De Revisor. Jaargang 32

[p. 58]

Menno Lievers
Een cadeau voor mijn vader

In mijn magazijn heerst orde. Ik ben daar trots op. Er is een tijd geweest dat het wel anders was, maar daar heb ik het liever niet over. Als er iemand aan mijn balle komt en een bestelling plaatst, loop ik naar achteren en pak wat hij wil hebben.

Ik heb het goed voor elkaar. Ik heb bij mijn werkgever een spaarloonregeling kunnen afsluiten ten bate van mijn pensioen. Dat stemt mij tevreden. Als iemand op mijn leven zou kunnen terugkijken, zou hij kunnen zien dat er veel veranderd is. Maar niemand kan dat. Ik heb het liever niet. Mijn magazijn is op orde en ik heb een spaarloonregeling. Dat is wat telt.

Mijn vader is een beroemd man. Mijn moeder is al enige jaren dood. Mijn vader heeft collega's die hem prijzen en benijden, behalve om zijn zoon, daar hebben ze het liever niet over. Als mijn vader mij zou willen zien in mijn magazijn, dat op orde is, zou hij kunnen zien dat er veel veranderd is. Maar dat wil hij niet. Hij wil een zoon om trots op te zijn, zonder dat er daarvoor veel veranderd hoeft te zijn. Hij wil een zoon om altijd al trots op geweest te zijn en dat ben ik niet. Hij wil een zoon die hem op zijn zestigste verjaardag van zijn eigen geld een serieus cadeau geeft.

Mijn vader fietst altijd naar zijn werk. ‘Het intellect gaat op de fiets,’ heeft hij ooit beweerd in een interview met het universiteitsblad. Aangezien hij intelligent is, moet hij fietsen. Maar het gaat hem niet meer zo gemakkelijk af. Laatst mocht ik bij hem eten. Meteen na sluitingstijd van het magazijn was ik naar het ouderlijk huis gegaan. Hij stond met zijn rijwiel op de oprijlaan: benauwd, hijgend, bezweet, pijn op de borst, rochelend, nat van de regen.

‘U moet niet meer naar het ziekenhuis fietsen,’ zei ik.

‘Het gaat best!’ Van mij wenste hij geen goede raad, zoals hij zelf mij al een aantal jaren geen raad meer gaf. Dat was niet erg, want ik wist toch wel wat hij wilde zeggen, maar daar heb ik het liever niet over. Hij kreeg opnieuw een hoestbui. De huishoudster, een oud mensje met een snorretje vanwege de overgang, die de rol van mijn moeder had overgenomen, zei niets, keek mij alleen maar met lieve ogen aan. Even later bracht ze de soep. Mijn vader hield z'n leesbril op om tijdens het eten de krant te kunnen lezen. We spraken dan ook niet veel. Na het eten ging hij in zijn stoel zitten om naar het journaal te kijken, maar hij viel al snel in slaap. Ik ben weggegaan. Onderweg naar huis ben ik nog even langs het magazijn gefietst. De nachtlamp brandde. De deuren waren dicht. De ramen afgesloten.

[p. 59]

‘Mijn vader wordt zestig,’ zei ik tegen de fietsenmaker. ‘Het is zijn hart. Hij kan eigenlijk niet meer fietsen van het hoesten, maar hij is nu eenmaal intelligent.’

‘Ik weet precies wat u zoekt en ik heb het in huis. Komt u maar mee.’ Ik liep achter hem aan, diep de zaak in.

‘Dit is een rijwiel met hulpmotor,’ zei hij. Hij liet mij een stevige fiets zien met een motortje ter hoogte van het achterwiel.

‘Dit is nog te veel een fiets. Als ik hem deze geef, zet hij de motor niet aan, maar blijft hij trappen. Ik zoek een fiets die vooruitgaat zonder te trappen, maar toch geen brommer is.’

‘Had dat meteen gezegd!’ De fietsenmaker liep verder zijn zaak in en toonde een zware, zwarte fiets waarop de hulpmotor vlak voor het stuur bevestigd was.

‘Uw vader hoeft alleen de motor te starten en daar gaat ie. Hij kán niet eens trappen.’

Ik vroeg hoeveel deze fiets kostte. Hij noemde een bedrag. Ik had een paar dagen eerder het bedrag van de spaarloonregeling overgemaakt naar mijn postgirorekening. Dat was te laag, maar als ik de rest van de maand zuinig zou leven, kon ik de fiets kopen.

Ik haalde mijn bankpasje door de pinautomaat en drukte met een trots gevoel op de ‘ja’- toets toen het bedrag verscheen. De kassa begon te rinkelen en op het schermpje van de pinautomaat verscheen het bericht ‘U heeft betaald’.

‘U heeft betaald!’ schalde het door mijn hoofd. De fietsenmaker was zo vriendelijk om het benzinetankje ‘op kosten van de zaak’ te vullen. Hij startte de motor voor mij, zodat ik de werking aan mijn vader uit zou kunnen leggen en gaf mij nog een instructieboekje mee.

‘Ik hoop dat uw vader er veel plezier van heeft!’

Dat hoopte ik ook. Zo'n groot cadeau had ik nog nooit iemand gegeven.

Op de ochtend van zijn verjaardag belde ik om hem alvast te feliciteren en te zeggen dat ik even langs zou komen.

‘Hoe laat kom je dan jongen?’

‘Na sluitingstijd van het magazijn. Ik moet natuurlijk wel zorgen dat alles op orde is.’

‘Dat begrijp ik, maar ik krijg nogal wat gasten. Misschien is het beter wanneer je morgen, als we rustig met z'n tweeën...’

‘Nee, nee. Ik heb een mooi cadeau.’

Die middag rolde ik haastig het luik voor de balie naar beneden en liep naar de fiets die ik op een open plek achter de stellingen van het magazijn had neergezet. Met wc-papier veegde ik een paar vlekken van de spatborden af.

Het was droog gebleven die dag. Gelukkig voor mijn vader, want hij had iets georganiseerd in de tuin, maar ook gelukkig voor mij; dan kwam de fiets tenminste spie en span bij mijn vader aan.

Ik reed de villawijk in waar ons ouderlijk huis staat en zag al van verre dat er in de tuin een grote tent, een zogenaamde ‘marquee’, was neergezet. Ik wilde mijn vader verrassen,

[p. 60]

dus zette ik de motor van de fiets uit en liep de laatste honderd meter naar huis. Achter de heg werd gelachen. Ik hoorde glazen klinken. Ik was trots op mijn vader. Ik hoopte dat hij blij met mijn cadeau zou zijn.

Ik verschool de fiets achter de garage en liep de tuin in. ‘Ha jongen!’ Een collega van mijn vader sloeg onverhoeds een arm om mijn schouder. Het was de hoogleraar heelkunde. ‘Gefeliciteerd met je vader, hè’ Hij liep weg. Hij ging met mensen praten die begonnen te lachen.

Ik zag mijn vader in de tent staan, een kring van afgunstige collega's om zich heen. Ik herkende de hoofdzuster van zijn afdeling en de gebogen gestalte van zijn voorganger. Achter in de tent stond een combo te spelen. Mijn vader was nog druk in gesprek, dus kon ik nog even het huis binnenlopen om naar de wc te gaan.

Opeens verstomde de muziek. Even later stond de leider van de combo achter mij in de rij voor de wc. Ik werd zenuwachtig. Dit was geen toeval. Ik moest aan de leider van de combo vragen om de presentatie van mijn cadeau aan te kondigen. Dat zou het moment zijn. Dat zou het moment zijn dat mijn vader trots op mij zou worden.

‘Mag ik u iets vragen?’ De leider van de band knikte. Ik vroeg hem of ik even de gelegenheid kon krijgen om mijn vader een groot cadeau aan te bieden.

‘Ah, de zoon des huizes!’ De man boog en gaf me een hand. Ik hoefde het maar aan te geven en hij zou mij onmiddellijk aankondigen.

Het toilet kwam vrij en ik ging naar binnen. Het was er stil. Links naast het fonteintje hing de verjaardagskalender met namen in een vertrouwd handschrift, bij het raam de plastic bloemen die mijn moeder nog had opgehangen. Alles was op orde. Het liefst was ik heel stil blijven zitten totdat iedereen weg was en niemand nog in leven behalve mijn vader en zelfs hij niet. Het liefst was ik niet hier geweest maar in mijn magazijn, waar alles op orde was. Het liefst was ik daar met mijn vader die dan zou zien dat alles op orde was. Maar anderen moesten het ook zien. Zijn collega's moesten ook zien dat hij een zoon had om trots op te zijn. Collega's zijn belangrijk. Mijn vader is een beroemd man.

De leider van de combo gaf mij een knipoog, toen hij na mij de wc in schoot. Ik liep naar de garage en duwde de fiets achter ons huis langs naar de achterkant van de tent in de tuin, aan de kant waar het combo speelde. Ik zette de fiets op de standaard en schuifelde tussen de luifels door, de tent in, waar het hoe langer hoe drukker werd, omdat de band populaire muziek speelde. Vanaf de zijkant bekeek ik het dansende gezelschap. Mijn vader danste met de hoofdzuster, zijn naaste collega met een jonge verpleegster. Ik zag de hoogleraar heelkunde aan een tafeltje zitten, omringd door verpleegsters en een enkele artsassistent.

Opeens voelde ik dat er in mijn richting gezongen werd. Terwijl hij zong, keek de bandleider mij vragend aan. Ik knikte. Hij sloot zijn ogen even en begon toen aan de finale van zijn lied. Ik werd zenuwachtig; ik wilde geen speech houden, maar moest wel de paar

[p. 61]

woorden zeggen die ik uit mijn hoofd had geleerd.

De muziek hield op. De comboleider wenkte mij. Toen ik naar voren liep werd het onmiddellijk stil. Ik kreeg de microfoon.

‘Dames en heren,’ zei ik, maar ik klonk niet stemvast. Hij moest trots op mij zijn, dus ik herhaalde iets luider: ‘Dames en heren, Vader! U wordt zestig, en ik wil,’ maar terwijl ik dat zei, kwam de gedachte aan mijn moeder zo krachtig opzetten, dat ik niet verder kon. Er werd gelachen. Maar het moest, dus ik herhaalde opnieuw: ‘Vader, u wordt zestig en daar wil ik u van harte mee feliciteren.’

‘Nog vele jaren,’ klonk het opeens en voor ik verder iets kon zeggen begon het gezelschap te zingen: ‘He's a jolly good fellow.’ Hier en daar klonk ook gesis. Het werd weer stil.

‘Ik heb een cadeau, een groot cadeau van mijn eigen geld. U zegt altijd, het intellect gaat op de fiets, maar het intellect heeft ook een hart.’

Er werd gelachen. Ik moest weer aan mijn moeder denken.

‘Maar u wilt blijven fietsen. Daarom...’ Vlug gaf ik de microfoon aan de bandleider en verdween tussen de luifels om de fiets te pakken. De drummer roffelde op zijn trom om de spanning te verhogen. Op de plaats waar ik de fiets had neergezet stond de huishoudster. Haar gezicht was zo strakgespannen dat haar grijswitte snorharen recht overeind stonden. Haar ogen werden door de verkrampte aangezichtsspieren bijna de kassen uit getrokken.

‘Een Solex, hoe haal je het in je hoofd,’ siste zij.

De fiets was verdwenen. In paniek draaide ik mij om. Zonder cadeau kon ik niet terug de tent in. De drummer kon het razende ritme niet langer volhouden en sloeg nu met verzuurde armen een slappe roffel. Ik hoorde geroezemoes dat steeds luider werd. Hier en daar werd gelachen. De paniek maakte plaats voor een donkere gedachte die op mijn maag drukte. Als die fiets geen passend cadeau voor mijn vader was, hoorde ik zelf hier ook niet thuis. Ik rende van de tent vandaan, om het huis heen, diep de tuin in. Daar bleef ik enige tijd op mijn hurken tussen de struiken zitten. Ik hoopte dat iemand naar mij zou gaan zoeken, maar er kwam niemand.

Het werd donker. Het huis van mijn vader werd verlicht. In de tuin brandden fakkels. In de marquee dansten vaders gasten op luide muziek. Verscholen achter de coniferen, op het plaatsje voor de vuilnisbakken, zag ik mijn cadeau staan. Ik opende het achterhek en vluchtte op de fiets de villawijk uit naar mijn magazijn. Het rijwiel zette ik terug in de open ruimte achter de stellingen. Het zwarte metaal van de hulpmotor weerspiegelde het schijnsel van de nachtlamp. Doelloos wandelde ik langs de schappen. Alles lag op z'n plaats, alsof ik niet was weggeweest.