De Revisor. Jaargang 29

[p. 148]

Rosa Liksom
Unohdettu Vartti 117-123

Halverwege de dag werd ik wakker van de kou en van de tot in het merg doordringende vochtigheid. De hele nacht was er natte sneeuw gevallen. De gele plastic emmers op de vloer waren halfvol en er vielen nu en dan dikke druppels op de rieten mat of in een emmer.

Achter het raam lag een grijze akker en daarachter het bos, dat er somber uitzag in het middaglicht. Iemand had jaren geleden midden op het veld een constructie gebouwd die deed denken aan een wigwam. Het ding was door de herfstwind en de winterstormen grotendeels vernield. De doorweekte palen stonden treurig in de klei naar de egaal grijze lucht te wijzen.

Hij sliep naast me en hoestte voor de derde week zijn verscheurende hoest. Zijn knappe gezicht was spierwit. Het was zweterig warm onder de dekens en de dikke grijze kat sliep met opgezette vacht dicht tegen hem aan.

Weer een nieuwe ochtend en de beklemming van oktober.

Ik stak het vuur aan in het fornuis en zette een pot sterke zwarte thee. Met horten en stoten werd hij wakker en hij stak een sigaret op. Zijn ogen glimlachten niet en zijn gezicht sprak niet over een droom van liefde.

Met onze benen onder de dikke dekens dronken we zwijgend de thee, die zo sterk was als bier.

Even was er een uitdrukking van ondoordringbare zwaarmoedigheid op zijn gezicht te lezen. Wat zou ik graag hebben gewild dat er even een straaltje zon uit de hemel zou flitsen. De kat liep miauwend rond en het vuur in het fornuis ging uit. Hij rookte nog een sigaret en liet zijn slaperige blikken langs de grauwe troosteloze hemel glijden, die als een begrafenisstoet boven ons hing.

Op de derde dag kwamen we laat in de middag zwijgend uit bed. Nadat we in bed nog een sigaret hadden gerookt trokken we onze winterkleren aan, die nog koud en vochtig waren van de nacht. We verlieten de schemerige kamer en de koude kachel.

Op het erf lag een tien centimeter dikke laag drassige klei, waarin onze schoenen zich vastzogen. De door de herfstregens kromgetrokken huisdeur sloot niet goed meer. De kat bleef treurig in elkaar gedoken achter op een steen in de modder en bleef ons nauwlettend nakijken.

Tot aan de weg, die in het midden was opengescheurd, kwamen we moeizaam vooruit. We moesten langs de rand van het veld lopen en mijn lange jaspanden sleepten door de modder. Hij liep voor me en ik voelde hoe eenzaam hij was. Dat deed me pijn en ik had graag zijn scherpe blik willen zien, maar dat leek net zo onmogelijk als het veranderen van de grijze lucht in een heldere septemberhemel.

We bereikten de landweg. Hij knoopte zijn jas dicht en zette zijn kraag op. De koude en vochtige wind trok aan mijn haren en drong via mijn oren door tot het gevoelige hersenweefsel. Hij was boos en hij liep snel, zonder achterom te kijken. Ik voelde me krachteloos, verminkt door de liefde. Mijn voeten waren van lood en wilden niet van hun plaats komen.

We liepen langs akkers een heuvel over. Een zware vrachtauto smeet de regen van weken over ons

[p. 149]

heen. Vanaf de laatste heuvel keken we uit over een mistig landschap. Een eindeloos blauw getint meer, waarin witte golven over rode rotsen spoelden.

Hij stopte, en voor het eerst keek hij naar me. Zijn ogen wilden niets weten. Ik liet mijn blik zakken naar de natte weg, maar hij keek in de verte naar het meer en naar boven, naar een enorme zwerm krassende kraaien, als zwarte stipjes hoog in de lucht.

Hij keek lang en hij rilde van de kou.

's Avonds laat liepen we terug naar ons lage koude huis. De weg was zwart en de troosteloosheid van het landschap werd verborgen door de duisternis. Er was alleen maar de weg en in de verte tussen de velden kleine verlichte ramen. De wind was gaan liggen en er cirkelden geen vogels meer boven onze hoofden.

We hadden de dag doorgebracht in een bedompt café dat aan een wegkruising lag en de sombere gedachten uit onze harten, hoofden en handen laten vloeien. We hadden naar elkaar gekeken en naar het blauwachtig bewegende meer.

In huis was het pikdonker en er heerste een diepe stilte. Hij stak een kaars aan en ging met zijn jas aan in een rieten stoel zitten. Het kaarslicht viel op zijn mooie handen en op de grijze rook van zijn sigaret. Ik maakte vuur in het fornuis en gaf de kat, die huiverde van de kou, een beetje melk in een kommetje van rood plastic. Ik ging op de grond voor het fornuis zitten en liet mijn blauw aangelopen handen door het kleine vuur verwarmen. De stilte, de wateremmers, en hij in die stoel. Het was nog geen nacht. De afstand tot de sterren, waarvan er geen enkele boven het dorp stond, bleef eindeloos groot.

Voor de ochtendschemering werden we wakker. De regen sloeg met kracht tegen alle ramen van de kamer. De wind rukte aan het zware oranje dekzeil op het dak en drong binnen over de drempel en langs het deurgordijn. Het gas in de oranje gasfles koelde af.

Hij stak een kaars aan op de toilettafel en trok snel zijn lange dikke jas aan. Zijn magere lichaam zag grijs van de kou. Ik zat in bed onder het dikke donzen dekbed en liet mijn gedachten rusten in de flakkerende kaarsvlam.

Hij haalde een harige kokosnoot van het tafeltje in de gang en pakte een houtboor van de muur.

Hij kwam daarna glimlachend terug naar bed en gaf mij de kokosnoot. Ik hield hem stevig vast en hij boorde er, terwijl hij op zijn knieën zat, een klein gaatje in. Zijn haar viel naar beneden en bedekte zijn nog slaperige gezicht.

Ik schonk het sap uit de vrucht in twee groene bekers. Hij liet de boor naast het bed op de vloer zakken. We dronken op de regen, op de liefde en op rusteloze nachten.

Ik blies de kaars uit en we sliepen de slaap van de liefde.

De volgende avond was een stuk van de halve maan te zien achter een witte wolk. De schaduwen van de door de wind gekromde lange dunne bomen bewogen heen en weer over de donkere vloer van de kamer.

Hij kwam voorzichtig naar me toe en aaide de half slapende kat. Ik kneep mijn ogen dicht in de stilte van de nacht en gaf mijn hart toestemming om voor middernacht even te rusten.

Hij ademde rustig en ik voelde de aanwezigheid van zijn blik op mijn gezicht.

De hele regenachtige oktobermaand had de beklemming zich in mijn binnenste genesteld. Er was geen enkele aanwijsbare oorzaak voor die somberheid, of in ieder geval durfde ik daar niet naar te zoeken. De dagen waren zwijgend en bescheiden aan ons voorbij getrokken.

Ik had water uit de put gehaald. Het gelige water liep over de rand via het smalle pad naar het afgestorven grasveld. Tijdens de eindeloze middagen had hij hout gehakt met de kleine bijl, gekleed in een zwarte wollen trui en een leren broek.

[p. 150]

's Avonds zaten we samen te praten over wat voorbij was en over wat nog komen zou.

Hij streelde mijn haar en ik voelde me net een schip dat voor anker ligt en dat in de steek gelaten is door de bemanning, die stil aan land is gegaan om niet meer terug te keren.

Hij raakte mijn handen aan en ik voelde hoe hij met zijn gedachten heel dicht bij me kwam. Even voor middernacht kwam hij binnen in mijn wereld van neerslachtigheid, en verdreef de akelige en benauwde stemming.

De maansikkel stond aan de zuiver diepblauwe hemel boven het veld, en hij raakte me aan met zijn hart, zijn lippen en zijn mooie ogen. Ik steeg op, steeds hoger, totdat ik als een ster aan de hemel stond, totdat ik een golf was die tegen rode rotsen aansloeg.

's Morgens werden we laat wakker, lang na het aanbreken van de dag. Ik zette een grote ketel water op het vuur en kookte de witte lakens en liet ze drogen in de koude snijdende wind.

's Middags zat hij op de lichte houten bank met een rode halsdoek om en een lange zwarte jas aan en keek naar de kat, die op de tafel lag te slapen.

Ik zat in een hoek onder de olielamp en zocht de voorbije jaren bij elkaar en de maanden die nog gingen komen. De kat sliep en de kaarsen brandden op. Ik stak nieuwe aan en hij vertelde over gele bulldozers met een geel knipperlicht op het dak, die de door het derde rijk gebouwde wegen openscheurden toen er geen verkeer meer kwam.

Ik vertelde over stellages waar een rood licht vanaf straalde en waar jongens bovenop stonden die, na twee uur 's nachts, kapotte lampen van de kerstverlichting vervingen in de hoofdstraat van de stad.

De kat schrok wakker en liep met verveelde stappen naar het melkbakje, keek verveeld om zich heen en sprong bij hem op schoot. Hij aaide de kat terug in slaap.

Ik bevond me ver weg op de zanderige erven van mijn jeugd, waar de zon in juli loodrecht aan de hemel stond en het bos schreeuwend groen kleurde en de kleine golven van het meer blauwer dan je blauwste gedachten ooit zouden kunnen zijn.

Hij liet zijn jas op de bank glijden en raakte even licht zijn blonde haar aan.

‘Vannacht hangen de wolken laag,’ zei hij, zonder me aan te kijken. Ik knikte.

We zaten even zonder iets te zeggen, toen vlijde hij zich tegen me aan en kuste zachtjes mijn hand.

Ik keerde terug naar die lage kamer, naar de diepe stilte van die nacht en naar zijn aanraking. Het was nog lang geen ochtend en ik kon mijn gedachten laten kiezen tussen donkere en lichte tinten.

Op de achtste dag gooiden we het vuile water weg achter het huis en smeten de fruitschillen en de resten van de kokosnoot op de komposthoop. Boven het veld en aan de rand van het bos hing een dichte witte mist.

Hand in hand liepen we om het huis heen. We keken lang naar een rij verroeste antieke kachels, waar witte kippen tussen rond scharrelden. Ik had zijn zwarte jas om mijn schouders, en zijn rode halsdoek bewoog af en toe tegen zijn zwarte wollen trui in de zwakke wind.

We staken het natte groene veld over. In het bos was het stil, de bomen waren kaal. Het pad door het bos voerde ons door steeds dichter struikgewas. De mist hing boven de lage begroeiing en bedekte ons witte huis.

Beneden liep een beek waarin helder water stroomde. Langs de beek lagen stenen onder een dikke laag mos.

‘We zouden van die stenen een brug kunnen maken en de beek oversteken,’ zei hij.

Het bos zag er oosters uit; diep beneden in het dal het afgescheiden erf en nog verder weg een kerk met een spitse toren. We liepen langs de rand van de beek terug naar het veld.

De mist was opgetrokken. De kippen in de verte leken een troep witte vogeltjes.