door te kunnen lichten om na veel geschaaf en bijgespijker tenslotte, dank zij een waarachtige Editor, een prima script over te houden waaruit een zeer komiese film tevoorschijn zou komen. Ik dacht voornamelijk plezier en humoristiese voldoening uit mijn medewerking te kunnen peuren.
4 Ik zag tenslotte een film waarvan de geforceerde grappigheid mij de tenen deed samenknijpen, maar ik kan niet zeggen dat het uiteindelijke resultaat veel verschilde van de voorstelling die ik mij had gemaakt; ik hàd mij nauwelijks een voorstelling van het totaalbeeld gemaakt omdat ik volkomen teloor ging in de voor mij geheel nieuwe worsteling met zaken als ‘sluitend anderhalf uurs-verhaal’, ‘kontinuïteit’, ‘ritme’, ‘afwisseling binnen- en buitenscènes’ en andere produktietechnies en budgettair verplichte figuren.
5 Ik vrees dat Komies bedoelde films alleen leuk worden wanneer de voornaamste betrokkenen exakt het zelfde gevoel voor humor delen of wanneer er een zeer krachtige regisseur met een volkomen eigen gevoel voor (film)humor aan het werk is; maar het gevoel voor humor van de gemiddelde nederlandse regisseur lijkt doorgaans niet uit te komen boven het gekke hoedje of mallotige petje wat hij tijdens de draaidagen meent te moeten dragen.
Ik zou niet durven beweren dat er ‘bepaalde aspekten van mijn werk verloren gingen bij adaptatie’ (want ik realiseer mij achteraf nog altijd pijnlijk duidelijk dat mijn werk gewoon onder de maat was) maar wel zou ik Johnny en Rijk bij voorbeeld anders gekadreerd hebben dan Ko Koedijk het heeft gedaan, waardoor bepaalde scènes wellicht sterker zouden zijn geworden - elk komies duo heeft zijn eigen maximaal effektieve kadrering. Daar moet ik dan weer snel aan toevoegen dat ik schrijvenderwijs waarschijnlijk toch veel te veel in het negenenvijftig centimeter brede televisiebeeld heb zitten denken: daarbinnen hebben Johnny en Rijk nu eenmaal een aantal standaard-uitsneden die hun kracht hebben bewezen.
6 Om daar nog maar even op door te gaan:
Komies Zijn is leuker dan Komies Doen. Zowel Johnny als Rijk zijn zó komies, dat ze helemaal niet komies hoeven te Doen om toch samen een film te maken waar smakelijk en ontspannen om te lachen valt. In De Inbreker noch in Naakt over de schutting hoefde Rijk volgens het script Komies te doen en toch was hij bij tijd en wijle verschrikkelijk leuk. Als iemand nu dus maar eens op het idee kwam dat werkelijk grote komieken als Johnny en Rijk veel akseptabeler funktioneren in een domweg Goed scenario dan in een Leuk script: de Lach brengen beide heren zelf wel mee. Daarom kun je ook niet zeggen dat oorspronkelijke scenarioos per definitie beter zouden zijn dan bewerkte verhalen. Als het maar Goed is.
7 Nee. Ik had nooit de ambitie zelf een film te maken.
Maar na Geen Paniek heb ik wel even gedacht:
oh oh oh wat kan het allemaal een stuk eenvoudiger en goedkoper en leuker. Wat een gezeur, wat een geschipper, wat een geharrewar met sponsors, wat een omslachtige produktie, wat een concessies aan achterhaalde publieke smaken, wat een gebabbel met platenmaatschappijen voor een muziekje aan het begin en een muziekje aan het slot, wat een amechtige onzin, zo'n engelse cameraman, wat een drukte op die set, wat een moeite voor en op de verkeerde momenten. Waarom niet gewoon met zijn vieren, vijven, zessen een film maken in plaats van te spelen dat je met zijn tientallen een film aan het maken bent.
Nee, ik had die ambitie dus nooit, om zelf een film te maken. Maar ik voel hem wel langzaam groeien. Maar dan, om met Malle te spreken, een film die je maakt in je eigen achtertuin. Met Wim de Bie, Paul van den Bos en drie figuranten. En mijn vrouw Barbara voor de klapper en de broodjes, in plaats van tijdverslindende lunches en al die Kadi-wagens van Ouke Baas. De kans dat een Komies Bedoelde Film komies wordt is groter naarmate er minder mensen bij zijn betrokken. De ambitie is dus: laten zien dat leuk ook anders kan. Ik schat 1980, deo ridente.
8 Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik zou beschikken over Een Schrijverschap. Ik ben een humorist, meer niet.
Auteursrechtelijk beschermd