De Revisor. Jaargang 24

[p. 44]

Leon Gommers
De droom van de staf en de rots en het water

De roomkleurige tussendeuren staan open, ze hebben spijltjes en vierkante venstertjes van melkglas, sommige deuren gapen wijd en andere staan op meer dan een kier: - een tunnelfeest van steeds kleinere kozijnen met glanzend gelakte ruitjesdeuren tot in de achterste klas.

Ik draag mijn houtjestouwtjes.

Ik draag ook mijn stugge bronsgroene ribbroek.

Ik loop voor het dichtgeklapte bord langs: - ook al ruitjes, alleen zijn deze niet melkwit maar matzwart voor simpele sommen.

Ik hoef eigenlijk niet zo vroeg naar school.

Op de vloeren ligt heerlijk koud en grijsblauw linoleum.

En aan de muren hangen platen met vogels en paddestoelen zoals amberbruin eekhoorntjesbrood.

Hier hangt ook de vergeelde plaat van Limburg.

Het land om de plaat van Limburg heen is Kadettgroen en het wormvormig aanhangsel zelf beslaggeel terwijl dikke rode lijnen de landsgrenzen tekenen, de steden zijn zwartomlijnde rode blokjes of schietschijfjes of dikke stippen, de Maas kronkelt over het karton.

De buitenzon schijnt wit.

De zaden wentelwieken droog van de bomen.

De hele hoge beuken zorgen voor hele kleine nootjes in de vorm van speerpunten uit het stenen tijdperk en na het pellen fluitklare vliesjes.

Ik ben toch op school ondanks de vroege maandag.

Even stiekem in de tweede bank van de rij bij het raam en de bank heeft een schrijfblad en klep van oranjig hout vol krassen en harten met pijlen en Oost-Indische vlekken en hier en daar rulle klevende rolletjes, de resten van een gum.

En onder het bankje zit een knobbel ingedroogde Belga.

Die is van Katja's bankgenootje.

Dit is namelijk de bank van het meisje met de gitzwarte poppetjes in haar ogen en de zwarte strove haren dik en bij elkaar gebonden en als zwart henneptouw.

Ik moet altijd aan Katja's zwarte haar denken.

[p. 45]

Ik moet dan altijd een beetje erg dwars worden en hoor mijn dode moeder zeggen dat ik weereens O zo onbarmhartig lifedesboos ben.

Ik moet ook tijdens de zondagsfilm aan haar denken omdat een meisjeshand van ook zo'n mooie zwart stroef meisje in de knoest van een grijze bebaarde Mozes rust, die in een ruige mantel door het zand en over de rotsen op weg naar de Rode Zee is.

Die kan je splijten.

Als het tenminste aan Cecil B. DeMille ligt, zegt oom Broer, en dan moppert en sputtert hij over een film gemaakt door Joden met geld en een miljoen figuranten allemaal arme sloebers tegelijkertijd de gribusgelovige volgelingen van Jezus woonachtig in de Verenigde Staten van Amerika.

Dit snap ik geloof ik niet echt.

Maar je ziet het wel in die film: golven die als muren van water oprijzen, wanden van schuimend water die, wanneer Mozes er eenmaal doorheen is, zich sluiten en de Egyptische ruiters met strijdrossen en al verzwelgen.

Mozes kan veel met zijn lange staf.

Ik kan het in een handomdraai met het slaan van de klep.

Ik kan het ook met een harde vingerknip die gemeen hard door de klas flikt - knippen met de vingers is fout, het moet gewoon flikken heten.

Ik kan het ook met het stampvoeten op de plavuizen dat door alle gangen heen trekt en overal weerklinkt en weggalmt.

Nu niet, hoor.

Ik vind de suizelende stilte veelste lekker en flink niks met mijn kindervingers, en hard met kleppen slaan vind ik maar zo zo en stampvoeten.

Dat is meer iets voor Katja.

De gangen tekenen stil een op de aarde liggende letter T in onze school van baksteen. In de hal met de dubbele buitendeur staan vier vierkante zuilen, zwarte haakjes kruipen er als ijzeren wormen uit de tegeltjes.

Dat ik soms wil stampen.

Dat het door de hal opklinkt en in heel de school galmt en in de mooiste gang verdwijnt, met vier deuren aan de linkerzijde en rechts een blinde muur ook vol rechtopstaande tegeltjes tot op de hoogte van kinderhoofdjes.

Van die blinkende tegels in de kleur van flessenvla smaak vanille. En langwerpige liggende tegeltjes van chocola biezen die vanillevla.

Bij het kamertje waar ze flauwvallen botst de galm tegen een witte laatste deur, haaks op de andere deuren, die geen enkele klas open laat gaan: het kamertje van de pokken.

Katja.

Ik wacht op haar.

[p. 46]

Ik vind juffrouw Leunissen heel lief maar Katja met de zwarte haartjes is heel wat anders, en ik hoor de buurvrouw weleens zeggen dat Katja veelste dunne benen heeft.

Heeft ze ook.

Ik zie Katja dan zo binnenkomen: ze is altijd watervlug en heeft hele smalle handen en zwarte oogjes en rode lippen. Van zichzelf, hoor.

Ze heeft een schooltas en niet zo'n vieze pukkel van dikke muffe groene stof als van de soldaten of de welpen, en dat vind ik echt leuk aan haar.

Ik zit in mijn foeilelijke korte broek op de koude sokkel van de lessenaar, een platte opbouw met op de vloer ook al dat gewolkte zeil, en ik kijk naar de rij van houten banken.

We hebben drie volle bankrijen van vijf.

Dan kijkt ze gewoon naar niemand en zet ze zomaar haar tas tegen de schoolbank en is ze even later mokkend en stil en eigenlijk helemaal niet lief.

Ze draagt witte dikke sokken in Spaansige schoenen met zo'n riempje over de benige wreef en dan zie je die dunne witte benen heel mooi glanzen en ze heeft een beetje knotsknietjes en die zijn ook al zo wit en benig.

Ik zeg haar dat knotsknietjes benig zijn.

En dan kijkt ze weg.

En dan kijkt ze gewoon de hele tijd diep naar niks.

Ik wacht dan op haar.

Ze zegt echter nooit wat.

Flegmatiek

Mijn moeder zegt dat ik geen woorden uit het woordenboek mag knippen maar als je het lelijkste woord eenmaal hebt gevonden mag je d'r best in knippen en dan kieper-de-kiep weg ermee.

Katja met haar zwarte haar.

Vaak zit Katja met haar polsen over elkaar.

Ze kruist die armen net als de voorpoten van een heel erg lief teefje dat ik ergens hoor blaffen en ik ben bang dat vandaag de man met de gespjes en het jute en het leer en de stok en het pistool weer te keer zal gaan.

En dan liggen haar bleke polsen almaar over elkaar.

Dan kijk ik tegen haar knotsknietjes aan.

Haar groenrode rokje ligt over dat ongelooflijk blote vlees en flap zegt dus dat Schots Ruitje - als ze plotseling met haar been zo snel op en neer wipt dat het bijna

[p. 47]

trillen is en toch houdt ze haar gezicht met die zwarte ogen en die rode lippen heel stil en O zo onbarmhartig kalm.

Katja.

Ze buigt langzaam over haar gekruiste armen en polsen voorover en priemt nu heel boos.

Ze kijkt nu koninklijk rustig om zich heen maar er zijn geen andere kinderen te bekennen, ik kan ze wel halen, hoor, het is zo tijd.

Ze zoekt met haar mond stijf gesloten zoals alleen slimme meisjes doen vanwege de binnenvliegende vliegen wat een ongelooflijk gekriebel tegen het verhemelte moet geven. En dan ziet ze mij weer heel even.

En dan kijkt ze met een rukje weer weg.

En dan weet je dat ze net zo boos is op mij.

En dan weet je ook weer waarom ze Katja heet.

Mijn vader is pakwerker.

Ik wil niet aan mijn vader denken.

Ik sta een beetje alleen in dikke hoogstvervelende stekelige veelste zware jas en haat nieuwe kleren maar ik moet het holle geluid van de verlaten hal maar eens oproepen zodat ze het horen en ik stamp als een Flamencodanser omdat ik zo de wereld kan laten binnenspoelen.

Pak!

Zo galmt de hak.

Het galmt geweldig en je kunt er Katja in horen! - het magere spook waart een tijdje rond in de lege hal en kijkt vanuit alle hoeken toe.

Totdat je zelfs de stilte weer hoort en ik met mijn slap afhangende armen en handen tot vuisten gebald om mij heen luister en zoek.

Ik kijk naar boven, naar de grote witte bol aan de nikkelen stang die gelig licht verspreidt.

En plotseling gebeurt het.

De dubbele deur met de waterheldere ruitjes zwaait met een ruk open, dan spoelt een kleuren spattende en schuimende golf van wel honderd kinderen naar binnen en ze lachen en huppelen en struikelen. Het volle speelplein moet altijd op een meester of juffrouw wachten maar de meute mag nu de klassen in en raast elkaar opgetogen jennend naar binnen.

Als de deuren weer dicht gaan, klinkt het net zo hol als in het Sportfondse Bad op dinsdag waar alles blij is, behalve ik dan. Een meisje schreeuwt boven alles uit om niks hoewel de buurvrouw zegt weelde haar waarschijnlijk zal plagen.

Katja.

Katja is zoek.

[p. 48]

De kinderkolk overspoelt het geluid van mijn stampvoeterij, ik denk opeens mijn stille Katja te zien, maar ze verdwijnt in een troep meisjes met gele en rode sjaaltjes en allerlei tasjes.

De meiden overstemmen alles en dan verdwaalt Katja in hoge gilletjes en geroep en gegiechel en gejoel, het schreeuwen van de jongens vult de hal, totdat het echt brullen wordt, en de meute van scholzwemmertjes een kabaal van jewelste waarboven je soms een snerpende fluit opmerkt van een man met een witte lange broek en een wit hemd en zwarte ogen en een spuuglok en overal chloor die de ogen breekt en een beetje rood maakt en ik moet ongebroken arendsoog rond laten spieden en de deur van onze klas in de gaten houden.

Katja.

Katja is zoek.

De joel van de binnenkomst wordt iets minder.

Er wordt een sjaal opgerold en die gaat een rug ranselen en het jongetje dat de knoet over de rug krijgt, sluipt bukkend met vogelpassen en met zijn handen op het hoofd om twee grote meisjes heen. Een van de meisjes vindt het wel mooi zo en geeft hem een zet mee zodat hij bijna voor alles en iedereen op zijn knietjes gaat.

Ook zijn ze met hun drieën bezig.

Een blauwgrijze muts wordt overgegooid en een iets te kleine jongen staat er tussen te springen en te grijpen alsof hij de kwast aan de bal wil grijpen om nog een rondje op de draaimolen te kunnen maken maar vrolijk is het jongetje niet.

Met de wachtlopende hoofdmeester valt het bijna stil.

Ook ik ga vanzelf naar de kant en alle kinderen friemelen dan opeens grijzig en muizig kalm rond op de tegeltjes en in de hal waar de eersten hun jas beginnen uit te trekken.

De schimmen krioelen stil op de tegeltjes.

Ook hier in de hal reiken de chocoladetegels tot aan de hoofden van twee helemaal dezelfde rosse meisjes met vlechten en een strik.

Daar giechelen binnensmonds nog meisjes met een wipneusje en pijpenkrullen, en er proesten nog een paar magere jongens met wijde broekzakken zwaar van de kogels en ergens zwerft een zakmes met een knoestig heft gemaakt van geribbeld hertengewei.

Een meisje staat alleen in zichzelf en wiegt haar hoofd als een Indonesische danseres en laat haar Hollandse paardenstaart evenwichtig zwieren. En dan glimlacht ze blij en weet verder nergens van.

Twee jongens met de kleinste voorraad bouwspullen van zwart Nederland ruilen een stuk touw tegen een bosje kromme spijkers en twee meisjes met dezelfde paar-

[p. 49]

se frommelmutsjes vitten op elkaar en kijken op; wijdbeens in de kinderwolk staat een pezig kereltje met een bruine wollen muts als een vervaarlijke sok rond het hoofd die alleen een eng gesneden gezicht vrijlaat.

De tegeltjes verdwijnen stuk voor stuk.

Ze verdwinen achter de sjaaltjes en jasjes.

Ze beleggen de muur met de donkere stukjes in een JigSaw legpuzzel, en als de puzzel klaar is, verdwijnen de kinderen weer wat brutaler grinnikend en elkaar hier en daar duwend hun klas binnen want de meester komt zo terug en dan is er een mooi plaatje van lange rijen jasjes, mutsen en sjaaltjes.

De kleren geuren naar een herfstregentje.

De hoofdmeester komt in de verte weer uit het pokkenkamertje waar ze altijd omstebeurt links en rechts flauw uit de rij van de krasjes vallen, als aardappelzakken van jute.

Mijn vingers flikken.

Katja komt weer eens niet.

Ik word stil van haar witte kousjes die er niet zijn.

Ik word dwars van haar ogen en haar haartjes en haar rode lippen. Van zichzelf, hoor. En gek van het mokkende van dat magere spook met haar veelste dunne benen, ik word stil en gek van alles ook omdat haar ongelooflijk blote vlees er niet is.

Ik wil Katja zien.

Ik wil de klas niet in.

Ik draai mil watervlug om.

Ik ga met mijn rug naar de hal staan, tussen twee bulten van lauwe stof, en druk mijn neuspuntje tegen een koel tegeltje en trek de kraag van de houtjestouwtjesjas omhoog.

Ik haal als een bange schildpad mijn hoofd in en zak door mijn knieën en hang mijzelf watervlug op, met lusje en al aan het laatste kapstokje.

Ik haal nu geruisloos twee droevige handen mijn ruime mouwen binnen en ik zie in het jassendonker mijn boetjes tussen een paar rode overschoentjes en een paar glanzende rubberlaarzen en ik hoor de hoofdmeester met holle stappen wachtlopen en blijf een stil jasje tussen de jasjes.