De Revisor. Jaargang 19

[p. 23]

Aat Ceelen
De koerier

Ik ben nu drie dagen op dit kleine eiland, maar van enige gewenning aan de hitte is geen sprake. Het grootste gedeelte van de dag zit ik in de stoel bij het open raam. De straat waar ik op uit kijk is meestal verlaten. Aan de overkant slaapt vaak een hond in de schaduw. Het beest verplaatst zich alleen wanneer de zon op hem valt. Met lome tegenzin sleept het zich dan naar een andere beschutte plek. De straat is niet geplaveid en de passaatwind doet het stof steeds opwaaien in gelige wolken.

Het appartement waarin ik mijn intrek heb genomen ligt iets buiten de stadskern. De Hoofdstad van het eiland is eigenlijk niet meer dan een groot dorp met verspreide verzamelingen huizen rond de Zoutpan. Het centrum bestaat uit één lange straat met bars, casino's en eethuizen. De etablissementen zijn er ten behoeve van de toeristen, die in de hotels aan de kust verblijven. De hitte, die elke dag ongenadiger lijkt te worden, nodigt niet uit tot het nemen van initiatieven. Gelukkig hoef ik ook niets te ondernemen. Mijn enige instructies waren mijn intrek in het appartement te nemen en op mijn contact te wachten. Maar mijn contact heeft zich nog niet laten zien. Dit is vreemd. Gewoonlijk duurt het niet langer dan één, twee dagen.

Wanneer hij komt zal hij zich voorstellen als Hank. Ikzelf zal mij niet voorstellen. We zullen niet met elkaar praten. Hij zal mij een pakje overhandigen. Ik zal het in ontvangst nemen. Als hij mij iets zal vragen, zal ik niet antwoorden. Hij zal weggaan. Ik zal het pakje niet openen. Dat is niet nodig: ik weet wat het pakje bevat. Ik zal niet, zoals andere koeriers, de inhoud ervan verstoppen in tubes of blikken, of zelfs in maag of anus. Ik zal mijn koffer pakken en het pakje bovenop leggen. Dan zal ik de koffer sluiten en vertrekken.

De woning is niet gemeubileerd. Er is een stoel, in de slaapkamer ligt een matras op de grond. De enige verlichting is een kale peer. Er is geen airco. In de keuken staat een ijskast. Soms zet ik de ramen van de woonkamer en de slaapkamer tegen elkaar open. De tocht doet dan steeds de verbindingsdeur dichtslaan, met een harde klap waarvan ik schrik. Het is of mijn zenuwen zich meer en meer spannen. Ik zit bijvoorbeeld in de stoel en voel iets kriebelen in mijn nek. Ik breng mijn hand er naar toe en grijp in een insect, groot en met harde schalen. In plaats van dat ik het meteen dooddruk, schrik ik, spring op en sla het van mij af. Een vreemde reactie. Een bewijs dat de controle vermindert. Ik weet dat dit gevaarlijk is. Het beste is rustig te blijven en af te wachten. Maar ook weer niet te rustig, je mag niet inzakken. Gewoon blijven adem halen, het hart normaal laten kloppen, het bloed kalm laten stromen.

Komt dan de opdracht, dan ben je klaar.

Ik ga bijna niet uit, bang om mijn contact mis te lopen. Eenmaal per dag verlaat ik de woning om in een winkel twee straten verderop wat eten en water te kopen. De zaak is in handen van een uitgebreide Chinese familie, die altijd voltallig rond de kassa hangt. Zwijgend nemen zij elke klant afzonderlijk op en volgen met hun blik zijn gang door de winkel. Ook mij bekijken ze. Normaal zou mij dat verontrusten - ik wil immers anoniem blijven - maar ik ken hun blik en weet dat deze van mij geen indruk opneemt. Mocht men hen later naar mij vragen, dan zullen ze niet weten over wie men het heeft. Zo zeker ben ik daarvan dat ik elke dag terug kom. Had ik ook maar de minste twijfel, dan zou ik mijn boodschappen elke dag ergens anders doen. Ik stel dit vast met enige

[p. 24]

voldoening. Door ervaring ben ik alle facetten van mijn vak gaan beheersen.

In het midden van de winkel staat een koelbak, gevuld met grote hompen vis. Uit de bak stijgt een koude damp. Soms hang ik mijn gezicht er boven. De koelte is prettig, de lucht weerzinwekkend. Dood, verrotting.

De vierde dag. Nog steeds geen contact. Deze afwijking van de regel begint me te verontrusten. Tot nu toe ging het altijd hetzelfde. Ik kwam ergens aan, wachtte één, twee dagen, mijn contact meldde zich en ik voerde de opdracht uit. Steeds dezelfde opdracht, voerend langs steeds verschillende routes.

Soms is de woning leeg, zoals hier; soms gestoffeerd op een onpersoonlijke manier. Nooit verblijf ik twee maal in hetzelfde appartement. Voert de opdracht naar een zelfde plaats, iets wat zelden voorkomt, dan neem ik mijn intrek in een appartement in een ander deel van de stad, ver verwijderd van het vorige. Dit is niet uit voorzorg. Ik ontleen mijn kracht immers aan mijn onzichtbaarheid en het vermogen van de mensen zich mij te herinneren. Maar het is prettiger voor mij in een nieuw appartement te verblijven. Wanneer ik terug zou keren in een appartement waarin ik al eens verbleef, dan zouden zich indrukken vastzetten, hoe klein en nietig ook. Een vlek op de muur, de kleur van een deken, het klemmen van een raam. Het zou mijn gedachten kunnen infiltreren met zo iets als een herinnering. Ik zou kunnen gaan denken; toen en toen, daar en daar. Gevaarlijke gedachten. Het zou me afhouden van het nu, het niemandsland van het wachten op de opdracht.

Ik heb geen herinneringen meer. Zelfs niet aan mijn eigen huis. Ik weet dat ik dat ooit had. Hoeveel jaren ben ik daar niet meer geweest? Ik weet het niet meer. Geen beeld bewaar ik meer van het huis. Was het groot, klein; hoe ingericht? Het is alles vervaagd.

Er moet iets zijn misgegaan. Het is al de vijfde dag en er heeft zich nog niemand gemeld. Ik word steeds onrustiger. Nog nooit was ik zo lang op één plek. En dan ook nog de hitte; ze drukt steeds zwaarder op mijn lijf, tastbaar bijna, als een persoon die hinderlijk aan je hangt en onmogelijk af te schudden is. Ik hou daar niet van. Ik werk altijd alleen.

Ik krijg mijn opdrachten van de Turk. Ik heb nooit zijn gezicht gezien. Bij onze eerste en enige ontmoeting hield hij zich op in het duister, achter in een bazaar. Ik was de winkel op een middag binnen gelopen. Waarom ik er binnen ging weet ik niet meer. Wilde ik iets kopen? Ik herinner het me niet. Alles van voor de ontmoeting met de Turk is weg. Hij wenkte me vanuit het duister en ging me voor naar de ruimte achter de winkel. Daar begon hij te praten. Hij legde me uit wat de aard van mijn opdracht zou zijn. ‘Waarom ik?’ vroeg ik hem. ‘Om uw onzichtbaarheid’, antwoordde hij. ‘Ik heb u gadegeslagen, zo juist, toen u in mijn etalage stond te kijken. U riep bij mij geen enkele gedachte op, noch positief, noch negatief. Ik herkende u als iemand zonder geur, zonder spoor, zonder voetstap. Begrijpt u mij goed, het is niet mijn bedoeling u te beledigen. Ik heb geen oordeel over u. Ik beschouw u puur zakelijk. En ik zie wat ik zie. Als ik naar u kijk zie ik een leeg kostuum. Ik zie u uw huis verlaten. U gaat door de straten, u blijft dicht langs de huizen. Mensen passeren u zonder u te zien. Let goed op: u bent niet onopvallend. Noch bent u opvallend. Ook bent u niet opvallend in uw onopvallendheid. U bent zonder doel. Zo nu en dan staat u stil op een kruispunt. Welke kant te gaan? U weet het niet, het maakt immers niet uit? In geen enkele richting is iets dat u verwacht. U draait u om en keert op uw schreden terug naar waar u vandaan kwam. Ook daar wacht u niets. U was er alleen al eerder en dat geeft u de illusie van een doel. Maar u weet dat het niet waar is. U hoort nergens thuis. U heeft geen opdracht. Ik bied u deze aan. U zult over de wereld zwerven, steeds met een doel en wanneer u dat doel bereikt heeft wacht er weer een ander doel. Ik zal u voortblazen, zeggen welke richting te gaan. U zult een dolende zijn, maar een dolende met een opdracht. U zult alle grenzen passeren, onopgemerkt, als een leeg kostuum met een lege koffer. U zult altijd op weg zijn en nooit meer ergens terugkeren.’

Hij had gesproken met zachte, bezwerende stem. Ik had de opdracht aangenomen. Er kon geen sprake van zijn dat ik de opdracht niet aan zou nemen. Hij had mij die middag tot iets gemaakt. Ik, die niets was, was nu iemand. Ik was koerier.

Wat is er aan de hand? Het is al de zevende dag. Ik

[p. 25]

slaag er steeds minder in rustig in mijn stoel te blijven zitten, zoals ik altijd doe, met half-geloken ogen mijn opdracht afwachtend, levenloos bijna, als een dier dat overwintert in de grond. Ik heb zelfs in de kasten van het huis gekeken, iets wat ik nooit doe. Ze waren leeg. Ik douche mij enkele malen per dag. Toch meen ik meer en meer mijn lichaamsgeur te ruiken, een licht vermoeden van iets zuurs. Het komt door de hitte, het zweet stroomt de hele dag langs mijn lijf.

's Nachts komen de muggen, ze hebben me nu geroken. Ze zijn klein en bijna doorzichtig, zodat ik ze onmogelijk met succes kan najagen. Bovendien zijn ze met te velen. De enkelen die ik doodsla betekenen geen verlies voor hun leger. De kleine vampieren zuigen het bloed uit me en laten me achter met grote, rode bulten. Ik pers er mijn nagels in, maar het helpt niets. Een jeuk, die brandt en zweert en koorts opwekt. In de winkel heb ik een grote spuitbus gekocht. Er staat in grote letters ‘KILL!’ opgeschreven. De bijtende nevel die de bus uitsproeit doet mijn ogen tranen en opzwellen. Het ziet er net uit alsof ik gehuild heb.

De negende dag. Nacht. Ik ga er uit. Het is binnen niet uit te houden. Ik loop langs de Zoutpan, tot aan de Hoofdstraat. Daar, op de hoek, bij Sam's Place ga ik aan de bar zitten. Ik zie de barman, een pikzwarte neger, iets te lang naar mijn opgezette ogen kijken. Het maakt me onrustig. Ik wil eigenlijk weer meteen weggaan, maar mijn aandacht wordt getrokken door een vrouw aan het andere eind van de bar. Het is een dronken Amerikaanse. Ze is blond en bruinverbrand. Haar jurk is aan één kant van haar schouder gegleden. Ik zie een gedeelte van haar borsten. Ze laat zich beknijpen door twee inlanders, die allebei tegen haar oprijden. Eén van de inlanders heeft zijn hand tussen haar en de kruk geschoven en maakt draaiende bewegingen met zijn arm. De twee mannen praten onophoudelijk op haar in, met hoge opgewonden stemmen. Ze kan hun taal niet verstaan en lalt zo nu en dan maar wat terug. Eén keer laat ze onverwachts een luide boer. De inlanders kraaien van plezier en maken sprongetjes, als kinderen bijna.

Ik zit weer in m'n stoel en wacht. Het is de elfde dag. Er is nog niets gebeurd. Ik denk aan mijn klanten. Ze zijn waarschijnlijk al ziek geworden. Ze trillen over hun hele lijf, slaan zich met de vuisten op hun buik, zakken kronkelend door hun knieën. Ik voel geen medelijden met ze. Ik heb mijn eigen zorgen.

De hond in de straat bleef, als ik hem passeerde, altijd liggen. Maar de laatste dagen heft hij steeds zijn kop op en loopt dan mee tot de deur. Hij snuift hijgerig aan mijn benen en slaat wild met zijn staart. Ik raak hem niet aan, sla geen acht op het beest en spreek hem zeker niet toe. Als ik de deur in ga en hij wil mee naar binnen duw ik hem met mijn been naar buiten. Hij gromt dan en achter de dichte deur hoor ik hem blaffen. Het beest werkt op mijn zenuwen.

Er is iemand in huis geweest. Ik ben uitgegaan en bij thuiskomst ruik ik het. Eerst denk ik nog dat het mijn eigen lucht is, maar deze lucht is zwaarder, zuurder en vermengd met alcohol. Er is niets verplaatst of aangeraakt. Ik controleer mijn koffer, maar niets ontbreekt. Ik vraag me af wat het kan betekenen. Degeen die binnen is geweest, heeft dit doelbewust gedaan. Er is geen sprake van een toevallige insluiping: het slot vertoont geen sporen van braak. Is het mijn contact geweest? Maar waarom dan juist gekomen op het moment van mijn afwezigheid? Als het niet mijn contact is geweest, dan kan het maar één ding betekenen: dat zij weten wie ik ben. Zij: de jagers, voor wie ik altijd onzichtbaar ben gebleven, zonder geur, zonder spoor, zonder voetstap.

Ik zet mij in de stoel. Zweet stroomt over mijn lijf, over de bulten die branden en jeuken. Ik krab er een open, tot bloedens toe.

De pikzwarte barman in Sam's Place kijkt mij aan. Ik zie hem denken. Ik probeer op zijn gezicht de blik van herkenning te ontdekken, maar hij geeft 't op. Mijn ogen zijn niet meer opgezwollen en hij kan mij niet meer thuisbrengen. Hij beschouwt mij als een nieuwe klant. Gerustgesteld bestel ik een whisky. De Amerikaanse is er ook, weer dronken. Ze is nu alleen en richt het woord tot mij. Zij gebiedt mij m'n glas leeg te drinken, zodat ze me iets aan kan bieden. Ik drink uit en de barman geeft me een nieuwe. Hij knipoogt en maakt met zijn hoofd een beweging naar de vrouw. Ik hef mijn glas en knik haar toe. Ze staat op, wankelt

[p. 26]

in mijn richting en hijst zich op de kruk naast mij.

‘I know you’, zegt ze. Ik schrik. Ze kijkt me met wazige ogen aan. Ze zegt dat ik met haar mee moet gaan naar haar hotelkamer. Ze leunt zwaar tegen mij aan en duwt haar neus in mijn hals. ‘That smell’, fluistert ze. Ik maak mij van haar los en mompel iets over zaken die ik nog moet afhandelen. Ik roep de barman en reken af. Als ik hem de fooi geef zegt hij: ‘Uw ogen zijn beter?’

Gehaast loop ik langs de Zoutpan terug naar huis. Mijn hart bonst in mijn lijf. Ik versnel mijn pas, ren bijna. Ik zie verschillende voorbijgangers mij nakijken. Ik voel me onbeschermd, naakt. Uitgeput bereik ik de straat van mijn appartement. Vanuit het donker achter in de straat stormt er iets op mij af. Pas als hij begint te blaffen zie ik dat het de hond is. Als hij bij mij is gekomen, springt hij tegen me op. Ik sla hem



van mij af en ren door. Hij achtervolgt me. Hij hapt naar mijn benen. Bij de deur zoek ik in paniek naar mijn sleutels. De hond blijft achter me staan en gromt diep vanuit zijn maag. Op het moment dat ik de deur open, trap ik naar achter en raak met de onderkant van mijn schoen de hond vol op zijn neus. Het beest drukt zich plat op de grond en jankt hoog en schel. Voordat ik de deur sluit zie ik de afdruk van mijn zool in zijn neus staan.

In het donker tegen de deur geleund hijg ik uit. Als mijn ademhaling tot rust is gekomen hoor ik pas: een zacht gesnurk. Er is iemand in de kamer. Ik knip het licht aan. In de stoel zit een grote, slapende neger. Zijn hoofd is achterovergevallen en zijn mond hangt half open. Zijn voorhoofd glinstert van het zweet. Zijn rechterarm hangt langs de stoel naar beneden en zijn hand houdt losjes een fles vast.

Het licht wekt hem. Langzaam tilt hij zijn hoofd naar voren. Hij kijkt mij aan, niet eens verrast. Ik loop naar het raam en neem plaats in de vensterbank. Is hij mijn contact? Zoja, dan moet hij zich voorstellen als Hank; zo niet, dan is het onverstandig om wat dan ook tegen hem te zeggen. Ik wacht af en zwijg. De neger heeft de fles aan zijn mond gezet en drinkt gulzig. Het is rum, zie ik. Hij is heel erg dronken. Hij buigt zijn lichaam naar voren en verheft zich traag uit de stoel. Als hij staat zie ik pas hoe groot hij is. Hij wiegt zachtjes heen en weer. Ondanks zijn dronkenschap weet ik dat ik kansloos ben: als hij kwaad wil zal niets hem daarvan weerhouden. Hij houdt zijn blik strak op mij gericht. Het lopen kost hem inspanning, hij ademt zwaar. Hij is nu zo dichtbij dat ik hem kan ruiken. Ik herken de lucht. Zweet en alcohol. Hij is het die hier eerder was. Nu staat hij voor me. Hij slingert log zijn lichaam iets opzij en heft zijn rechterarm. Als hij nu uithaalt zal hij mijn hoofd door de ruit slaan. Zijn rechterhand valt van hoog in de lucht met een harde klap op mijn schouder. Hij slikt een paar keer en zegt dan: ‘Hank’.

Ik vraag hem naar het pakje. Hij heeft geen pakje, zegt hij. Het gaat deze keer niet om een pakje. Het gaat om papieren. Papieren? Wat moet ik met papieren? Hij weet het ook niet. Hij overhandigt mij een leren etui. Waarom is hij zo laat, vraag ik hem. Hij is dagen buiten westen geweest, zegt hij. Een delirium.

[p. 27]

Moest zelfs naar het ziekenhuis.

Hij wankelt naar de deur. Wat moet ik met papieren, vraag ik weer. Hij haalt zijn schouders op en verdwijnt. Ik maak de etui open. Het bevat douaneen eigendomspapieren betreffende een container. De container komt uit de Republiek en staat hier in de haven. Met de papieren moet hij ingevoerd worden. Dat is mijn opdracht.

Ik loop van muur tot muur. Zeven stappen heen, zeven stappen terug. Ik tril. In mijn hoofd is één gedachte: ik ben koerier. Ik moet een pakje hebben. Geen papieren. Geen papieren. Ik ruik aan mezelf. Zuur. Ik moet braken, maar ik kan niet. Mijn hoofd bonkt. Het steekt in mijn liezen en zij. Ik kijk in de spiegel. Een asgrauw gezicht, met scherpe trekken, bezweet, opgezette ogen. Een gezicht dat men zich zou herinneren.

Sam's Place. Ik drink. Het zweet druipt uit al mijn poriën. Ik adem kort, het is bijna het hijgen van een hond. De dronken Amerikaanse likt in mijn oor. Ze heeft mijn hand tussen haar benen gestopt en klemt hem daar vast. Ze praat, onophoudelijk. Ze is altijd op vakantie, zegt ze. Overal is ze geweest. Ze heeft dit, ze heeft dat. Ik luister maar half. Ik denk aan mijn opdracht. Ik denk aan de Turk. Waarom heeft hij mij die opdracht gegeven? Hij weet toch dat ik koerier ben? Hij weet toch dat dat alles is? Wil hij mij op de proef stellen? Maar waarom? Mijn gedachten gaan steeds meer één richting uit: de opdracht is bedoeld als laatste opdracht. Ik ben geen koerier meer. Maar ik ben ook niet niemand meer. Ik ben nu iemand met een geur, een spoor, een voetstap. ‘Listen honey’, zegt de Amerikaanse, ‘are you a man or what? Do you like the smell of fish? Do you like to stick your tongue in it? Come, come with me. I want you to fuck my face. I want you to paint my face with your come.’ De zwarte barman knipoogt naar me, als naar een oude bekende. Ik ruk me los, haast me naar buiten. ‘You are dead, man! Dead!’ roept ze me na.

Ik lees een bericht in de krant: ‘mensensmokkel met dodelijke afloop. In de haven heeft de douane een container opengebroken, waarin zich zeventien vrouwen bevonden. Acht van hen waren gestikt, de anderen zijn in kritieke toestand naar het ziekenhuis vervoerd. De vrouwen waren afkomstig uit de Republiek en naar hier gesmokkeld om als prostituée te werk gesteld te worden. Door nog onbekende reden is de container nooit opgehaald.’

Ik woel in mijn bed. De koorts jaagt door mijn bloed. Ik heb gebraakt, het ligt naast mijn bed. Ik ben onmachtig het op te ruimen. Als ik even in slaap val, droom ik van afgehakte kippekoppen; hun snavels klappen op en neer, hun oogjes schieten vuur, uit hun halzen stroomt bloed. Als ik mijn ogen open, zijn er de schaduwen op de muur, zwarte monsters. Ik hoor de muggen treiterend zoemen. Onophoudelijk ondernemen zij aanvallen op mijn brandend lijf. In de kamer zit ergens een krekel. Zijn getjirp snijdt door mijn hoofd. Ik ontwar het tussen mijn benen verpropte laken en trek het over mijn hoofd.

De laatste dag. Ik ben opgestaan en heb me gewassen. Ik heb de rommel opgeruimd. Ik heb me aangekleed en mijn koffer gepakt. Toen ben ik in de stoel gaan zitten. Daar zit ik nu al de hele dag. Ik probeer niet meer te denken. Ik kan er toch niet achter komen waarom hij mij die opdracht heeft gegeven. Hij wist toch dat het onmogelijk was? Waarom mij eerst tot iets gemaakt en mij dan door een onuitvoerbare opdracht weer tot niets te maken? Ik kan het hem ook niet vragen. Hij houdt zich onzichtbaar, ergens in het donker. Maar hij zal komen, dat weet ik. Waarschijnlijk bij het invallen van de duisternis. Ik wacht op hem. Ik weet dat ik hem niet mag zien, maar ik weiger mijn hoofd voor hem te buigen. Daarom heb ik mijn stoel met de rug naar de deur gedraaid. Als hij mij zal vragen waarom ik de opdracht niet uitgevoerd heb, zal ik hem niet antwoorden. Ik zal zwijgen. Maar hij zal mij niets vragen. Hij zal doen wat hij moet doen. Hij zal voldoen aan zijn eigen opdracht. Hij zal zijn plan volvoeren; zijn plan dat alleen hem maar helder is. Het grote plan van de grote Turk.

Avond. Ik hoor de sleutel in het slot.