag van Harm, oom voor de kinderen, de oudste broer van hun vader.

Die middag zit Mara tegenover haar moeder op een kruk aan de bar van de open keuken. Ze is net thuis van school, haar moeder net terug van de kapper. Buiten stroomt regenwater in kokette slierten langs het gevelhoge keukenraam. Het water in de lange meisjesharen daalt spiraalsgewijs af en tikt argeloos op het witte oppervlak van de bar. Met langzaam schuivende vinger doorboort ze de zijige druppels. Druppels zijn een en al huid. Wijkende huid.

‘Wanneer komt papa thuis?’

‘Straks.’

‘Er zit een vlekje op je bloes. Thee, denk ik. Of haarverf.’

De moeder speurt de helling van haar borsten af. Ze krabt met een lange rozegelakte nagel over het witte katoen. Ze probeert vlekjes altijd weg te krabben.

‘Ik trek zo tóch wat anders aan.’

Ja. Ze trekt zo toch wat anders aan en de bloes gaat in de kookwas. Stelt Mara zich voor.

Ome Harm bood haar moeder ooit geld in ruil voor seks. Haar moeder heeft het haar zelf verteld, pasgeleden nog, terwijl ze zich omkleedde voor

[p. 88]

een feest en Mara op de rand van het bed naar die bezigheid zat te kijken. Mara ziet voor zich hoe de man op zijn benen zwalkt en hoe hij begint te kwijlen zodra hij in haar moeders buurt is en haar romige warmte kan opsnuiven. Arme kerel.

Mara weet hoe mannensperma ruikt. Op een feestje bij hen thuis was ooit de bus met boslucht leeg. En in kleine ruimtes blijft een geur lang hangen. Brak en scherp en ook zuur ruikt het; de lucht van een bijna-dood weekdier dat te lang in het ondiepe water van een zonbeschenen slenk heeft gelegen.

Er zijn altijd mannen. Kwijlende mannen. Heel soms maar krijgt er een zijn zin.

Haar moeder zet de theekoppen in de vaatwasser en begint dan, staand bij het aanrecht, aan het schillen van de aardappels. ‘Ooit,’ zegt ze dan ineens, min of meer plompverloren, ‘ik was drieëntwintig, jij was nog niet geboren, heeft ome Harm een koe doodgeslagen.’

Mara heeft een moment nodig om de mededeling tot zich te laten doordringen, maar slaat dan met een heftig gebaar de handen aan de oren en knijpt haar gezicht samen.

‘Heb jij dat gezien, mam?’

‘Nee, maar ik was in de buurt. We waren op bezoek bij opa en oma. Ik was net met je vader getrouwd.’

Op het moment dat die via de keukendeur binnenkomt - ‘Potjandorie wat een beestenweer’ -, verheft Mara haar stem: ‘Je gaat toch niet naar de verjaardag van een dierenbeul?!’

Hij roept ‘verdommese snotaap’, slaat met zijn hakken en haalt fel naar haar uit. Twee barkrukken worden gelijktijdig verschoven, maar Mara is haar vader voor. Ze springt behendig weg, zet af op de harde vloer en ketst met geoefende hielen de trap op.

Ome H. betreedt de stal nadat hij de koeien de wei in heeft gedreven. Alle koeien, behalve die ene. Greetje. Die bleef gisteren ook al nauwelijks op d'r poten staan. Zie d'r nou liggen, met d'r uitgestreken bakkes! Godverdomme! Er is ook altijd wat! En alsof altijd wat niet al erg genoeg is, komt daar ook onzen Tun nog het erf op gereje. In ziene kever! Met die séksbom van hem!... die meid!... op d'r hakken!... met die ogen! Hij beent naar de hoek van de stal waar het gereedschap staat. Hij speurt naar iets bruikbaars, hij vloekt binnensmonds, hoest terwijl een bronstig verlangen zich warm en schuimend in zijn borst uitbreidt en afdaalt naar zijn testikels, die zwaar zijn van jankige aanwezigheid. Die vrouw! Die zijn verbeelding vult totdat het sissend overkookt, die zich almaar opnieuw hagelwit naar hem omdraait, steeds weer met satijnen benen uit die ronkige volkswagen stapt en naar hem opkijkt, zwaait, lacht, met die lippen, met dat lijf. Hij grijpt een stok, een steel, en beent dan met getergde stappen terug, bruusk schuddend met zijn hoofd, vechtend tegen de gulzige voorstelling van molligzacht vrouwenvlees, handenvol kneedbare belofte. Hij omklemt het uiteinde van de steel met twee handen. Hij zet zich schrap en hij slaat en slaat en slaat.

Mara kijkt dwars door de staldeur heen, dwars door de muur. Dat gaat vanzelf. Ze heeft immers niks te willen. Het is precies zoals haar vader altijd brult: ge het niks te willen. Op ongeveer tien meter van waar ze zich bevindt ziet ze een man staan. Ze ziet hem op de rug. Aan zijn voeten ligt het kadaver van een koe waar de damp nog vanaf slaat. De man draagt een blauwe overall. Zijn gulp staat open. Dat kan ze beoordelen want ze is overal tegelijk, ze ziet het van alle kanten. Met gestrekte vingers veegt hij hard en snel zijn handen af aan de blauwe stof, alsof er iets vies en smerigs aan kleeft. Hij spuugt erin en herhaalt het gespannen vegen. Daarna staat hij met slappe armen. En valt zijn hoofd met een knik naar voren. Een onbeheerst schokken doortrekt zijn hele tors.

Mara draait zich af van het tafereel. Onder haar voeten knarst het grind als ze bij de stal vandaan loopt en oversteekt naar het woonhuis van haar toekomstige grootouders. In het voorbijgaan schampt haar been de snuit van een olijke groene kever.