De Revisor. Jaargang 22

[p. 39]

Menno van Beekum
Mijn land

Denkend aan Holland
zie ik brede rivieren
traag door oneindig
laagland gaan

H. Marsman, uit Herinnering aan Holland

1

Holland is die naam voor het grondgebied waarbinnen ik geboren ben. En nooit heb ik
elders gewoond. Ik ben een Hollander, en niet p.e. een Fransman of een Limburger.
Men hoort het aan mijn spraak.
Ook binnen Holland zijn vele spraken. En diverse landschappen, van duinenkust tot
platte polder.
Over Holland valt veel te zeggen.
Er zijn grotere steden en vele treinverbindingen.
Wat ze in Zoetermeer leuk vinden hebben ze in Amsterdam allang gehad.
Het mooist van Holland zijn de rivieren met hun dijken en oude vestingstadjes en ook
de zee.
Zijn Hollanders mooi?
Daar kunnen we zo in het algemeen niet op antwoorden.
Ik mag graag de nieuwbouw van Rotterdam zien.
Slechte mensen kunnen mooie dingen maken.
Of is dit een meer dan Hollandse, bijna universele vergissing: dat mensen überhaupt iets
maken.
En is het niet zo dat mensen in een wereldstad als de Hollandse Randstad, uitgebreid
maakwerk, bezetting, zich verder vergissen dan die in de binnenlanden van Nieuw-
Guinea.
Iets maken is werkelijk de overgave aan wat gemaakt wordt.

[p. 40]

 

Holland zal worden uitgebreid tot in zee.

 

De Hollander die naar zijn land kijkt of met zijn vrouw vrijt, daar is niks mis mee.

 

Maar zodra hij zich overgeeft aan de produktie verdwijnt ie, in ondoorgrondelijke

 

beweging. In het gekkenhuis van Holland.

 

Van de snelweg bijvoorbeeld begrijpen wij niet alles.

 

De snelweg.

 

In Den Helder e.g. is de marinehaven. En de wind, die wij ook niet geheel begrijpen.

 

Een lang donkergrijs schip met kanonnen, mooi?

 

Het is van mij en voor mij ging het de wereldzeeën bevaren en op vreemde kusten

 

aanleggen om er te roven, of handel drijven en moraal brengen: meningen over goed en

 

kwaad.

 

Inmiddels hebben velen buiten Holland dezelfde mening maar of dat er iets toe doet:

 

een mening. De ene mening of de andere.

 

Er zijn succesvolle en minder succesvolle gemeenschappen. Wij zijn nog redelijk

 

succesvol. De Amerikanen van de USA zijn het succesvolst. Dat is het meest gezonde

 

volk op aarde. In de zeventiende eeuw waren wij de besten. Het kan verkeren, wisten

 

we toen al.

 

Het is allemaal niet erg.

 

We begrijpen niet alles en dus kunnen we er niets aan doen.

 

Hard werken is ook maar een instructie die je van je grootvader kreeg en zo verder

 

terug tot je het niet weet.

 

Hoeveel bommen zijn er nodig om een rivier te doen verdampen die traag door laagland

 

stroomt dat niet oneindig is. Laagland dat oneindig is zolang wij het niet totaal

 

begrijpen.

 

Wollt Ihr den totalen Krieg?

 

Ik kijk naar de rivier, een vrouw kijkt naar de rivier, een kind schopt in haar buik.

 

De rivier is sterker en dat vind ik fijn.

 

De rivier is sterker dan Amerika.

 

Geloof je het zelf?

 

 

 

Zal ik dit uitleggen dat mijn land een rivier is.

 

Op een boot de rivier oversteken, fijne menselijke onmacht, heerlijk gewoon.

[p. 41]

2

Paling eten in Culemborg

na de pont een zondagmiddag
paling eten in Kuilenburg

Ging toch fietsen!

Op de rivier kapseist een scooter
boven de rivier wentelt een hefschroef
onder de oeverboom leest een neger
zoek is een egyptisch kind

Het is braderie
de zon flitst op het water speaker kaatst
het visrestaurant staat aan de plezierjachtenhaven
juli-bermuda's wapperen
onder zo veel
geheel en al
paling worden
mes worden
en dan paling
rookvet
vlees
tong

Vette bek jij handen

Een ander man valt
aan een touw in een attractie

Wegfietsen
over oude binnendijken

[p. 42]

 

door de long van Holland

 

naar de volgende rivier.

 

 

 

In de grijze zomeravond

 

hangt de zon daar lilarood

 

hij knalt nog uit

 

maar je kunt hem al aanzien

 

in je schrik.

 

 

 

Zondagavondmensen

 

babbelen op de kade van Gorcum

 

het gebabbel van de vrede:

 

 

 

windstille grijze rivier.

 

 

 

Windstille grijze zonder boten rivier.

 

 

 

Terug naar een stad door de nacht fietsen

 

oerkracht naast haar gele wielertrui

 

koudevocht op haar benen

 

autolampen op de reflector

 

 

 

mugjes in de mond

 

strontgeur

 

grasgeur

 

zwarte boerderijen

 

 

 

Wijn thuis

 

wijn

 

Elzas

 

wit

[p. 43]

3

Culemborg ligt in Gelderland.
Waaraan dacht Marsman. De Lek bij Schoonhoven, de Waal bij Brakel, de Maas bij
Wessem?
Denkend aan de grenzen van Holland wordt alles zo menselijk, zo zinvol, zo oeverloos.
Op de landkaart trok er een een lijn. In het wild hief er een z'n achterpoot, of liet z'n
tanden zien.
Het provinciehuis in 's-Hertogenbosch wat vind ik daar nou van. Ik moet denken aan
organisatie en hiërarchie en word zo levensmoe.
Maar het is toch nodig, wc-papier?
En als wc-papier nodig is dan ook iets als Holland, hertogdom of republiek, en alles wat
niet Holland is.
Holland en niet-Holland, dat is de wereld, kosmos, niet-kosmos, wc-papier of niet.
En wat doen we met Ruanda, mensen.

4

Was ik een rivier
werd ik door mij
aan de dijk gezet
een druppel in het gras
en stroomde voort en neer
en werd de zee
en was damp
in de herfst
en ijs
en niet deskundig
niet deskundig

en stond niet
aan het hoofd van mij
en was geheel
en werd bedwongen
maar nooit geheel
of wel

[p. 44]

5

Holland is houtland, daar dit land vanaf de provincie Utrecht tot aan de zee zeer woest
en vol geboomte zou zijn geweest.
Holland is het eiland Oland der Noormannen.
Holland is hol, laaggelegen land.
Holland is dat land welks bewoners zo woest zijn en hollen.
Holland is Tolland.

6

Maar het land is niet van ons. Het land is niet van ons.
Moraal, nieuw volkslied.
Het land is niet van ons, bis.
Blijf zo zingen, Hollanders zing.
Het land is niet van ons.