De Revisor. Jaargang 1

[p. 20]

Marian Pankowski
Paraska
Uit: ‘Matuga komt’

(Wladzio Matuga, een jonge Pool, probeert na de oorlog - tijdens welke hij in Duitse kampen verbleef - in België een nieuw vaderland te vinden. Na zijn ontmoeting met ‘De heer met het kleine hoofdje’ (Revisor I) woont hij op een groot plein een samenkomst bij van ontheemde Poolse emigranten. Het nu volgende fragment volgt de alleen op het plein achtergebleven Matuga.)

Het plein was intussen leeg geworden. Het door droge zolen gepolijste plaveisel begon opnieuw te glanzen en bloosde heet. Matuga sjouwde achter een groep aan die door een lange alcoholicus werd aangevoerd. Men zei dat hij studeerde, dan weer dat hij ermee gestopt was - aan twee dingen viel echter niet te twijfelen: dat hij een beurs had en dat hij dronk. Terwijl Matuga zo achter hen aan tippelde, blij dat hij erbij hoorde, merkte hij opeens dat de groep dunner werd en dat de een na de ander door de deuropening van een café op de hoek wegglipte. Hij keerde daarom terug naar het plein en keek uit naar iemand achter wie hij opnieuw zou kunnen aansjouwen.

Aan het andere eind van het plein zag hij een kleiner wordend groepje lekezusters en vlak daarnaast, erboven uitstekend, het dorre hoofdje van de graaf. Snel maakte hij zich los van het plaveisel en rende zo hard mogelijk naar hem toe. Maar voordat hij hem bereikte, was het een vette glimmende tram al gelukt de lekezusters weg te voeren, samen met de graaf, van wie het hoofd, klein en glad, onberoerd door gedachten, achter een raam tevoorschijn stak.

Op de vluchtheuvel, die zijn betonnen oever veilig boven het dodelijk plaveisel verhief, was één enkele, heel eenzame, kleine lekezuster achtergebleven. Of liever een nogal potige. Daar stond zij, met in haar linkerhand een langwerpig ding van wasdoek, in haar rechter een tasje van vuurrood plastic. Tegen de achtergrond van haar zwarte kastvormige figuur zag het tasje eruit als een hoekig uitgevallen roos. Zo stond zij daar, en zo goed en zo kwaad als het ging wiste zij zich over het voorhoofd, dan weer wierp zij een voor Matuga onzichtbare maar stellig vreselijk jeukende haarlok achter haar oor terug. Zo trof Matuga haar aan.

Dit was echter niet de hele, zelfs niet de gedeeltelijke werkelijkheid. Van dichtbij bleek namelijk dat de slecht gesneden blouse z'n coupe verloor, terwijl het wasdoeken foedraal de lekezuster op onmenselijke wijze vertakte, doordat het haar lichaam dwong met drie verschillende benen op het beton te staan. Matuga hoefde alleen maar op het betonnen vluchtheuveltje te stappen om de lekezuster kleiner te doen worden. Hij keek haar nu agressiever aan. Zij stond daar stevig, van de aarde naar de hemel rijzend. Aan haar gezicht was niet veel te zien. Weinig ogen, iets meer neus, lippen daarentegen zonder tal. Zij welfden zich in tweevoud, in drievoud en vertoonden steeds weer nieuwe randen. Het scheermes van de Schepper had haar uit blank kalfsvlees gesneden, terwijl hij aan een iris zat te denken. Zo welfde zich deze mond veelvoudig en drukte zijn stempel op haar gezicht. Daaronder groeiden haar borsten, nog lager was er het brede lichaam.

Zij was ongeveer dertig jaar, misschien ook ouder. Daarvan getuigden de nauwelijks merkbare bewegingen, minimale bewegingen. In de tussentijd zou een achttienjarige al met het foedraal gezwaaid hebben, pasjes op de plaats hebben gemaakt, met beide benen tegelijk of van het ene been op het andere, en tenslotte zou ze met gespreide benen zijn gaan draaien alsof ze aan het malen was. Maar deze deed niets van dat alles. Nauwelijks kneep zij haar heupspieren tot een waaier bijeen en helde zij wat opzij om het haar voet wat lichter te maken. Nauwelijks tilde zij de punt van haar schoen omhoog, toen onder haar voeten plotseling het asfalt begon te golven, traag stromend in de hitte.

Zij haalde adem. Maar alsof zij zich ervoor geneerde. Het was duidelijk dat Matuga's nadering haar in haar persoonlijke bezigheid van het ademhalen gestoord had. Zwijgend maakten zij kennis met elkaar. Reeds wisten zij wie zij waren, maar zij spraken niet. Matuga keek naar haar mond. Eerst bekeek hij het gedrang van de vleesblaadjes, daarna begon hij ernaar te staren en te staren, en toen de stevige meid ze wijder uit elkaar boog, kwam hij erop af. En hij zou zijn eigen terechtstelling tegemoet zijn gelopen, als hij niet de stem van haar lichaam had gehoord die ergens opzij van haar lippen tevoorschijn kwam.

- Wat een lawaai, daar komt hij al aan! Zij wees met haar hoofd naar de bocht, vanwaar het aanrollen van de tram te horen was.

- U komt uit mijn land, naar ik hoor? Bij ons was het ook ‘lawaaierig’.

[p. 21]

Hij keek haar opnieuw aan. Haar lippen beefden steeds vleziger. En zelfs haar ogen trachtten aan het gesprek deel te nemen. Intussen kwam de tram op hen af, dikbuikig en steeds groter wordend. Hij had zich losgemaakt van de rails en gleed voort over de gladde buik van de zomer.

- Is dit de goede voor u?

- Ja, en voor u?

- Voor mij ook. Hij brengt me naar het kerkhof.

Ze gingen op het balkon staan. Ze waren alleen. De tegenover elkaar geopende raampjes suggereerden wat tocht, doordat ze op de loodzware lucht een onzichtbaar patroon van frisheid schreven. Matuga maakte een knoop van zijn overhemd los. De lekezuster zuchtte en pakte het foedraal steviger in haar hand. Het wasdoek begon hevig te smelten en naar teer te ruiken. Toen zij voorbij het Kasteel reden, zagen zij nauwelijks nog de wereld om hen heen. De geuren van verf, vernis, rubber en messing omgaven hen steeds dichter.

- Wat trilt dat ding! sprak de lekezuster weer, toen de tram een smalle straat inreed. Haar stem sprong door de hitte op hem af. Hij boog zich naar haar toe.

- Waar woont u?

- Bij het pleintje, en dan nog een beetje de straat omhoog.

De tram ratelde levendiger en reed met veel geraas omlaag in de richting van het pleintje. Het werd lichter voor zijn ogen, nog eventjes en hij zag haar weer, leunend tegen het foedraal. Achter de ramen keerde de dag terug. Nu begon de snelle vaart roestig te klinken. Blijkbaar rende een duiveltje met blauwe snuit en witte horentjes voor de tram uit en strooide grind op de rails dat knarste en het voortglijden belemmerde. Daarna stond alles stil.

- Hier moet ik eruit, mijnheer. Zij keek hem aan met haar kleine oogjes, die als twee glanzend gelikte hazelnoten waren.

- Ik ook. Ik moet nog wat voor het avondeten kopen.

Zij stonden op het pleintje. Zij keek naar zijn ogen, hij naar haar lippen.

- Mag ik weten hoe uw voornaam is?

- Paraska. - En alsof deze naam van frambozen was gemaakt die ze fijndrukte, begon zij te blozen, zodat zelfs haar batisten blouse een donkerder tint kreeg. Zodat zelfs haar rok in de kleur van een zware bourgogne ging glanzen. Het foedraal redde haar handen. Zij frommelde eraan, ergens iets recht trekkend, ergens iets glad strijkend, de zwarte plooitjes van de ene naar de andere plaats verschuivend. Tenslotte begon zij haar ogen naar hem op te heffen. Langzaam en met moeite. Toen zij eindelijk zijn blik bereikte, hield zij ze stil en vroeg:

- Gaat u voor de grap met mij mee?

Matuga was met zijn gedachten ergens anders. Hij riep ze op om hem onmiddellijk bij te staan. Ze keerden met tegenzin terug, verward en terneergedrukt door de levendige stormloop van haar lippen. Tenslotte antwoordde hij haar:

- Hoe komt u daarbij, juffrouw Paraska? Hoezo voor de grap?! ‘Mijn God, fluisterde hij tegelijk inwendig, hoe moet ik, hoe moet ik deze Paraska van boven afsluiten en van onderen openen? Had ik maar een mes bij de hand. Rrrroetsj! Dat lippen

[p. 22]

boeket uit haar snoet wegsnijden, weghakken. En dat domme hoofdje en die platvloerse kont.’

Maar zij vroeg, nadat zij naar zijn gemurmel geluisterd had:

- Ach mijnheer, ik ben maar een gewoon dienstmeisje en niet op school gegaan. U hebt toch zeker uw vriendinnen?...

- Juffrouw Paraska! U bent eenzaam en ook ik ben eenzaam. Allebei zijn wij eenzaam. Hebt u gezien hoe ze ons vandaag allemaal in de steek lieten? Als u er niet was, zou ik nog eenzamer zijn, maar zo ben ik heel wat minder eenzaam. Ik zoek geen geleerdheid in de vrouw, maar hart en ziel. - ‘Wat een lippen! Er in bijten, zich in die weelderige vuurzwam persen! Zich tegen die tieten als wittebroden aandrukken en dit godgevallige commiesbrood volstoppen. Haar de genadestoot geven en vergrendelen, tot ze een scheet moet laten!’

- Misschien dat mijnheer eerst wat in het winkeltje wil kopen, want verderop is geen kruidenier meer.

Instinctief zochten ze hun toevlucht in de schaduw. Van de hoek van de straat rook het naar appels en tomaten. In de winkel, op een bankje, zat een vette hamster in zijn zondagse pak. Een winkelier, dronken van het vet van zijn eigen vlijt, vermengd met een scheut langzaam geslurpt bier. Hij kwam in beweging, kroop naar hun voeten en liet glanzende tomaten zien.

- U koopt niets, juffrouw Paraska?

- O, ik eet niet veel. En ik heb nog wat van het middageten over.

Zij was verlegen. Hij vroeg haar naar haar maag, vergetend dat zij uit een land kwam waar het geoorloofd is naar de kleur van de ogen te vragen, naar de melodie van kerkliederen, naar de gezondheid, maar waar het niet past, waar het onbehoorlijk is zúlke aardse zaken ook maar te noemen. Zij stond daar verlaten naast hem, gedrongen, met het figuur van een bergbewoonster.

- En misschien zou u, juffrouw Paraska, een uitnodiging voor een klein etentje aannemen? Ik koop er nog wat tomaten bij en een uitje voor een kleine salade, yoghurt in plaats van zure melk, en wat zullen we smullen! En u zult niets hoeven op te warmen bij deze hitte. - ‘Dit droefgeestige kontje moet worden opgevrolijkt. In plaats van een witte sluier bied ik haar een avondmaal van tomaten en yoghurt aan. Daarna hup-hup. Stempel erop - en klaar!’

Zij glimlachte zo vertrouwelijk en zacht dat hij niet op een antwoord wachtte.

- Donnez-moi encore une bouteille et quatre tomates, richtte hij zich tot de hamster.

Toen zij de straat op kwamen, sloeg de loden hamer van de hitte opnieuw op hun hoofd. Hij maakte hun kleren van glas en brandde hun voetzolen. Het zwarte foedraal rook naar een begrafenis, de tomaten verdedigden de zomer.

- Hier is het. Matuga wees op een huis, en toen Paraska met een ruk omhoog keek, herhaalde hij:

- Hier! - tegelijk met zijn kin naar een kelderraam wijzend.

De treden die naar de kelder leidden, dampten van het cement, fris en hard. De overgang was zo plotseling dat Paraska ervan rilde, maar Matuga deed de deur naar de kamer al open. Een zonnige frisheid nam hen op. Paraska bleef bij de deur staan, met het foedraal en het vuurrode tasje.

- Misschien kan ik wat helpen? U bent vast moe. Rust u wat uit, dan zal ik alles klaarmaken.

- Maar juffrouw Paraska, geen sprake van. Ú moet eerder uitrusten. U als vrouw hebt eerder recht op een poosje rust. Zet u het vaandel maar in de hoek. Misschien wilt u uw handen verfrissen?

- Ach, mijn handen gaan wel, maar mijn voeten branden vreselijk.

Hij liet zijn blik langs haar omlaag glijden. Uit de zwarte, nauwe schoenen zwollen de opgezette wreven, vermoeid en omspannen door de koorden van de aderen. - ‘Een arme keukenmeid met nauwe schoenen. Maar als zij met deze hitte haar schoenen uittrekt, dan jezusnogantoe zal het niet te harden zijn van de stank.’

- Juffrouw Paraska, ik zie dat er geen brood in de kast is, ik ga vlug naar een winkel. Maar u kunt zich intussen wat opfrissen, uw handen en voeten wassen. Hier hebt u een waskom en hier is zeep. Wacht - en hier een schone handdoek. Ik ben in een kwartier terug.

Paraska keek hem onzeker aan.

- En hier hebt u de sleutel. Hij haalde de sleutel aan de buitenkant eruit en stak hem aan de kant van de kamer in het slot.

- U bent hier thuis.

- Maar ik ben... ja werkelijk... U bent zo goed... U hebt voor morgen vast veel te leren en ik neem uw tijd in beslag... - ‘Een lyrische keukenmeid. Maar laten we niet vertederd worden! Een kont, geen ziel. Mijn voeten branden, zei ze. En tussen haar benen? Daar heeft zich schuim gevormd, niet?’

Hij liep naar het raam en deed het dicht. ‘Waarom, voor de duivel, moeten ze weten wie ik hier naar toe heb gesleept.’

Toen hij de trap opliep, verwachtte hij beslist het knarsen van de sleutel te horen. Maar nee. De straat lag al in de schaduw. In plaats daarvan woedde de hitte nu hoger, als een kudde op hol geslagen gouden paarden. Door de trillende lucht glansden de daken regenboogkleurig en ergens uit een park klonk het geschreeuw van kinderen, dan weer het aanzwellend geknars van de tram. Hij liep naar het winkeltje. Lichtvoetig.

‘Er wacht iemand op me. Belachelijk... belachelijk. Zo dadelijk keer ik terug naar een vrouw. Een mooie vrouw is me dat. Paraska. Wacht! Ach nee, kletskoek. Maar wat een lippen heeft ze, dat zijn pas lippen...’ Zijn gedachten raakten in de war. Toen hij weer thuis kwam, merkte hij dat de ene helft van het raam een beetje openstond en dat er voor de kier iets donkers hing. Toen hij de treden afliep, raakte zijn bloed heftig in beweging. Het had het eerst van al het spoor geroken en sloeg nu aan. En reeds meldden zich al zijn zintuigen, gereed voor de ontmoeting. Als eerste gingen de neusgaten erop af en zochten door de betonnen koelte naar een geur. Welke geur? Of liever: de geur van wie? Ze hadden succes. Een geur van zeep,

[p. 23]

gecombineerd met de vermoeide plooien van een vrouwelijk lichaam, hing als doorzichtig dons in het halfdonker van de kelder. Men had het met tientallen bewegingen kunnen doorsnijden, waarvan elk de doordringende verkondiging van het vrouwelijk mysterie was. Men had zijn oor te luisteren kunnen leggen in dat dons om het geklots van het water te horen dat tegen de baai van de vrouwelijke duisternis sloeg.

Zijn bloed kwam in opstand, en terwijl het zijn lichaam met een steile toga omhulde, trachtte het te spreken, trachtte het zich zo verstaanbaar te maken dat hij het begreep. Nog voor hij de deur aanraakte, hoorde hij hoe de sleutel werd omgedraaid. De deur ging open en in de opening stond Paraska, rood van frisheid. Van de oever van de schemering gezien verkondigde zij het licht. Hij legde het brood op tafel. In de kamer was het nu wat donkerder en fluweliger. Voor het halfopen raam hing het donkerrode vaandel. De dikke plooien vielen glanzend omlaag en braken een gezicht dat zich er bleek in weerspiegelde. Alleen de kleine, al barnsteenkleurige raamopening verbond hen nog met de dingen van de dag.

- Dat is om het vaandel een beetje uit te hangen, want in het wasdoek kreukt het altijd zo.

Klaarblijkelijk wilde zij iets verhullen. En als de Heilige Jozef met zijn krijtkleurige hoofd naar de ene of naar de andere kant had kunnen knikken, zou hij het dadelijk hebben tegengesproken.

- Ik heb de tomaten al gewassen en in plakjes gesneden, alleen weet ik niet waar het zout is.

Hij pakte het zout uit de kast en ook een schone doek. Hiermee dekte hij de tafel. Hij sneed zelf het brood. Ze waren druk in de weer en het kleine vensterraam strooide een grof, korrelig schijnsel over hen uit. Afwisselend bevond nu eens de een, dan weer de ander zich erin en keerde dan weer in de schaduw terug. Hij nam de fles yoghurt in zijn handen. Hij schudde die een keer en nog een keer. Het witte sap bleef stijf staan. Pas bij de derde keer maakte zich iets los, brak er iets in de dikke witheid. Nu schudde hij de fles al ritmisch heen en weer. Stukken van het wit brokkelden af en opeens begon de dun geworden melk in de fles te klokken.

- Staat u mij toe. Hij schoof haar bord dichterbij.

- Maar mijnheer, hakkelde Paraska verblekend, ik zou niet willen dat u dacht dat ik... - Zij brak af. De woorden die zich tot een zin aaneen wilden rijgen kwamen niet goed uit haar vlezige mond.

- Juffrouw Paraska, laten we eerst wat smullen, dan kletsen we daarna. ‘Wees maar rustig. Je krijgt je babbels nog wel. Op handen en voeten zal je rondkruipen over de vloer en je gebedjes opzeggen. En ik als een ruiter boven op je.’

Zij at verlegen. En toen zij beiden van de opgeklopte en koude yoghurt hadden gedronken, schoof Matuga de tafel tot onder het raam. Hij ging op de ene hoek van het bed zitten en wees Paraska de andere hoek. Paraska ging daar zitten, met haar knieën tegen elkaar, en zei:

- Ojé, mijnheer, ik... hoe moet ik het zeggen... u moet niet denken dat omdat ik een dienstmeisje ben niemand mij acht. Ik heb alleen geen geluk in het leven, maar de mensen mogen mij graag. Vlak voor de oorlog wilde een sergeant met mij trouwen. Hij was goed voor mij, niets op aan te merken, alleen was hij wat zenuwachtig. Maar de oorlog heeft later alles bedorven. Een buurvrouw vertelde me dat hij een ander had gevonden, maar de mensen praten zoveel kwaads... Maar een weeskind heeft altijd de wind tegen. Na de oorlog, toen ik al hier was, dacht ik bij mezelf: wat moet je nou met een vent, Paraska, ga in het klooster, je zult het er warm hebben, en kleren, en de priester zal je met een vriendelijk woord begroeten... Ik ben er heen gegaan, mijnheer, naar de Zusters, op proef, maar die hebben me afgewezen omdat ik niet goed kon leren...

Zij zweeg en bekeek haar handen alsof ze die voor het eerst in haar leven zag. In de mand richtte de krant waarin de tomaten hadden gezeten zich op, zwaaiend en onhandig. Zij zaten daar steeds ontspannener en steeds meer samen, hoewel zonder gebaren.

Door het hele raam stroomde nu de avond naar binnen. Matuga begon al in gedachten te zoeken met wat voor verhaaltjes hij zou kunnen aankomen, toen er opeens achter het venster iets schuurde, rondtrippelde en langs het raamwerk streek. Zij keken beiden in die richting. In het zwakke licht was de wazige omtrek van een zich rekkend dier te zien. Een hond tilde zijn rechterachterpoot op zodat zijn bullepees erbij hing, en hij spoot. Hij bespoot de muur terwijl hij zelf nauwelijks te zien was. Hij was nog niet weg of daar verscheen al de spitse snuit van een wolfshond. Hij rook aan de steen. Rook eraan van onder tot boven. Met kleine neusstoten beroerde hij de muur, het dampende signaal van de ander in zich opnemend. Daarna til-

[p. 24]

de hij zijn rechterachterpoot op en bespoot dezelfde plek.

Zij zaten te kijken. De dieren vormden steeds meer een kluwen. Men kon horen hoe zij met hun nagels over het beton krasten, met die instinctieve beweging die in deze eeuw van met cement overgoten aarde niets meer betekent. Nu kwam de geur al op hen af. Zoetig en misselijk makend. Het gehijg van de behaarde snuiten bereikte hun oren. De snuit van de wolfshond zocht tussen de achterpoten van een vaal, ruig dier. Reeds sloten andere honden zich er bij aan en grommend wreven zij hun bedwelmde snuiten tegen elkaar.

Matuga keek Paraska aan en hield haar blik gevangen. Zij sloeg haar ogen neer en liet ze in een boog over de muren glijden. Daarna keek zij hem opnieuw aan. Hij keek nog dieper bij haar naar binnen. Weer vluchtte zij met haar ogen weg, maar ze keerden sneller terug en als waren ze meer verhit. Hij strekte zijn hand naar haar uit. ‘Voorzichtig en zacht met een keukenmeid. Eerst verloven. Een bloemetje. Een kanten zakdoekje tussen de vingers. Geduld - en dan in de val!’

- Juffrouw Paraska, hoe goed is het dat ik u heb ontmoet. U was alleen en ik was alleen... Juffrouw Paraska, het leven is zo mooi.

Zij liet toe dat zijn hand langs haar onderarm omhoog kroop. Zij ademde steeds hoorbaarder. Hij streelde haar schouder. Op dat moment begon er met haar ogen iets merkwaardigs te gebeuren. Zij draaiden weg naar een bleek verleden en trokken de witte oogleden over zich neer. Hij had zijn handen al in haar haren. Hel en rossig kriebelden ze de rug van zijn handen. ‘Je kunt aan het werk. Ze is zover. Matuga, nu doordrukken.’ Hij omvatte haar middel en trok haar naar zich toe. Hij opende haar dichtgeknepen en van hard bloed geplooide lippen. Zij verdedigde ze, maar van onderen kleefde zij met de poort van haar buik tegen hem aan. En toen zij tenslotte toegaf, drong hij met een zoen haar mond binnen en ontblootte haar tanden steeds verder en nadrukkelijker. Hij streek met zijn hand over haar heen. Haar bezeten vormen drongen zich tegen hem aan en vulden zijn handen met een wraakzuchtige vreugde. Zij stond toe dat hij haar lichaam ontdekte, bood hem haar schouders voor pijnlijke liefkozingen. Plotseling verzette zij zich:

- Alstublieft mijnheer, fluisterde zij,ik ben er niet zo een die... - Ik weet het, lieve juffrouw Paraska, ik weet het en zal u altijd respecteren! fluisterde hij direct in haar gezicht terug. Twee witte melkbroden vielen plotseling op hem, zwaar en naar opzij vallend. Hij stortte zich erop met de ploeg van zijn mond, met de eg van zijn handen. Hij kneedde ze, bedwelmd door het scherp geurende vocht van haar door de zomer gebruinde oksels. Hij trok haar onder zich en zij had geen kracht meer. En toen hij haar dijen van grof paarlemoer uiteenspreidde, rees uit die mond de eeuwige en vrouwelijke zee. Hij omvatte haar eerst licht en dan stevig. Zij woog zwaar en hield zich stijf. Opeens bewoog zij zich heftig:

- Nee, nee, alstublieft, niet vandaag...

- Juffrouw Paraska, de liefde is toch zo mooi en God de Heer zelf zegent de gelukkigen. Laten we gelukkig zijn... ‘Verdomde hoer, je wilt het in termijnen afdoen!’

Met zijn lippen omvatte hij de punt van een borst en riep daaruit de pijnlijke bloem tevoorschijn. Het deed Paraska verstrakken, sloeg haar uit het veld en brak haar. Hij keerde op haar terug met zijn mond, met zijn handen. Hij trok haar handen weg die zij over haar roodharige heuvel gekruist hield. Zij drukte haar benen tegen elkaar in een poging zijn handen niet toe te laten. Hij trok haar van het bed. Zij stonden blootsvoets op het beton en worstelden om liefde. Hij tekende zich op haar af als een donkere band en brak haar met zijn dove en blinde handen.

- O Moeder Maria, help mij! jammerde ze, maar zachtjes en bijna teder. En zij werd zacht, zacht... Toen trok hij de grijze deken van het bed en gooide die op de grond. En legde haar langzaam op het beton, daar waar het 't laagst was. Hij wrong haar onder zich, totdat de dikke gekrulde lippen zich openplooiden. Hij drong in haar en dekte haar ruw. Nog trachtte zij hem van zich af te wentelen, maar hij nagelde haar aan het beton. ‘Daar dan, verdomde hoer. Het stroomt uit je alsof je tien jaar op deze steek hebt gewacht. Paraska, Paracha, Parasia, Paracha, nachtvlinders die in de vuurgloed vallen, nat van de mei en al sissend als in augustus. Uit donker water gerukte stenen, die al in de zon liggen te drogen. En de beweging van lange, steeds langere armen die zich uitstrekken in de klaver. En nacht achter de poort van de mond die zich samenrolt tot een steeds duurzamer ring. En het ruisen van de vloed, het geweld van de sneeuwstorm op het strand, dat in steeds diepere diepten verzinkt.’

Kleverig en vijandig lag hij in haar, die in tweeën gebroken was. Zij probeerde haar ogen te openen. Zij keek naar Matuga met een domme en nietszeggende blik die zij weer in haar hoofd terug liet zinken. Alleen van haar lippen maakte zich een klacht los:

- Ojé, mijn Goood, mijn Goood!...

vertaling Pszisko Jacobs en Paul Beers