De Revisor. Jaargang 15

(1988)– [tijdschrift] Revisor, De– rechtenstatus



[pagina 54]
Vladimir Majakovski En kunt ook u? Ik smeerde van het daaglijks leven een kaart in kleur van meet af aan en toonde in aspic de scheve gelaatshoek van de oceaan. Ik zag de roep van jonge kelen in blikken schubben als te grijp.Ga naar voetnoot* En, kunt ook u een nachtlied spelen al fluitend op een regenpijp? 1913
Aan de uithangborden Ja lees maar in boeken van ijzer! Onder goudletters fluitverlokking zal goudlokkig de raap oprijzen voor een dans met gerookte bokking. En als bij die vrolijke stukken het sterrenbeeld ‘Maggi’ gaat vlagen - zal de ‘Uitvaartverzorgng’ uitrukken met zijn rouwstoeten van sarkofagen. Maar mocht het soms, somber en gemelijk, zijn lichttekens niet meer doen dansen, bewonder dan onder de hemel van het eethuis de klaproosfaience. 1913

[pagina 55]
IK 1 Op het plaveisel van mijn platgereden ziel vervlechten zich stappen van gekken tot een stug zinsgeheel van rijm en voeten. Waar steden hangen in de wolkenstrop aan hun verstijfde torennekken - ga ik als enige om uit te snikken dat er agenten vastgespijkerd zijn aan 't crucifix van wegen die elkaar ontmoeten. 2 Een paar woorden over mijn vrouw Langs 't verre strand van onverkende zeeën gaat ginds mijn vrouw madam de maan. Mijn rossige maintenée. Achter haar rijtuig aan komen opzichtig sterrestoeten spektakelend aangegleeën. Zij houdt het met een automobielgarage, wordt afgelikt door kiosken van de gazet en haar melkwegsleep dirkt een knipogende page op met klatergouden pailletten. En ik? Stortte het wenkbrauwjuk niet, toen ik verteerde, uit de oogputten ijskoude putsen over mijn brand heen? Hing jij niet in zijige meren, zongen je heupen niet als violen van barnsteen? Geen lichtladder werp je uit naar 't gebied waar boosheid van daken gebiedt.
[pagina 56]
Ik zink in zwaarmoedigheids drijfzand, verdrinkend in boulevards, het is immers ook jouw dochter - mijn netkous dragend lied dat bij café's rondwaart! 3 Een paar woorden over mijn moeder Ik heb een moeder op behang met korenbloemmotieven. Ik wandel evenwel met bonte pauwentred, vertredend, wreed, verwaaide madelieven, ze metend met mijn pas. De wind blaast aan op een verroeste klarinet en ik ga op het raam af, haast zeker wetend weer te zien de donderwolk die schrijlings op het huis gezeten was. En onderwijl hoort moeder volksgeritsel lopen, de lege hoek in langs het bed waarop ze ziek ligt. Zij weet: daar komt een hoop krankzinnige gedachten aangekropen over de daken waar Sjoestóvs fabriek ligt. En als met bloed het dovend vensterkruis mijn voorhoofd drenkt, het vilthoedkroon-omhuifde, dan zeg ik, met mijn bas het windgeruis zostraks uitenen schuivend: ‘Moeder. Gesteld dat ik eens meêlij zou krijgen met de bloemvaas van uw leed, gespleten door de hielen van de wolkendans, - o, wie zal dan de gouden handen strelen, zich wringend op het bord in de vitrines van Avanzo?..’
[pagina 57]
4 Een paar woorden over me zelf Ik mag graag toezien hoe er kinderen sterven. Achter de slurf van treurnis - had u hem ook in de gaten, lachs branding en mistige brekers? Hoe vaak heb ik niet - in de leeszaal van straten - al bladerend een boekdeel doodskist ingekeken. Middernacht heeft mij en een geteisterde schutting bevoeld met tengels van druppels, en de plens van zijn kale koepeldak schuddend heeft de domkerk dolzinnig gehuppeld. Wat zie ik - Christus gaat uit zijn ikoon aan de haal, wenend kust straatvuil zijn windomwapperde kleedzoom. Ik balk tegen baksteen, ik draai een dolk van laaiende taal in de hemel z'n pafferig vlees om: ‘Zon! Mijn vader! Toon jij althans meêlij, val mij niet hard! Míjn bloed is 't dat door jou vergoten door de goot plast hierbeneden. Dat is míjn ziel daar aan dat roestig torenkruis, die wolkenflard daar in de koolas van de hemel! Tijd! Hinkepoot heiligenkladder, kalk jij althans mijn gezicht in de lege ikoonlijst der eeuw, dat misgeboren gedrocht! Alleen ben ik, gelijk het laatste oog met licht naar blindenland op tocht!’ 1913

[pagina 58]
Aan alles en iedereen Nietes. Leugens. Nee. Jij ook al? Mijn liefste, toe nou, meen je ‘t? o.k - ik liep je deur plat, met bloemen, maar niet ik heb de zilveren lepels gejat uit de la, niet eentje’ Krijtwit van de vijfde naar beneden hinkte ik. Wind schroeide mijn kaken. De straat balde zich samen onder schril gehinnik. Geil dekte claxon claxon. Over ontzinnend geraas van de hoofdstad hief ik ikonengestreng mijn gelaat heen. Op jouw lijf - als op een doodsbed - had mijn hart het leven gelaten. Aan brute moord bevuilde je geen hand, jij. Zei enkel, nonchalant kalm: ‘Hij ligt in dons in 't ledikant, hij; zijn nachtkastje heeft wijn en ooft op de handpalm’. Liefde! Je was maar verbeelding van mijn koortsbreins malende kolder! Stop deze vaudeville-zotheid! Ziet -
[pagina 59]
af leg ik mijn speelgoed-maliënkolder en mijn sublieme Don Quichotheid! Herinnert u 't moment dat van zijn kruislast Christus even uitblaast: het grauw dat brulde maar: ‘Hop met die handel! Stuntel! Stuntel-a-a-a-r! Terecht! Voor hem die om respijt smeekt geen genade! Bespuug hem in zijn lentedag! Op dat de schaar vrijwilligers, gedoemd tot goede daden, niets van de mens verwacht! Basta! Geef mij nu een vrouw, om 't even welke, pril en schoon en 'k zweer u bij mijn kracht van heiden: ik zal mijn ziel niet meer verspillen, maar ik verkracht de meid en midden in haar hart spuug ik mijn hoon! Oog om oog! Oogst duizendwerf der wrake zaaisel! Huil ieder oor in: De aarde heel en al is enkel tuchthuisgajes, door de zon ten halve kaalgeschoren!
[pagina 60]
Oog om oog! Vermoord me - ik graaf me uit! 't Mes van mijn tanden wet ik nog aan de grafsteen! Als hond onder kazernebritsen duik ik! Mijn beet, bezeten, zet ik in logge benen die naar zweet en markten ruiken. Op springt u 's nachts! Ik riep u weer: - Moe-oe-oe! - boven de aardbol torenend als witte stier, in 't kwellend juk mijn nek één diepe zweer, waarboven een tornado vliegen zwiert. Vermomd als rendier, in prikkeldraad 't vertwijgde hoofd verwarrend, met bloeddoorlopen ogen zal - inderdaad! - ik, hijgend hert, alsnog de wereld tarten. De mens zit in de val! Smeekbeden om de mond, zo ligt hij daar, op koude stenen, vuil en bedelend. Alsdan kom ik en zal op de paleisdeur van de tsaar de kop van Razin schilderen over Gods beeltenis. Zon! Verspil geen straal aan hem. Verkil! Rivier, verdor, dat hij zijn dorst niet still’! Wordt geboren, mijn discipelen bij duizendtallen, om op plein en straat mijn doemwoord uit te schallen!
[pagina 61]
En als ten lange lest de laatste van hun dagen de piek bereikt van 't laatste tijdsgewricht, zal in de zwarte ziel van moordenaars en anarchisten ik als visioen van bloed en vuur oplichten. Licht aan de kim. Het daagt. Hemels mond drinkt teug na teug de nacht in, tot aldoor wijder gaping zich ontsluitend. Een ruit ontglimt. Uit ruiten vlaagt de gloed. Onstuitbaar druipt een stroperige zon de stad die slaapt in. Mijn heilige wraak! Leid andermaal omhoog langs verzentreden weg van het stof der wegen mij, dat ik mijn onvervulde hart in biecht ontledige! Mens van straks! Wie bent u? Zie - hier sta 'k, rondom pijn, verwonding. Hier - ik vermaak bij testament u heel mijn enorme zielebongerd. 1916

[pagina 62]
Koopjes halen Of 'k nou een vrouw verwikkel in een touchante affaire, of gewoon een passant aan sta te gapen - meteen gaat angstvallig een hand naar hun derrière. Rare lui! Arme schooiers, wat valt er van ze te gappen? Hoe veel tijd moet verstrijken voordat ze er achter zijn dat ik - kandidaat voor een voetbreed stedelijke morgue - oneindig kapitaalkrachtiger ben dan pakweg welke Pierpont Morgan? Eens, in een ver, ver tijdsverschiet - affijn, het zal míj niet meer deren - of ik nu krepeer in de dalles, dan wel mijn eigen doorschiet - zullen de hooggeleerden mijn werk en mij - uw tijdgenoot en paljas - compleet met heel het hoe, wanneer en waar van mijn verschijnen ontleden tot op het bot. Dan zal van zijn katheder zo'n zwaarbelezen waterhoofd staan dreinen over een mengvorm duivel-en-god. Aan zijn voeten 't gehoor. Ootmoedig geknield, bedrijvig, slooft het. Onherkenbaar wordt mijn eigen persoon: men tekent mijn kaalgeworden hoofd met horentjes dan wel een stralende heiligenkroon.
[pagina 63]
Geen studerende juffrouw zal tegen bedtijd vergeten zich aan mijn verzen eerst nog een flauwte te lezen. Ik ben pessimist, er zullen op aard, zeker weten, altijd studerende juffrouwen wezen. Toe, luister: al wat mijn ziel toebehoort - taxeer zelf maar haar schatgewelven! - de luister die tot in eeuwigheid mijn voetstap omgloort, en heel mijn onsterfelijkheid zelve, dewelke, wereldconcilies van knielers vergarend, eeuw na eeuw dendert voort, - dat alles - zegt u het maar! - en ik ruil het zo in voor één enkel, één vriendelijk, menselijk woord. Mensen! U die graan vertrapt en boulevards doet stuiven, begeeft van overal op aardes schoot u ijlings vandaag naar Petrograd, alwaar in de Nadézjdinstraat voor een grijpstuiver een kostelijke kroon gaat in de veiling. Inzet één menselijk woord - is dat soms geen kinderspel? Kom op, een kans gewaagd, en echt, u vindt het wel! 1916

[pagina 64]
Viool, ietwat over haar toeren Het sloeg de viool op de nerven, zij smeekte, snikte en kloeg opeens zo'n kinderlijk leed uit dat het ook op de trommel z'n vel sloeg: ‘Nu goed dan, nu goed dan, nu goed dan!’ Maar hij werd haar verhaal gauw zat em stiekem maakt hij zich naar de brandende Smedestraat uit de voeten Koud en stom keek het hele orkest toe hoe, zonder woorden en enig gevoel voor maat, de viool zich het hart uitkloeg, behalve een achteraf zittend onnozel stuk bekken, dat nog wat nakletterend vroeg: ‘Wat mot dat? Hoe zit dat?’ Maar toen de bastuba met zijn koperen bakkes opspeelde, glimmend van zweet: ‘Dat gegrien, stomme trien, hou het droog!’ stond ik op en bewoog me met wankele schreden dwars door de noten, waaronder de lessenaars van ontzetting doorbogen, en ik weet niet waarom, maar ik kreet: ‘O mijn God!’ En om haar houten hals wierp ik mij: ‘Weet je, viooltje, op een of andere wijze delen wij een afschuwelijk lot: Ook ik, net als hier ook jij, ga te keer, en ook ik kan er niets mee bewijzen!’
[pagina 65]
De muzikanten maar grijnzen: ‘De sul, trapt erin! Kijk hem met zijn houten aanstaande! Niet goed snik!’ Nou ze kunnen me wat! Ik ben een doodgoeie knul. Hé, viooltje, mijn knappe vriendin, kom op, ja? Dan gaan we samen door 't leven, ja?, jij en ik!’ 1914

[pagina 66]
Moet u horen! Moet u horen! Ze steken toch sterren aan, niet? Dan is daar behoefte aan toch en dus heeft íemand die glimmertjes graag, anders noemt hij ze toch geen parels, die rocheltjes? Opgetornd tegen de stofstorm in hitte des daags, stuift hij binnen bij God de Vader, als de dood dat hij al te laat is, huilt, kust Hem de handen vol aders, smeekt God hem althans één ster te laten, zweert dat hij niet tot een lot zonder ster in staat is! Gaat dan zijns weegs, uiterlijk kalm, - maar dat is maar bedrog - en stelt iemand de vraag: ‘Nu voel je beter, hè, niet meer zo bang, niet? Niks aan de hand?!’ Moet u horen! Ze steken toch sterren aan, niet? Dan is daar behoefte aan, toch? Dan heeft dus toch íemand graag dat er boven de daken avond aan avond althans één ster ontbrandt?! 1914 Vertaling Marko Fondse	voetnoot* Een vis schijnt veel gebruikt te zijn als uithangbord voor kroegen in het voorrevolutionaire Rusland. De kroeg was in Majakovski's jonge jaren een gebruikelijk trefpunt van bohème, kunstenaars en kunstminnend publiek.

Vorige Volgende

De Revisor. Jaargang 15

Vladimir Majakovski

En kunt ook u?

Aan de uithangborden

IK

Aan alles en iedereen

Koopjes halen

Viool, ietwat over haar toeren

Moet u horen!

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

vertalers