De Revisor. Jaargang 28

[p. 43]

Schilte & Portielje
Zonder titel, 1996

[p. 44]

Gottfried Benn
Nocturno

Anni...

Da ginger zu Bekannten. Ein Mann und eine Frau, der Mann spielte. Sein Kopf hing aus einem Urwald hervor. Um seine Arme wanden sich dicke feuchte Ranken.

Die Frau lag vor ihm. Sie hatte Netze von blauer Mütterlichkeit über den Augen. Das tat ihm wohl, der er nicht hatte, wo er sich bergen sollte. Dann sah er auf ihr Haar. Das war fruchtbar, schwer, der Liebe gehörig. Ein Reif darin sang rauh aus grünen Steinen: wie sind die Nacken der Frauen so sanft!

Da sah er sie und ihren Mann sich begehren und stillen, und wie hernach die Erde gegen sie wuchs und sie an sich nahm und trug, und die Nacht, die über sie sank.

Da durchstach ihn seine Einsamkeit. Da krümmte ihn ein Schmerz. Da fühlte er seinen Leib dürr, krank geschlagen, mit einer lächerlich großen Wunde. -

Nun fühlte er sie stärker noch als schon den ganzen Tag und alles, was er verloren hatte: die ganze wehende Süße, wenn sie neben ihm geschritten war, der Stirne prunkende Gebärde, das Haar - nicht zu denken an dies Haar!

Die Zähne schlugen ihm aufeinander. Er sah dies Haar sich vor einem andern Manne öffnen. Der strich darüber. Das war es nun. In Oberitalien würde es sein. Auf den Borromeischen Inseln vielleicht. In einem Hotel: die Tür zum Balkon stand offen und ließ die Nacht herein und das Meer.

Er hörte einen Schrei. Die ganze Erde schrie, als es dann geschah. Ein Röcheln war es wie aus einem fernen Untergang. -

Da erhob er sich und ging. Wenig Menschen kamen. Ein Fräulein kam mit Ohrringen. Wohlwollen heischend war die dunkelrote Form von ihrem Hut. Ein Trupp junger Männer kam. Froh, laut, voll beruflichen Ansehens, denen wenig fehlschlug. Sie lachten und waren vorbei. -

[p. 45]

Nocturne

Anni...

Toen ging hij naar bekenden. Een man en een vrouw, de man speelde. Zijn hoofd hing uit een oerwoud naar voren. Om zijn armen wonden zich dikke, vochtige ranken.

De vrouw lag voor hem. Ze had netten van blauwe moederlijkheid over de ogen. Dat deed hem goed, daar hij niet wist waar hij zich bergen moest. Toen keek hij op haar haar. Dat was vruchtbaar, zwaar, horig aan de liefde. Een diadeem daarin zong rauw vanuit groene stenen: wat zijn de nekken van vrouwen zacht!

Toen zag hij haar en haar man elkaar begeren en stillen en hoe hierna de aarde tegen hen op groeide en hen tot zich nam en droeg, en de nacht, die over hen heen zonk.

Toen doorstak hem zijn eenzaamheid. Toen trok een pijn hem krom. Toen voelde hij zijn lichaam verdord, ziek geslagen met een lachwekkend grote wond. -

Nu voelde hij haar sterker nog dan al de hele dag en alles wat hij verloren had: heel die wuivende bekoorlijkheid, wanneer ze naast hem had geschreden, de pronkzuchtige geste van haar voorhoofd, het haar - o beter niet denken aan dat haar!

Zijn tanden klapten op elkaar. Hij zag hoe dit haar zich voor een andere man opende. Die streek erover. Dat was het nu. Het zou in Noord-Italië zijn. Op de Borromeïsche eilanden wellicht. In een hotel: de deur naar het balkon stond open en liet de nacht binnen en de zee.

Hij hoorde een schreeuw. Heel de aarde schreeuwde, toen het dan gebeurde. Een reutelen was het als uit een verre teloorgang. -

Toen verhief hij zich en ging. Weinig mensen kwamen. Een juffrouw kwam met oorringen. Welwillendheid eisend was de donkerrode vorm van haar hoed. Een troep jonge mannen kwam. Vrolijk, luidruchtig, vol beroepsmatig aanzien, die in weinig faalden. Ze lachten en waren gepasseerd. -

[p. 46]

Dann war er im Walde. Noch einmal überfiel es ihn: zu fliehen und zu reisen. Ägypten lag ihm sehr am Herzen. Asien dämmerte auf. Häfen, Möwen, braune Kutter waren da; weißer Oleander die Ufer hoch.

Was aber dann, sagte er sich? dann? Überall würden Städte sein, in denen sie nicht war. Man konnte Meere durchfahren und sie blieb doch verloren. -

Dann ging er weiter.

Nun trug er sie zum letzten Mal durch den Abend, an den schlafenden Wassern vorbei. Er labte ihre Lippen mit der Süße des hellen Mondlichts. Er gab ihr von den zarten Nebeln an die Schläfen. Urn die Schultern tat er ihr das Weiche a us den Wölbungen der Uferwälder gegen den hellen Nachthimmel.

Dann stand er still. Entkleidete sich. War nackt. Nun schöpfte er mit den hohlgebogenen Händen tief von unten an sich empor bis über die Stirne, als höbe er etwas aus sich hervor: wie lange trug er sie nun schon als das Liebste in seinem Blute; das Schönste, das an ihm war; Fernstes, Weiches, Verborgenes, Brüderliches: sie.

Das hielt er nun in die Höhe. Bewegte leise die Hände. Streute es in die Nacht wie Staub, wie Geruch, wie eine Wolke.

Ganz, ganz leise regte er die Hände. Mit einer letzten schluchzenden Zärtlichkeit. Mit fast geschlossenen Augen, als fühlte er, wie es entwiche.

Dann fanden die Hände und taten ihr letztes Werk. -

[p. 47]

Vervolgens was hij in het bos. Nog eens werd hij door de gedachte overvallen: te vluchten en te reizen. Egypte lag hem bijzonder na aan het hart. Azië doemde op. Havens, meeuwen, bruine kotters waren daar, witte oleander omhoog langs de oevers.

Maar wat hield hij zich voor? Wat? Overal zouden steden zijn waar zij niet was. Je kon zeeën overvaren en toch bleef ze verloren. -

Daarna ging hij verder.

Nu droeg hij haar voor de laatste keer door de avond, aan slapende wateren voorbij. Hij laafde haar lippen aan de zoetigheid van het helle maanlicht. Hij gaf haar van de tedere nevels rond de slapen. Om de schouders sloeg hij haar het zachte uit de welvingen van de oeverwouden tegen de heldere nachthemel.

Toen stond hij stil. Ontkleedde zich. Was naakt. Nu schepte hij met de holgebogen handen van diep onder hem naar omhoog tot boven het voorhoofd, als hief hij iets uit zich op: hoe lang droeg hij haar nu al als het dierbaarste in zijn bloed; het mooiste, dat er aan hem bestond; het verste, zachtste, verborgens, broederlijks: zij.

Dat hield hij nu in de hoogte. Bewoog zacht de handen. Strooide het in de nacht als stof, als geur, als een wolk.

Heel, heel zacht repte hij de handen. Met een laatste, snikkende tederheid. Met haast geloken ogen, als voelde hij, hoe het wegstroomde.

Toen vonden de handen en deden hun laatste werk. -

Vertaling Mischa Andriessen