De Revisor. Jaargang 26

[p. 91]

M. Februari
De wereld

I

Pompon zit in de geraniums. Pompon is een gevaarlijk wild dier dat genadeloos jacht maakt in een jungle van rode bloemen. Juist heeft hij de aanval ingezet op een glanzende prooi die op twaalf hoge poten voortsnelt (en het staat dus wel vast, denkt Pompon, dat dit een antilope is) of de bloempot valt om, Pompon duikelt achterover en krijgt een bloem op zijn neus.

Nu moet Pompon zijn gezicht redden. Hij denkt een ogenblik diep na en wast zich. Dan bijt hij in mijn schoenveter, schiet omhoog langs mijn broekspijp, rekent definitief af met de derde knoop van mijn overhemd en is pas tevreden wanneer hij na een lang en bloedstollend gevecht mijn pen heeft overmeesterd.

Als ik dit schrijf ligt Pompon op mijn schoot en spint.

En zo komt het dat mijn werk iedere dag meer begint te lijken op de wereld der katten, waarvan Jean Grenier heeft gezegd dat ze bestaat uit stiltes en sprongen.

Ga eens ergens anders liggen, Pompon, als je zo lang met je pootjes over mijn arm heen hangt, gaat die arm nog slapen en is dan straks midden in de nacht als de rest slaapt opeens uitgeslapen en ist'ie wakker, klaarwakker en wil aan het werk. En als hij dan de stapel papieren pakt en verder schrijft waar ik gebleven was, terwijl mijn ogen slapen en mijn hersens slapen en mijn hele geest nog slaapt, komt er zeker grote onzin in de tekst terecht en wordt de redactie boos op me en worden alle geleerde mensen boos en willen ze nooit meer naar me luisteren. En hoe zullen we dan te eten hebben, Pompon?

Ga eens ergens anders slapen, alsjeblieft.

II

Het mooiste woord dat ik ooit zag, Eisenblüte, lag in een museum voor natuurlijke geschiedenis en maakte deel uit van de vaste collectie.

Er zijn mensen die het verschil niet horen tussen crème anglaise en vanillevla en

[p. 92]

dit komt voort uit filosofische verwarring. Een woord aanzien voor beschrijving van de werkelijkheid. Maar taal beschrijft de werkelijkheid niet. Taal maakt deel uit van de werkelijkheid.

Ooit meende ik mijn taalskepsis voorgoed ondergebracht te hebben in het zwijgen, totdat ik ontdekte dat er een vorm van onzekerheid is die voorbij gaat aan het zwijgen - daarin heeft Nelson Goodman gelijk. Taal behoort tot de wereld. Stiltes en sprongen.

III

De dichter Yeats zit in een lunchroom en kijkt uit het raam. Hij is in een stemming waarin een mysticus er het zwijgen toe doet. Hij is de vijftig gepasseerd, hij is alleen en zijn koffie is op.

My fiftieth year had come and gone,
I sat, a solitary man,
In a crowded London shop,
an open book and empty cup
On the marble table-top.

Het gedicht over de London shop is het vierde in de reeks Vacillation, schommeling, wankeling, weifeling. Acht gedichten om de wereld te beschrijven; het vierde is het mooiste.

De dichter Yeats zit in een lunchroom en kijkt uit het raam. Wat hem passeert is onbeschrijfelijk, maar misschien passeert het hem niet en beschrijft hij het alleen maar:

While on the shop and street I gazed
My body of a sudden blazed;
And twenty minutes more or less
It seemed, so great my happiness,
That I was blessèd and could bless.

Yeats doet hier een wankele, weifelende poging om te beschrijven hoe de wereld in elkaar zit; als het hem lukt, als hij een van de mooiste gedichten schrijft die ik ken, dan is dat door de nonchalante weemoed van die zo vrolijk rijmende woorden on the marble table-top.

[p. 93]

IV

Ik was moe. Doodmoe. Een week lang les gegeven, werkbesprekingen gevoerd, boeken doorgebladerd op zoek naar god weet wat. Nu had ik mijn schamele lichaam naar het park gebracht en zat op een lenteterras achter een kop koffie. Aan de voet van het terras zong een jongeman Verdi.

De terrasbezoekers applaudisseerden van tijd tot tijd, en terwijl de serveersters witte wijn rondbrachten en broodjes zalm, schakelde de jongeman over van Verdi op Rossini en de zon scheen. Maar plotseling verstomde het gerinkel van glazen en kopjes, toen langs de trap die van de promenade naar het terras voerde een klein meisje daalde. Ze was misschien twee jaar oud, hooguit drie, en ze keek bedachtzaam naar de jongeman die een paar treden onder haar stond te zingen met de grote gebaren van een beroemde tenor. De dames op het terras staken bezorgd hun hoofden vooruit, ze wachtten gespannen hoe het meisje in huilen zou uitbarsten wanneer het geweld van de tenor met zijn Russische kiel en zijn zwarte laarzen te veel werd voor zo'n klein meisje op haar eerste lentedag. De zanger dempte zijn stem een beetje en legde zijn handen op zijn rug en toen stapte het meisje de laatste treden af en liep naar de man toe. Ze glimlachte, eerst voorzichtig, maar al gauw straalde ze voluit en bij de zanger aangekomen strekte ze haar armen naar hem uit, stapte met haar voetjes op zijn laars, klemde zich vast om zijn been en liet niet meer los. De zanger verstrakte een moment, maar gooide toen zijn hoofd achterover, stak zijn armen in de lucht en zo, met de gelukzalige kleuter aan zijn been vastgeklemd, jubelde hij Rossini uit over het park en over het lenteterras, waar ik op een ijzeren stoeltje zat achter een kop koffie.