De Revisor. Jaargang 22

[p. 12]

Hans de Grunt
Ik hoorde 'r m'n naam roepen

Ik zei tegen m'n eigen vannacht met een stem als een rasp van de sigaretten en op de vanzelfsprekende wijze waarop je een retorische vraag stelt, Ik dacht dat Alice met je naar bed wou, verstrooide professor, maar waar is ze nou? Moet je zien hoe pathetisch je bent, je zit met al je vingers tegelijk in je neus of ik braille tegen je praat. Of ben je mikado aan 't spelen of spalk je je hersens? Jouw onzekerheid is een kaalslag, Phil. Je weet toch dat Stacey Keach z'n boksersneus had gezandstraald met cocaïne en dat hij een prothese kreeg op de plaats van 't neusbeentje? Een scheermesje, ja. Ik durf te wedden dat jij als 't zover is allang een handigere geveltoerist bent dan Spiderman en dat je nog naar boven klautert over een lawine snot. De bakvis had je in een oogwenk versierd, man, dat kun je aan jou wel overlaten, toen ze je had aangesproken, en ze werd dadelijk verliefd op je, met je praatjes. Maar angst is jouw beste vriend zeker?

Ja, maak er nog maar eentje open. Nee, natuurlijk is hij niet meer zo koud, omdat Marnix gisteravond link genoeg was om te wachten tot je was weggegaan en toen heeft-ie met de sleutel die Valerie 'm gegeven had de Blue Air weggehaald. Hé, hou verdomme 's op met dat gepeuter, Holmes, 't is geen speurneus. Hij zocht trouwens nooit z'n toevlucht in paralogismen.

Hoezo je vader? Hij is toch allang dood en begraven? Ik wil 't best van je aannemen dat er nooit tijd is geweest voor vaders en zonen vanwege jullie leeftijdsverschil, maar geloof maar niet dat je lucide wordt door je hersens om te spitten op de manier als een mol jongleert met een kluit modder. Dat is een regelrechte dwaling. Hou 's een keer daarmee op. Een mythologische vader, je denkt toch niet heus dat je van een idee stamt, ongelukkige? Je moet 's deksels goed bij je eigen nagaan dat er een tijd van leven is en dat 't leven lineair is en dat er geen diepere betekenis is dan je met je blote oog kunt zien.

Toen kon ik wel huilen. Omdat m'n dienstregeling van een tijdreismachine was. 't Was verdomd gelukkig voor me dat z'n broer uit m'n hoofd praatte dat ik de man ging laten cremeren, dat was pas vaderlijk advies van m'n peter, die ene keer. Hij zei dat ik altijd z'n graf kon bezoeken als ik 'm miste en daar troost kon vinden. Maar alhoewel ik 'm ongeveer elke andere dag nog zielsveel miste, was ik er toch nog

[p. 13]

nooit naartoe geweest. Z'n graf was de verstopte afvoer van m'n hoofd.

Op de begrafenis maakte z'n broer een sleets kunstje van de nagedachtenis. Als een pathetische stand-up komediant die aan 't einde was gekomen van z'n carrière en aan z'n retour toe was, stond hij niet zulke geslaagde grappen te verkopen en ondertussen was hij in de weer om een lusje te frummelen in een eindje touw dat hij had meegenomen, terloops als een Griek die de hele tijd met z'n rozenkrans zat te spelen. Omdat m'n vader tijdens z'n leven schieman was geweest. In z'n broers scheepvaartbenodigdhedenwinkel en zeilmakerij, Bas Shipstores, maar in loondienst. Eigenlijk zouden hun met z'n tweeën na de oorlog de winkel beginnen, maar toen lag m'n vader in een sanatorium met tbc en toen hij was ontslagen was z'n broer al met de geldschieter in zee gegaan. Van zijn leven was m'n moeder hevig verongelijkt dat 't een wilde kreet was van d'r zwager en een goeie mop van 'm dat hij d'r man op een dag medefirmant zou maken. D'r vader was voor hij ging trouwen als verstekeling naar Amerika gereisd, maar hij was ontdekt en ook niet welkom en zij was een verstekeling van 't aanzien en de levenskunst van d'r zwagers gezin en blijkbaar ook niet welkom. Ik kon 't ook haast niet over m'n hart verkrijgen om te zeggen dat 't niet m'n vader was maar z'n broer als iemand aan me vroeg of hij Bas van de Shipstores was. Knarsetandend zei ik dat m'n vader er werkte maar dat hij niet de baas was. Geen mens die dat snapte. Ik werd nog ongelukkiger toen ik in m'n geboorteakte moest lezen toen ik en Valerie gingen trouwen dat hij als beroep had opgegeven dat hij magazijnbediende was en geen schieman en zeilmaker. Hij was toen allang gestorven. In m'n gedachten vervaardigde hij achter de naaimachines op de zolder van de winkel voor z'n eigen vleugels van de hennepdoeken. Hij kon ook met de beste wil van de wereld geen enkele interesse opbrengen voor de status quo van de ongedroomde werkelijkheid, want ik kon anders niet verklaren waarom hij z'n eigen erin had geschikt dat hij z'n hele leven magazijnbediende was van z'n broer. Aanwezigheid was ook niet zijn sterkste kant. Hij was ook een dromer. Want hij was toch een meester die over de steken en de splitsen en de knopen ging in de tuigage? Dat zei z'n broer ook op de begrafenis. Dat hij een splits erin spuugde en dat hij kopleguanen maakte en apevuisten en allemanseindjes en dat hij z'n hand niet omdraaide om de zwaarste staalkabels in elkaar te vlechten. 't Meeste tuigwerk deed hij altijd op 't schip, daar richtte hij z'n eigen werkplaatsje in. Z'n broer verweefde handig in z'n herinneringen aan de man z'n eigen stuntelige geknutsel. Hij zei ook dat m'n vader naar de hemel toe ging en dat 't leven een cirkel beschreef en dat alles dat in de rondte ging weer bij ons terugkwam op een of andere manier. 't Was een entr'acte. Hij jongleerde.

Ongeveer een jaar later kreeg m'n moeder een nieuwe vriend, die in reïncarnatie geloofde. Henri's dokter had 'm nadrukkelijk aanbevolen dat hij bijzondere erg in

[p. 14]

z'n hart moest houden als hij aan z'n leven hechtte en beter meteen z'n opticienwinkel kon sluiten. Dat had-ie gedaan. Ik kocht voor vijfenzeventig gulden een sfinxachtige stofzuiger uit de zestiger jaren en een grote spiegel uit de inboedel. De rat zei tegen m'n moeder toen ik 'm niet gelijk betaalde achter m'n rug of zij me wilde voorschieten. Hij woonde nota bene in een villa en m'n moeder werkte al op d'r veertiende. Nog. Ze was een hulp in de huishouding. Ze durfde 't haast niet tegen me te zeggen dat hij dat had geflikt. Ik zei toen ik drie bankbiljetten in d'r hand drukte dat ze liefde verwarde met een zorgcomplex. Henri was echt doodziek. Zij zei dat ik 'm niet kende zoals zij. Hij was erg goed voor 'r en had 'r 't gevoel teruggegeven dat ze een vrouw was. M'n vader was namelijk de laatste jaren van z'n leven impotent. Ik dacht toen schoorvoetend bij m'n eigen dat ik 't de man verschuldigd was dat ik net zoveel van haar moest houden als hij deed. Ze zei ook dat m'n vader de beste bleef in tederheid en dat hij 'r kon kussen en 't 'r naar d'r zin maken als nooit een ander. Maar ik bleef er uiterlijk doodgemoedereerd onder als een ijsberg dat Henri de man z'n plaats naast haar had ingenomen en dat hij de pretentie had dat hij ook werd verscheurd door dezelfde verschrikkelijke pijn als hem en dat hij in reïncarnatie geloofde.

Ik moest niets hebben van m'n moeder d'r inhaalsex. Maar Valerie zei dat ik juist van geluk kon spreken en juist trots op 'r moest zijn dat zij d'r eigen zo goed kon redden en d'r hele eigen gang ging. Ik zei, 't Is zeker een vertraagd oedipoescomplex dan, ik haat 't dat ze de gewoonte heeft om de yoga-oefeningen die ze leert aan ons demonstreert. Ik huiverde als ze pontificaal op de grond lag en de macrobiotische lucht opzoog tot aan d'r eierstokken, die ze met die eetstokjes opat.

Ik ben zelfs nog met haar bij Henri op ziekenbezoek geweest toen hij bijna doodging na zes maanden. Hij was met naalden en slangetjes en zakjes al aan 't hiernamaals vastgemaakt en hij zag blauw. 't Was buizenpost en hij was een belastingaanslag.

Trouwens gedroeg ik m'n eigen op de man z'n begrafenis ook als een impresario die variéténummers deed, want 't was net een drive-in show, want ik moest m'n eigen stereo-installatie meebrengen naar de aula om een fragment te draaien van de geïmproviseerde muziek van Miles Davis bij ‘Lift naar 't schavot’ en ik moest met 't schaamrood aan m'n neef vragen of hij discjockey wilde zijn. Want 't was showbiz. De show moest doorgaan. Klaarblijkelijk kon ik nog geeneens m'n bloedeigen vader begraven en ook niet m'n tranen de vrije loop laten. 't Was een erbarmelijke demonstratie en presentatie van m'n eigen.

Toen kon ik geeneens aan m'n verdriet toegeven uit schaamte en tegenwoordig was ik geeneens geneigd meer om over de hele linie ook maar een haarbreed aan m'n eigen toe te geven en praktisch te zijn. Fred had tegen me gezegd, hij was m'n

[p. 15]

aller-, allerbeste vriend, dat ik me niet aan de geest van m'n vader moest ophangen, want ik was geen verhaal. Hij zei dat 't verleden niet terug te vorderen was. Hij was door en door vertrouwd met me. Hij zei dat ik een controlfreak was die z'n eigen aan zichzelf opdrong als een mens die aan elkaar hing van verbanden en plots in plaats van aan pezen en spieren. Hij zei dat hij en z'n vader vage kennissen van elkaar waren en hij zei dat als hij er goed over nadacht dat een slechte en trieste zaak was, maar hij kon er helaas niets aan veranderen. Maar hij had z'n eigen er ook meer van voorgesteld, zei hij.

Ik zei dat ik m'n eigen soms geeneens meer herkende in de spiegel. 't Leek wel 't zelfportret van iemand anders. Ik zag er niets vanzelfsprekends aan af, behalve een onvervuld verlangen, dat ‘tzelfde grote verlangen was als de dode mus van m'n moeder, dat ze op een goede dag de loterij won.

Ik versleepte m'n ademhaling over een woeste rivier van pils en sterke drank. Ik had de handicap dat ik nooit recht door zee kon zijn omdat ik zo onverdraagzaam voor m'n eigen was. 't Lukte me ook nooit om iets onomwonden te zeggen omdat gepoëtiseer 't monopolie had, maar ik kon ook niet zeggen dat ik daar ongelukkig mee was, dat ik om een goed gesprek te voeren als een zalm die z'n eigen ging voortplanten me als een hordenloper over de golfslag voortbewoog. Maar daardoor floepte Hart & Zool er tegen Alice uit dat-ie schrijver was. Dat verlangen. 't Was een cartoonachtig staaltje. Dat gevleugelde woord nam vannacht de benen over m'n lippen, bleef een ongeloofwaardig ogenblik van opperste verbazing in de lucht hangen toen-ie onder z'n eigen in de diepte keek, en toen plofte-ie als een zandzak door een valluik in 't luchtruim naar beneden. Plompverloren zei ik er ook nog 's een keer achteraan dat ik van de wind leefde als een bohémien. Had ik maar gezegd dat de portier in een ouden-van-dagen-huis de maître d’ van de hemel van de verloren generatie was en dat meneer V een paar keer op een dag naar de fietsenstalling ging om naar de paardjes te kijken, want hij was vroeger koetsier geweest, maar nu hinnikte hij zelf maar onder z'n adem en hij was ook zo sterk als een paard. Hij dementeerde ook. Z'n geheugen was obscurantistisch geworden. De stream-of-consciousness of no return. De monoloog interieur van een zwart gat. Z'n bewustzijn was onder z'n eigen gewicht aan herinneringen ingestort. 't Leek of de werking ervan strijdig geworden was met 't nut ervan. Beter had ik iets dergelijks tegen haar kunnen zeggen. M'n eigen persoontje had 'r ook wel beïndrukt, ik had er m'n eigen leven niet voor in een verdomhoekje hoeven stoppen, dan was dat rariteitenkabinet van de met veel aplomb gecapitonneerde Freudiaanse verspreking ook niet nodig geweest.

Toen ik tegen Valerie zei dat ik steeds vaker m'n eigen zei in plaats van mezelf, zei ze dat ze in een Asterix had gelezen dat Julius Caesar dat ook deed. ‘Over wie heeft-

[p. 16]

ie 't?’ ‘Over zichzelf. Hij praat altijd over zichzelf in de derde persoon enkelvoud.’ ‘Hij is geweldig.’ ‘Wie?’ ‘Nou... u.’ ‘Ah... hij.’ Je kon met 'r lachen.

Vol ijver had m'n moeder wel honderdduizend keer herhaald, de schat, heel goedbedoeld en echt gemeend alsof't 'r alleen daarom was te doen, dat de helft voor mij was. Dat ze op een dag de loterij won was haar manier om te zeggen dat je met een beetje goede smaak en handigheid met weinig middelen leuke dingen kon doen, rijk armeluiskind. Telkens liet ze niet na om te benadrukken dat ik me om haar geen zorgen hoefde te maken. D'r schuldgevoel was zo implosief als een zwart gat. 't Was niet zo gek dat de zoon van jan en alleman hun deurmat portier was geworden. Toen m'n vader nog leefde zei ze vaak dat ze voor een dubbeltje geboren was en nooit een kwartje werd en ze zei ook vaak dat ze niet wist waar zij 't aan verdiend had dat hij nooit blijk gaf dat hij een doel voor ogen had om financieel z'n broers evenknie te worden voor haar. Haar schoonzuster hoefde er geen baantje bij te hebben. Ze zei alsmaar dat ze niet wist waar zij 't aan te wijten had, en dat hij 't bloed onder d'r nagels vandaan haalde omdat hij een stoïcijnse kerel was die z'n eigen vaak afzonderde en knorrig was. Hij ging in een soort retraite. Z'n bokkigheid was heel langzaam afbreekbaar. M'n moeder d'r glimlach leek soms op een regenboog. Ik werd ook niet wijzer van hem.

D'r vader was een geboren schuldenaar geweest, die Amerika werd uitgezet toen hij er nog geeneens voet aan wal had gezet. In 1924 schreef hij vier artikelen in de Zaanlander waarin hij verhandelde dat van al de dorpjes aan de Zaan beter één gemeente kon worden gemaakt, maar dat werd toen naar 't Rijk der fabelen verwezen, maar hij was z'n tijd ver vooruit. Zij zei dat hij een beste man was geweest, maar onverantwoordelijk. Hij was een man van de geest die goed met z'n schulden kon leven. Ze zei dat d'r moeder veel te goed voor hem was geweest. Hij was een idealist wiens gedachten alle kanten uitzwermden als een ster in 't ijs dat nog te dun was om op te staan. Van 't geld dat hij met z'n pen verdiende ging hij nooit de schulden betalen, maar met z'n gezin in de engelenbak van de Stadsschouwburg zitten.

Toen werd de man gepensioneerd na vijfendertig jaar en twee jaar later ging hij onfortuinlijk dood. Hij had met bloedend hart nog meegemaakt dat de schoonzoon van z'n broer die inmiddels de baas was geworden een stroman was, want hij kon alleen maar in de plaats gekomen zijn van iemand die geen hart meer voor de zaak had. Anders was z'n broer, die toch een sluwe vos was, niet geïmponeerd geweest van diens opschepperij en charlatanerie en had hij hem nooit carte blanche gegeven en z'n eigen steeds minder laten zien. Een nagel aan de mans doodskist. De man hoefde gelukkig niet meer mee te maken dat hij in een karakterloze, ontroostbare zielepoot veranderde toen de zaak failliet ging, nota bene door z'n

[p. 17]

eigen narcistische toedoen, omdat hij overtuigd was dat hij z'n geluk dat hij in z'n schoot geworpen had gekregen niet kon vergooien. Hij hoefde gelukkig ook niet meer mee te maken dat hij toen de zaken nog voor de wind gingen opschepte tegen m'n moeder, dat hij een goede verzekering voor 'r had afgesloten voor d'r oudedagsvoorziening, die hijzelf betaalde. Niks van waar. Hij wou de zwarte weduwe alleen strelen en er goed opstaan bij 'r.

De lijkschouwing had uitgewezen dat de achterwand van z'n hart helemaal was weggesleten. De doktoren snapten er niets van waarom hij doodging op de operatietafel vlak voor hun gingen opereren. Maria was zwanger gemaakt zonder dat een man haar met een vinger had aangeraakt. Er ging een zonnestraal door haar maagdenvlies. M'n vader ging dood aan een blinkend scalpel. Ik luisterde maar met een half oor naar onze huisarts toen hij 't uitlegde, want ik had de man er altijd van verdacht dat hij juist teveel hart had, ‘demasiado corazon’. Ondanks dat hij een ongemakkelijke man was om mee om te gaan.

De moed was me allang in de schoenen gezonken door de ontelbare ziekenhuisopnamen van hem. M'n hele leven was het bij ons thuis een sacramentshuisje. Ik wou innig dat hij niet zo'n voortdurende erg in z'n hart hoefde te houden. Ik zag hem drastisch achteruit gaan. Toen ik een adolescent was, ervoer ik 't alsof de tijd stilstond. De existentiële actie van 't opgroeien was bloedstollend. Hij en ik waren twee onbestuurbare treinen die langs mekaar denderden in de tegengestelde richting. Ik wou dat hij een geharde overlevende was en ik z'n medeplichtige.

Valerie had voor 't vuistdikke gat in de deur van onze slaapkamer een ansichtkaart opgehangen van een kangoeroe die op z'n zij lag op z'n elleboog. Hij keek baldadig in de lens. Hij poseerde achteloos z'n dikke kloten, dat leken wel bokshandschoenen. Rechtsboven stond met rode hoofdletters, ‘relax...’

Over de scheur in het hardboard van de wc-deur hing een ansichtkaart van een man in hemdsmouwen die in de dakgoot van een wolkenkrabber rolschaatste. Hij verloor bijna z'n evenwicht en zwaaide hevig met z'n armen. Achterop stond, ‘Emotifs, a division of Catch publishing.’ Fijnbesnaarde Valerie voelde haarfijn aan dat de economie van m'n emoties oververhit was. De kleerscheurtjes. Er zat een venstertje in de deur van gebobbeld glas, net of't was omgeploegd met vingerafdrukken, net als 't trottoir van Sunset boulevard waar de voetafdrukken van de sterren in 't cement waren vereeuwigd.

Ik kon niet pissen in de buurt van iemand anders.

Ik was benauwd dat ik viel als ik me in bed omdraaide.

Op de Blue Air had Valerie een ansichtkaart geplakt met een foto van Charles Bukowski. Hij stond voor een manshoge koelkast waarvan de deur wijdopen was gezet, zodat je goed kon zien dat hij was volgestouwd met six-packs en Bukowski

[p. 18]

torste een halter boven z'n hoofd en in z'n mond klemde 't stompje van een sigaar. Achterop stond een gedicht van de krachtpatser. ‘The only thing a fridge is good for is keeping beer / beer bottles do not decay / that's all that's all.’

‘Dat is z'n alter ego,’ zei ik tegen Valerie. Je zou met mij ook wat beleven op de achterbank van de Chewy met een handje Spaanse vliegen en een fles rode wijn, dacht ik. Snapte ze niets van wat er in m'n hoofd omging? M'n hoofd was wat ik deed. Liefde was een rotwijf.

Ik stond op een ochtend op en zei tegen 'r dat ik m'n hologram naast 'r liet liggen, want dan kon ze daar nog een tijdje tegenaan kruipen. In de krater in de matras waar ik gelegen had. Ze zei dat ik alleen maar bang was dat d'r minnaar kwam zodra ik naar m'n werk was, dat 't geen grapje was. Dat was zo.

En er was helemaal geen afdruk van me achtergebleven naast 'r, behalve kreukels in de lakens. De plaats van de feiten was de silhouet van een spook. 't Was me een raadsel waarom ie niet was afgezet met rood en wit plastic lint. Want ik had de bouw van m'n vader, geen schouders en ik was ook houterig. Ik had de motoriek van een dromedaris. 't Was de schuld van de nazi's, dat hij zo'n slechte gezondheid had.

In de oorlog was hij in z'n zeilboot in 't veld achter Wormerveer gevlucht toen er een razzia werd gehouden. 't Regende twee dagen en nachten. Daardoor kreeg hij longontsteking en daarop tbc. Hij lag na de oorlog in een sanatorium. Ze maakten eerst een hoop röntgenfoto's van hem voor ze 'm opereerden. Toen hij er revalideerde werd hij weggestuurd, met een litteken over de hele lengte van z'n borstkas, omdat hij de nonnetjes hun hoofd op hol bracht. Ik zei tegen m'n moeder dat ze een oorlogsweduwe-uitkering hoorde te krijgen.

Ik was bang dat ik ook een zwak hart had en daarom wilde ik van m'n eigen een hedonistisch monument maken. Met een overwicht voor anker in de tijd toen de tijdgeest de ‘Esprit de Corps’ was en 't gonsde dat cholesterol een coup d'etat voorbereidde. Ik wist niet wat ik met m'n eigen moest aanvangen. Ik kocht een stapel kookboeken, maar hun inhoudsopgaven veranderden in bechamelsaus als ik ze opsloeg. Freek m'n stiefvader werd groen toen ik aan m'n moeder uitlegde hoe je van blauwe schimmelkaas en zure room een saus maakte voor over de spaghetti en dat je spaghetti al dente moest koken en broccoli blancheren. Ik vroeg of hij van lasagna hield met bolognaisesaus. Toen ik zei dat 't gehaktsaus was klaarde z'n gezicht op en hij zei, ‘Tuurlijk, Phil, als er tenminste maar een randje vet aan zit, dan komt 't wel op z'n plaats. Hij stond tenminste met z'n voeten ferm op de grond en was niet met z'n hoofd in de wolken. Henri en m'n moeder kwamen een keer eten, we aten toen ook lasagna, en toen had hij 't gore lef om doodgemoedereerd te zeggen dat hij 't jammer vond dat m'n moeder niet zo lekker kon koken. Maar ik doe toch m'n best? zei ze jammerend. Hij zei, Allicht, maar je begrijpt me helemaal

[p. 19]

verkeerd. Ik bedoel dat je niets van de buitenlandse keuken afweet en je ook niet beseft dat er in olijfolie veel meer onverzadigde vetzuren zitten die beter zijn voor m'n hart.

Man, Phil hier doet alles met olijfolie, zei ze.

Sinds ik goed bevriend was geraakt met Freek was ik net als hij ook niet meer dol op cultuur en ook niet meer expliciet hooggestemd. Hij was wonderlijk zelfverzekerd en hij kon gezellig ouwehoeren. Hij reageerde gelukkig ook ogenblikkelijk driftig, maar niet zo overstuur als ik, toen m'n moeder zei dat d'r zwager toen hij al vijfenzestig was nog loopjongen werd van een benzinepomp. 't Was z'n eigen schuld dat hun waren getroffen door 't faillissement, oordeelde Freek. Hij vond 't een judasstreek dat hij z'n broer in hun familiebedrijf zo had kleingehouden als een magazijnbediende. Hij was zo trouweloos aan z'n woord als een vrome katholiek kan zijn, omdat hij goed besefte dat z'n broer nooit weg wilde en onmisbaar was. Hij was een typisch lid van de betere middenstand die bestuurslid werd van de school en de kerk en gemeenteraadslid en dat werd z'n tragedie. Want hij liet z'n schoonzoon z'n ongeremde consumptieve gang gaan. Hij ging plotseling op een zaterdagmorgen dood toen hij op de Zaanweg liep en onderweg was naar 't station, vlakbij de rivier. De winkel was ook op de Zaanweg geweest. 't Eerste dat ik dacht was dat hij dat zeemansgraf niet verdiend had, maar m'n vader.

M'n moeder zei dat ik 't fout had. Hij was doodgegaan op de Krommenieërweg, in een zijstraat. Ze troostte me toen ze zag dat ik radeloos was toen ze me verbeterde. M'n gedachten waren wasem op een spiegel. Ik had helemaal geen systematische en gedisciplineerde vat op de werkelijkheid. Toen zei ze dat ik dacht dat hij was doodgegaan op de Zaanweg omdat ik onder alle wrok die ik koesterde best wist dat hij van heimwee was gestorven en z'n broer zielsveel miste.

Ze zei, Weet je nog toen je dacht dat je vader een heel scheepswant voor je gemaakt had op de camping in Bakkum en dat hij een hoge boom veranderd had in de grote mast? Je was ontroostbaar toen je op een fotootje zag dat 't in werkelijkheid een touwladdertje was. Ik zei, Maar de volgende ochtend kwam de beheerder toch zeggen dat hij de ladder moest weghalen omdat 't gevaarlijk voor de kinderen was? Ik snapte er niets van. De boom leek meer op een struisvogelnest in een berg rul zand. Iemand kon onmogelijk een smak maken als hij eruit viel. 't Was veiliger dan een vangnet. M'n moeder zei dat 't de naijver was van andere ouders.

En jij kon toch zo goed spelen, zei ze.

Dat was ik, breedlachend. Een hangmat tussen m'n oren. Kuiltjes in m'n wangen. Bananeschuimpjes. Toen liet ik net als James Onedin al m'n bakkebaarden staan. De papieren strookjes uit een predictortest. Allemansvriendje. Alles wat ik nu zei had een bittere smaak en ik beet nog liever m'n tong eraf als ik niet op zo'n on-

[p. 20]

gemakkelijke voet stond met de stilte. Ik praatte ook in m'n eigen. Eigenlijk was ik voortdurend een intakegesprek met m'n eigen aan 't voeren, met een voice-over. Door de ellenlange vragenlijst van m'n biografie met m'n eigen door te nemen had ik ook beschutting, feitelijk was 't de anamnese van een kasplantje. Wat had ik eraan om een saaie en gefrustreerde kerel te zijn, die door iedereen voor in wezen heel sympathiek en fatsoenlijk werd versleten? Maar ik ging altijd in weerwil van m'n eigen de agressie waarmee ik met iemand woorden had afzwakken. Heel dicht in de buurt van een verontschuldiging kwam ik daardoor telkens. Daarom haatte ik 't als iemand tegen me zei, Sorry. M'n hoofd was geen exotisch oord zoals Benidorm waarnaartoe iedereen z'n eigen vreten meenam. M'n vader zei nooit Ja en amen tegen iemand om van zijn gezeur af te zijn, want hij was koppig als een ezel. Ik ook, maar ik liet me veel te gemakkelijk overdonderen.

Ik was de laatste die hem levend zag. Hij lag op de intensive care en alleen z'n hoofd stak nog boven een woestenij van lakens uit. 't Was net of hij levend begraven was en of ik m'n eigen in de spiegel van de kapper zag. Dat hij doodging kon ik zelfs zien. Maar ik wist niet wat ik tegen 'm moest zeggen. Toen vroeg ik of ik ‘De Telegraaf’ voor hem moest kopen. 't Was ook een manier om weg te kunnen. Hij wist 't laatste nieuws natuurlijk allang. Er dansten zwarte vlekken voor m'n ogen toen ik opstond. Net of ik de overlijdensadvertentie in de krant al voor me zag met de rouwrand eromheen. De horror. 't Begon me te dagen wat de achterliggende bedoeling van hem was als hij zei dat hij me helemaal niet geëngageerd vond en dat ik anderen hun mening nabazuinde. Ik was toen een linkse wereldverbeteraar en vond een abonnement op die krant 't lidmaatschap van de nsb. Ik pootte zelf m'n aandacht in 't nieuws als een struisvogel, maar 't was Chinees. Ik maakte een afgietsel van m'n hoofd met hard papierdeeg. Een korset van m'n verbeelding. Eén keer had m'n moeder zelf griesmeel gemaakt waar onze lepels rechtop in bleven staan als grafzerken. In de holle frasen van mij zag hij de grafkuil die al voor 'm was gegraven.

Ik was opgelucht toen Alice eindelijk was opgebonjourd.

Fredrik zei toen ik naast 'm ging zitten aan de bar, ‘Ik dacht dat je had gezegd dat je alles zou doen om 'r naar huis te brengen, don Juan? 't Was een klassieker, Phil, Jongen ontmoet meisje.’ Hij had ook een weg met woorden af en toe. Net als een copywriter. Maar vandaag werd iedereen hun leven steeds door reclameblokken onderbroken. Iedereen haastte z'n eigen om me moed in te spreken en 't leven rooskleurig voor te stellen. Ik had daar helemaal niet om gevraagd. ‘Zie ik eruit of ik een geestelijk raadsvrouw nodig heb, Fred?’ zei ik.

‘Sorry,’ zei hij.

[p. 21]

Ik zei, ‘Ik wil geen meisje om alleen maar mee te dollen, maar ik wil echt om 'r geven. Ik had iets dergelijks ook tegen haar gezegd, met een grijns dan, maar toen wou ze me gelijk aan m'n schoonmoeder voorstellen als ik 'r thuisbracht. Die was nog op. Ik kon 'r een uur.’

Fredrik zei, ‘'t Zag er inderdaad uit dat je je op je gemak voelde bij haar, Phil. Geluksvogel. Had je echt niet in de gaten dat ze met jou mee wilde? Ze wou met je naar bed, man. Wat heb je tegen 'r gezegd?’

Ik zei, ‘Ik vroeg of ze gisteren “Breathless” op Duitsland had gezien met Richard Gere en Valerie Kaprinski. Toen kon ik wel huilen, Fred.’

‘Die film was toch nagesynchroniseerd?’ zei hij.

‘Als we over liefde praten zijn we toch allemaal nagesynchroniseerd?’ zei ik.

‘Ich lieb you too,’ zei hij.

Ik zei, ‘Hij ligt op zijn rug op haar bed en kijkt naar haar terwijl zij d'r eigen aankleedt. Ze vraagt wat voor stripverhaal hij leest. Hij zegt, De zilveren surfer, de hemelschuimer van het wereldruim. Zij vraagt wie dat is. Hij zegt, Hij is een rondneuzende freak die op zoek is naar liefde. Zij zegt, Liefde? Hij zegt, Hij zit met een probleem met zijn vriendin, zie je. Allebei zijn ze gevangen op een andere melkweg. Hij gaat de andere kant op dan haar en kan nooit terug. Als de oneindigheid roept moet hij zijn hart achterlaten. Ooit was zij er en er zal nooit een ander zijn. Als zij zegt, Neem me met je mee waar je naartoe gaat, zegt hij, Hou daarmee op, dan kan nooit. Waar hij ook heengaat, moet hij alleen heen.’

‘Je hebt zeker ook gezegd dat je schrijver was?’

‘Ik zei dat m'n pseudoniem Chevvy Malibu was.’

‘Dat is een gewone Opel,’ zei hij. ‘En toen?’

‘Toen zei ik tegen 'r dat ze loensde. Toen zei ze dat ze een hersenbloeding had gehad toen ze acht jaar was. Ze zei doodnuchter - dat het mij ook kon gebeuren hier en nu alsof het de gewoonste zaak van de wereld was. Ze zei dat ze daardoor niet met twee kopjes koffie tegelijk kon lopen zonder te morsen. Ze is een muurbloempje, Fred. Waarom moest ik zonodig tegen 'r verkondigen dat m'n gevoelens voor 'r oprecht waren? Dat is ook wel zo, maar het is de halve waarheid.’

‘Heeft ze niet zelf gezegd dat ze met jou meewilde?’

‘Ja, maar ik heb met 'r afgesproken voor morgenmiddag. Bij mij.’

‘Escortservice,’ zei hij.

‘Dat zei zij ook,’ zei ik. ‘Weet je wat ze nog meer zei? Wanneer het gips eraf mocht. Van haar hoefde ik niet de hele tijd zo onbewogen als ik kon te kijken.’