Voetnoot bij voetnoot
In Revisor IV/5 (blz. 37) schrijft een zekere N.M. ‘dat Mulisch eenvoudig onvoldoende latijns schijnt te kennen. Een hortus conclusus is natuurlijk geen geconcludeerde tuin.’ Precies: de conclusie is dus, dat ‘geconcludeerde tuin’ niet als een frikkige vertaling van hortus conclusus is bedoeld, want die iconologische boekjes die N.M. kent, die ken ik natuurlijk ook, en vermoedelijk nog wel een paar meer. ‘Verkeerd vertaald blijft verkeerd vertaald’ vindt N.M. - maar als ik het nu eens net iets anders had willen doen dan gebruikelijk is? Dat gebeurt, meen ik, wel vaker in dromen. N.M. schrijft ‘latijns’ in plaats van latijn - is de conclusie (de ‘ommuring’) dus, dat hij onvoldoende nederlands kent?
Harry Mulisch