De Revisor. Jaargang 27

[p. 35]

Joan Banach, Hungry Ghost, 2000
Oil on paper

[p. 36]

Frans Budé
De vis

De rivier

Water. Een zware golf en een schip. Wat kwam hier boven water?
De schipper hield een zwemmer af. De zwemmer zijn verhalen.
Bloed ging als een vuurtje, waaide aan de mast. Schip of stalen
vis? Hij glom, bracht ons door de sluizen. De dekken leken leeg.
We liepen toen heel langzaam. Sneller dan het water ging het
niet. De schipper zag de zee in brand.
De stuurman draaide. Vuur en zee. De vis te zwaar gestookt.
De pluimen vlogen. Die daar zo onverschillig lagen, hadden
aangemeerd. Ze zagen er een haven. Het rook er zwaar, al zag je
ook het water niet. Hier liep alles vast. Wier en zwartgevroren
water. Ze takelden er de vissen af. Er waren heel wat vissers bij.
Hun korf vol dode vis. Eén sprong op, begaf zich naar het water.
Hij sloeg zijn handen af, hield zich in de gaten. Hij snoof en rook,
droeg een doek met zwarte haken.
Het kon er stil zijn, zodat alleen de Maas nog liep.

[p. 37]

De terugblik

Jongensjaren: van alle bogen de mooiste? Die had ík. Waar de
pijlen zwichtten, kregen ze gewicht. Er viel mij toen een ruimte.
Zo had ik daar gericht. Mijn stenen reikten niet. Ik kreeg ze haast
niet over. Mijn hand was zwaar, mijn steen bevroren. Ik wierp
wel, maar mijzelf tegen. Geen huis had nog een drempel. We
zaten. Spoelden onze mond als onze vaders braakten. Uit de
schaduw van het loof haalden wij de vis.
‘Was sind das für Männer: sie sitzen rauchend vor dem Haus
und sind zufrieden. Sie fangen ein Fisch und sind glücklich.’
(Brecht) Het gerei: we spraken niet, met niemand. Tuigden onze
haken op, spraken toen met niemand. Gaven onze vrouwen af.
Spraken toen met niemand. Wie zag mij aan?
Een koffer klapte open. Boven ging zij voor de spiegel staan.
Gebroken, zolang ik zichtbaar bleef.

[p. 38]

De aankomst

Dit was de droom: zalm trok het water op.
Kijk, zei ze, een sprong.
Ze dalen af, ze stijgen.

Wat zien zij in het water? Wat hangt er
in de lucht? Er was een waas dat warm was.
Volgezogen muggen in het gras.
We deden onze jassen af. Spraken.

Wat wil een man met zoveel ogen? Ik zag het aan.
Eén kant van water werd al hoger.
Zij ging erin verloren.

Geruisloos, zei ze, kwam je aan.
Ik zei wat ik gezien had. Meer wist ik niet.

De vissen stonden klaar. Niet een had zich bewogen.
Bergen vis. Woorden. Ze schoven door elkaar.

[p. 39]

De avond

We hoorden schreeuwen op het water. Er vielen witte vissen op.
We zagen hoe ze het maakten: de een leek op de ander. De ander
had geen kop. Hoe we ook zochten, niemand hield ons tegen.
We zagen niet wie doodde, wie uit het daglicht trad. We wisten wat
we hoorden: late vissen dreven af. Flarden. Vis. De vissen vlogen.
Schellen. Ik herinner mij hun ogen. Elke vis zag blind.
Toen de avond viel, werden wij onzichtbaar. Bewoog in ons een
zee of sloegen er gedachten? Een boog. Gespannen in de nacht.
Een bundel in een roos. Ik schoot de zwarte tuinen in. Waar ik
raakte, bleef duister. Het galmde alleen. Witgehoornde vonken:
ze spreidden zich die nacht.