De Revisor. Jaargang 1

[p. 33]

Marian Pankowski
De heer met het kleine hoofdje
Uit: ‘Matuga komt’

Hij droeg zijn broek tot op de laatste knoop dichtgemaakt, netjes en volgens het gebruik van Daarginds. Opdat niemand van de bewoners hier zich beledigd kon voelen door de aanblik van een openstaande gulp en opdat niemand van de bewoners hier door zo'n voorbeeld kwaad kon denken van de trotse natie van Matuga.

De zondagse middag had de banken al flink verhit en zelfs de ingezetene van Aardappelonië kreeg het warm van onderen. En deze juliwarmte steeg listig omhoog en vertakte zich over de hele onderbuik. Ach, laten we daar liever niet over spreken! Vanaf de bank had men het voortreffelijkste uitzicht. Op de vijver vlakbij waren dienstmeisjes, wulps krijsend, in de weer. Men kon vanaf Matuga's plaats de frisheid van het water inademen en naar het trotse zwemmen van de zwanen kijken, maar tegelijk heimelijk naar de zich rekkende achterwerken van de roeiende keukenmeiden loeren, naar hun rose en naar boven toe steeds witter wordende benen.

Matuga's bank was dus de loge der schijnheiligen. Helaas zat hij in zijn eentje, en alleen zíjn ogen gingen spelend over de weelderige vormen, de zichtbare en die zich gemakkelijk lieten raden.

- U staat mij toe?

- Maar natuurlijk, antwoordde hij een wat oudere heer meteen benig hoofd dat niet groter was dan een vuist. Daarop wiegelde, als rond een paaslammetje in de wei, wat spaarzame haver, maar dan grijs van kleur. De geachte heer was elegant gekleed, zij het een tikje ouderwets, en het boek dat hij in zijn hand hield boezemde respect in. Hoewel de eigenaar van het boek het met eigen bedoelingen mee naar het park had genomen, manifesteerde het al na korte tijd zijn eigenzinnigheid: het begon zwaar te worden. Aanvankelijk bij wijze van proef, en later serieus. De heer met het hoofdje ter grootte van een vuist harkte met zijn vingers door zijn grijze borstelhaar, wreef met zijn hand over zijn gezicht en zuchtte. Het hoofdje werd nog kleiner door de halfgesloten en op zichzelf al kleine ogen. Hij legde het boek nu in zijn rechterhand en vouwde het open, maar ook deze keer reageerde het boekdeel onmiddellijk. Het trok zijn rug samen en de bladzijden sloten zich, daarbij de eerste letters toedekkend die zich al losmaakten in de richting van de ogen.

- Wat een hitte, men kan zelfs niet lezen! wendde hij zich hoffelijk tot Wladzio, en bovendien hebben alle dienstmeisjes afgesproken elkaar hier te ontmoeten. Moet u toch eens kijken. En daar kijken kinderen naar!

Wladzio keek de kant uit waarheen de eigenaar van het kleine hoofdje wees. Op de vijver, een meter of vijftien van de oever, was een gezette en melkblanke keukenmeid met een bootje aan het schommelen. Een andere meid, minder zwaar en jonger, zeker een zuster, hield zich vast aan de rand van het bootje en krijste aj! aj! aj! Aan het roer zat een soldaat op zijn zondags, betoverd en met een hoofd dat purperkleurig uit het grijsgroene uniform tevoorschijn stak.

Het was een klein drijvend theater, waarin de melkkleurige zeug de rol van heks speelde - of misschien van moordenares die iemand verdrinkt? - terwijl kwade rollen werden vervuld door het toekomstig dienstmeisje en de in grove wol gevangen twintigjarige jongen. Geen enkel applaus spoorde de opperkeukenmeid aan, noch weerhield haar ervan met de boot te schommelen; zij stond daar stevig en op zichzelf. De overige toneelspelers bestonden niet meer, zij hielden zich krampachtig vast en krijsten.

Moet u toch eens naar die soldaat kijken! wendde de heer met het kleine hoofdje zich opnieuw tot Mutaga. Een schande is het! Zich zo te laten vernederen. Zo eindigen ze allemaal. Het begint met een verlofpasje voor een paar uur. Zo'n snotneus holt de kazerne uit en rent, neemt u me niet kwalijk, met open gulp rond. En zo rent hij dan over straat, en daarna naar het park. U moet daar 's avonds eens heengaan. Aan deze kant is er niets aan de hand, want de lanen zijn breed en hier en daar hangen lampen, maar verderop - en hij wees met zijn hand achter zich - daar trilt zelfs de aarde ervan. Een slanke, fijngebouwde jongen stoot op een of andere merrie die een wolk van ziltige stank met zich meevoert, en hij kan zich al niet meer van haar losmaken. Kijkt u maar eens goed naar die blonde jongen, ik verzeker u dat u hem over een jaar weer in dit park zult aantreffen. Hij zal een wagentje met een kleine blaag erin voortduwen, en voor hem uit zullen twee koeien lopen, zij en haar moeder.

- Aj! Aj!

Ditmaal krijste de dikke. Het onaanzienlijke soldaatje, dat

[p. 34]

zich zeker op de hitte wilde wreken en misschien ook de meevoelende blik van de heer met het kleine hoofdje op zijn voorhoofd voelde, had water in zijn hand geschept en het in het decolleté van de dikke gegooid. Deze daad veroorzaakte een schok. En des te sterker doordat de met water begotene haar lichaam heen en weer schudde en zich voorover bukte, in de overtuiging dat het water er weer uit zou lopen. Te laat. Het water werd met graagte opgenomen door al haar vele lappen, een naar voren hellende tiet daarentegen maakte zich los en viel Gods wijde wereld in, als een met meel bestoven wittebrood, dat nog niet door het vuur is gebruind.

Wladzio begon vol ontzetting naar zijn broek te kijken. Deze vertoonde namelijk een nieuwe lijn, tegen alle wetten van de zwaartekracht in. De heer met het kleine hoofdje redde de situatie.

- Misschien hebt u zin om een stukje te wandelen?

- Graag.

En om hoe dan ook een lap in de stilte te zetten, vroeg hij:

- Mag ik weten wat u leest?

Het heertje reikte Wladzio het nog warme boek aan met de woorden:

- Verbaast u zich alstublieft niet over een oude man.

Wladzio sloeg de kaft open en las:

modern en bijgewerkt handboek voor zelfstudie in de geloskopie, of: ieder kan de werkelijke natuur van de mens aflezen aan zijn lachen.

- U hebt me daar een uitstekend tijdverdrijf. Men hoeft maar op een bank te gaan zitten en naar het lachen van de voorbijgangers te luisteren. En dan bijvoorbeeld noteren: op die en die dag in dat en dat jaar lachten er van de achtendertig mij passerende personen zes met een apollinische lach, vier met de lach van slaven, drie personen (vrouwen) lachten giechelend op manier nummer zes, en maar een persoon lachte vorstelijk. De overigen misten de gave van het lachen. Gaat het zo of niet?

De heer met het kleine hoofdje was buiten zichzelf van vreugde.

- Allereerst dank ik u voor dit staaltje van uw lachen. Na het horen ervan wens ik mijzelf geluk u vandaag te hebben ontmoet. Mijn verzamelhobby noemt u een tijdverdrijf. Ja, ongetwijfeld, maar dat is het niet alleen. Ik verzamel overigens niet alleen de diverse manieren van lachen...

Zij zaten. In het aangrenzende kamertje piste, een beetje schunnig maar ook verfrissend, een waterkraan in een fluitketel. En in deze kamer zette de heer met het kleine hoofdje op elegante maar iets te satijnige wijze de kopjes op een tafeltje. Daarna ging hij zitten. Wladzio tilde het kopje dat het dichtst bij hem stond omhoog en hield het tegen het licht. De professor glimlachte en zei:

- Ik zie dat u van porcelein houdt?

- O, erg veel! Toen ik nog een jongen was, dronk ik altijd koffie uit een drie-achtste liter kannetje. Hetzelfde porcelein als dit, alleen het oor was steviger.

De professor keek Wladzio vaderlijk aan.

- Nou ja, mijn kopjes zijn klein, zodat ze met kleine oortjes kunnen volstaan. Maar u hebt gelijk, er bestaat een zekere wanverhouding tussen de hand van een man en een klein kopje. En dat geldt zeker voor uw handen. A propos, staat u mij toe dat ik ze nader bekijk? - en hij schoof zijn fauteuil naar die van Wladzio toe.

Wladzio reikte hem zijn hand en keek wat er verder ging gebeuren. De ander nam Wladzio's hand tussen de zijne, drukte hem als wilde hij dat bruine blad rechtbuigen, waarna hij met zijn ene hand het polsgewricht vastpakte en met de andere de vorm van Wladzio's hand natekende.

- Jaaa. U hebt de hand van een kunstenaar. Of liever van een toneelspeler. Hoewel... Maar nee, beslist van een toneelspeler. In elk geval theater...

Wladzio bloosde. Een beetje om dat theater en dat talent, maar meer nog om dat vasthouden en bekijken van zijn hand. De professor keek hem in de ogen en kneep de zijne een beetje dicht.

- Dat is niet alles. Ik zie nog andere dingen. Maar... trouwens... nee, in elk geval niet vandaag. Wel, wel, wie zou dat gedacht hebben?... wie zou dat gedacht hebben?...

En met zijn vingers spreidt hij Wladzio's vingers uiteen en schuift de zijne er tussen. En Wladzio wordt zo rood als een biet. De ander komt tot waar een vinger eindigt en drukt daar. En Wladzio wordt nog roder dan een biet. En zo rukt de ander op tussen alle vingers.

- U moet een zegelring dragen. Nee, een gewone ring. Eén, niet meer. Ik heb een goudsmid, die knaap heeft werkelijk gouden handen. Bij hem zou u iets geschikts kunnen vinden. Niet te dik. Met een smaragd. Maar een donkere.

En Wladzio stijgt de hitte naar zijn hoofd: boem!

En Wladzio wordt heet vanaf zijn ballen: boem!

Opeens steeg uit het andere kamertje een gefluit op. Eerst krachtig, daarna dun. En toen de heer met het kleine hoofdje de deur opende, spuwde en proestte de fluitketel al.

Wladzio zit alleen, in een diepe fauteuil. ‘Er zal wel wat te eten zijn. Poen, dat heeft hij. Piekfijn verzorgde nagels. Maar goed dat die van ons hier niet op bezoek komen, zij zouden zich als boerenpummels naar voren dringen, met hun vijven, met hun tienen, om te vreten, om te drinken.’

- U houdt vast van sterke thee. In uw land zijn het aroma en de kleur van de thee de mensen niet onverschillig, is het niet?

- Oh, bij ons wordt veel thee gedronken. Een goede huisvrouw maakt altijd thee ‘met de toren’.

- Wat zegt u? Neemt u mij vooral niet kwalijk, maar ik verstond niet...

- Ik zei: ‘met de toren’. Op onze pakjes thee zit een plaatje met een toren erop. Kijk, zo ongeveer.

En met een zigzaglijn begon hij in de lucht iets te tekenen dat op een kerstboom leek. De professor glimlachte welwillend.

- Aaa, ik begrijp het. Nu begrijp ik het. Dat is vast Ceylon-thee. U ziet, men kan elkaar altijd begrijpen. Wel, laten we drinken.

[p. 35]

Wladzio nipte van zijn thee.

- Het is hier mooi bij u.

- Ach, weet u, ik waardeer mijn rust. Ik lees, ik verzamel. Maar tast u toch toe - en hij schoof Wladzio een dienblad toe dat bedekt was met een mozaïek van minuscule belegde broodjes. Bij zo'n hitte als vandaag eet ik niet warm. Een paar belegde broodjes, een glaasje rijnwijn... A propos, wat denkt u van een glaasje, direct uit de koelkast?

- Graag!

En Wladzio stopt een van olie glanzende zalm in zijn mond. En onder de zalm zit boter. En onder de boter volkorenbrood. En dat begiet hij met een wijntje. En Wladzio stopt een stuk gatenkaas in zijn mond. En daaronder lekkere boter. En daar weer onder brood. ‘Dat is goed voor de ingewanden’, denkt hij bij zichzelf.

En de ander houdt het dienblad voorover en de belegde broodjes glijden naar Wladzio toe, als op kleine sleden.

- Warempel, ik eet maar en eet maar en laat straks niets meer voor mijnheer professor over...

- Geneert u zich vooral niet. Ik heb genoeg in huis. Trouwens, ik heb uw rechterhand gezien... Oh, u hebt kracht nodig!

- Zegt u mij waarom!

- U bent jong. U bent niet in staat bepaalde nuances te begrijpen, die de rijpe leeftijd pas leert kennen...

En Wladzio gebaart met zijn handen. En Wladzio glimlacht en rolt met zijn ogen en gaat opzitten als een hond voor een suikerklontje.

- Vertelt u mij toch alstublieft!

En de professor knijpt zijn oogjes toe en glimlacht met zijn lippen, maar niet met zijn ogen. Die houdt hij half gesloten.

- Nu goed, goed, maar eerst een kleine proef.

En hij stond op. En trok uit de schrijftafel een lade.

- Maar drinkt u toch. Oh, neemt u mij niet kwalijk, ik schenk u direct in.

En uit de schuifla haalde hij een stapel kaarten van velijnpapier En manipuleert ermee alsof het speelkaarten zijn. Trrrrr-rr! Trrrrr-rr! En gaat bij het tafeltje staan.

- Wacht, misschien laten we onze hapjes even staan en gaan we op de kanapee zitten.

En de veren bogen door. En Wladzio leunt ver naar achteren. En de hitte, boem! in zijn hoofd. En de hitte, boem! vanaf zijn ballen en overal in die regionen.

En de professor heeft ook een rood hoofd. Hij laat de kaarten uit zijn hand op de kanapee glijden, naar Wladzio's dij toe.

- Leest u maar.

Wladzio nam met zijn hand, die van Daarginds was en bleef, de eerste kaart op en las:

Je suce la bitte et me fais enculer

Hij legde de kaart neer en keek met vragende blik.

- Opschriften uit openbare toiletten. Dit is mijn verzameling. Zoals met het lachen.

Je cherche une bitte énorme pour mon cul

Steeds sneller nam hij de kaarten in zijn hand en las:

Je suis ici tous les soirs vers huit heures Jeannot

Cherche ami pour coller ensemble

J'aime tâter les cuisses des hommes

Je ne l'ai jamais fait mais voudrais me donner à l'homme de 40 ans, j'ai 36 ans. Je viendrais à St. Lazare devant tableau d'affichage le Figaro bien déplié pour reconnaître.

Hij hield op. De hitte drukte op zijn onderbuik. De professor keek in zijn ogen. Op zijn handen. Onder zijn handen, die op zijn dijen lagen.

- Wat hebt u eraan, aan die vuiligheid? - en hij had al spijt van zijn woorden. ‘Dat is grof van mij. Hij heeft mij zo gastvrij ontvangen. Een onbekende. En eindelijk een intelligent iemand. Dat hij een zonderling is? Een rare snuiter? En wat dan nog?’

De professor glimlachte, niet verrast. Hij raapte de kaarten op en legde ze netjes op elkaar.

- Op uw vraag wil ik graag antwoord geven, maar uw strenge oordeel laat ik onbeantwoord. Zoals ú denkt haast iedereen over deze dingen. Iedereen. Uitzonderingen buiten beschouwing gelaten.

Wladzio werd verlegen. ‘Weer goedmaken. Weer goedmaken. Zo'n middagetentje. Zulke middagetentjes. Maar het is er een met een afwijking. Het rijke type. Maar een viezerik.’

- Mijnheer professor, ik vermoed zo dat u wetenschappelijk verzamelt, dat u klassificeert...

- U vergist zich. Het is mijn leven. ‘Vuiligheid’. U hebt het recht zo te denken. Maar met dat woord hebt u de chaos van die in planken gekraste woorden niet uitgewist. Daarmee hebt u de mannen niet bekeerd die het hele jaar door in de koorts van hun bloed die letters kerven en hun broeders roepen. Bedenkt u eens wat een dagboek van eenzaamheid dat is. Hebt u ooit tegenover uzelf de moed gehad om de opschriften in de stationsurinoirs te lezen? Maar dan niet met ironie, om er daarna op te spugen en te denken: ik heb erop gespuugd, dus ik ben er niet zo een... Nee, zo zult u er niets in lezen... Ziet u, ik verzamel die opschriften, omdat er een tijd komt dat ze er niet meer zullen zijn. Niet omdat het aan zulke mensen zal ontbreken, maar aan plaatsen. In het helle schijnsel van de neonlampen, voor een witte en harde wand als in een ziekenhuis, trekt de hand zich terug, en het ons ontsnappende gebaar keert terug naar het duister van het onbewuste. Maar de magie heeft tekens nodig. Onze voorouders tekenden op de wanden van grotten een door een pijl doorboorde buffel. Vandaag de dag tekent, in dezelfde geest, een jongen de liefdesdaad op de wand van een stationsurinoir. Onzeker of hij ooit een vrouw zal bezitten, haar afschrikwekkende lichaam vrezend, onderwerpt hij het aan zich in een rite door tekens te graveren en bezweringen rond te strooien die het begeerde lichaam moeten neerwerpen en ontvouwen. U hebt vast meer dan eens dergelijke tekeningen gezien. Vaak beperken ze zich tot een gevorkte lijn die naar onderen toe geopend is en waar van opzij een derde lijn in steekt. Een hiëroglief van de seksule daad. Ja, deze tekens en opschriften verontwaardigen de meeste mensen, maar voor een handvol ingewijden vormen ze een hete taal. Ze maken

[p. 36]

het mogelijk deel te hebben aan een schreeuw die roder is dan bloed. En ze nemen de eenzame op in de broederschap van onbevredigde mensen... Wat ik aan deze kaarten heb? 's Avonds als ik alleen zit, neem ik ze in mijn hand en strooi ze uit over de tafel. Ze zijn dan evenzovele wanordelijke tekens van mannelijke eenzaamheid. En wanneer ik mijn blik er overheen laat glijden, zie ik opnieuw diezelfde violette en fosforescerende streep temidden van het steeds overheersender grijs.

Hij pauzeerde. Zijn ogen verloren zich in de verte. Wladzio zat doodstil en wist niet wat hij met zijn handen moest doen. Dus liet hij ze op zijn dijen liggen, waar ze lagen. Daarom glimlachte hij, warm en een beetje onnozel. Maar in zijn hoofd kon hij die urinoirs op geen enkele wijze een plaats geven.

De professor stond op en schonk wijn in.

- Dat zal u verfrissen. U slaat het toch niet af?

- Dank u, stamelde Wladzio. ‘Verdomme! Ik heb een dikke tong gekregen. Ik ben toch niet dronken geworden van die drie glazen... wacht eens, waren het er niet meer? nu goed, misschien vier.’ De wijn stroomde rap over zijn tong en verdween vrolijk in zijn lichaam. ‘Het is hier dik voor elkaar. Maar een viezerik is het. Wat wilde hij nog uit mijn hand lezen? Al met al een prima kerel. En de belegde broodjes. En het wijntje. Hij kijkt me aan. Zo vreemd als hij die ogen dichtknijpt. Ik bloos ervan. Verdomme nog an toe...’

En opeens voelde Wladzio hoe voor de tweede keer die dag zijn Matuga's, broek strak begon te staan, en niet zomaar ergens. ‘God, als hij het maar niet ziet. En als hij het wel ziet, dan maar wel! Nee, want wat zal hij dan van me denken!’

- Weet u, merkte de professor plotseling op met een vreselijk aardige stem, het is niet nodig dat wij tot elke prijs ons best doen om het eens te worden. Het lijkt mij dat een grote hindernis voor het begrijpen van de dingen waarover ik met u sprak, wordt gevormd door hun achtergrond, of eerder het zuiver fysieke kader, dat schokkend of voor oningewijden zelfs afstotend is. Want als u diezelfde opschriften bijvoorbeeld in mei had gelezen, in de schors van een es, dan geloof ik dat u ze anders zou hebben opgevat. A propos... wacht 'ns even... Nee, als buitenlander kunt u hem niet gekend hebben. Hij heette Alain. Zijn achternaam doet er minder toe. Hij was bleek en had kleine insectenogen. Ik kende hem, omdat... Nou ja, hij had dus kleine insectenoogjes. Toen hij twaalf was, speelde hij ping-pong in plaats van te voetballen. Maar hij was vechtlustig, driftig en ruziede in de klas als een straatmus. U hebt vast wel van die jongens gekend die met de linkerhand hun bril afzetten en met de rechterhand een vuist maken om erop los te slaan. Ik hield hem in de gaten. Toen de tijd gekomen was van, hoe zal ik het zeggen, de eerste lichamelijke nieuwsgierigheden, maar dan die van adolescenten, toen de kameraden van Alain op een bank in het park naast de meisjes gingen zitten om bepaalde gunsten te verkrijgen, leefde Alain alleen, met niets dan een leegte tegenover zijn rebellerende geslacht. Ach, weet u, de natuur leert ons het een en ander en helpt de eenzamen. Waarschijnlijk denkt u nu: aha, we naderen de urinoirs. Nee, u vergist zich, voorzover tenminste een dergelijke gedachte bij u was opgekomen... Nee, Alain had een ander heiligdom. Het was een klein kamertje. U kent die stoffige rommelkamers wel, vol met allerlei flessen waarin niets meer gist, vol vooral met lege flessen, die pinguins die op alle mogelijke planken en richels staan. Daar binnengaan is alsof de mens de Dorheid zelf binnentreedt. Trouwens, als jongen zult u meer dan eens in huis hebben rondgesnuffeld, wanneer uw ouders afwezig waren, en uit een schuifla moeders korset tevoorschijn hebben gehaald, knersend van de stijve baleinen, of een andere keer gerimpelde rose kousebanden. Alain hield niet van vrouwelijke dingen. U zult het met mij eens zijn dat hij het recht had er niet van te houden. Deze dingen kan men niemand bevelen. Hij speelde dan ook niet met het korset, hij rook niet aan de kousebanden - maar wel aan de karaffen van merklikeuren. Ze stonden in de vensterbank. Van een ervan hield hij het meest. Deze glansde als opaal, en zolang hij zich herinnerde, had zij hem bekoord met haar onbestemde kleur... Hij hoefde er niet met zijn vinger tegen te tikken, terwijl hij haar op zijn hand liet balanceren; het was voldoende om haar aan te raken en zijn hand weer terug te trekken - en zij gaf een heldere en zuivere klank die waardig verstierf, maar nooit helemaal... Wacht eens, ik zie dat u last van de zon hebt. Ik zit maar te kletsen, en de zon staat intussen achter ons, lachte hij luid. Ik zal de rolgordijnen neerlaten.

Hij stond op en maakte koord na koord los. De rolgordijnen vielen met een droog geratel omlaag. De kamer raakte direct verzadigd van een barnsteenkleurige lucht. Door kieren stak de zon hier en daar haar splinters heen.

Wladzio zat half, lag half. ‘Als ik nu maar niet op hoef te staan, anders donder ik languit op mijn bek.’

De professor ging al op de kanapee zitten, en terwijl hij zacht zijn hand op Wladzio's dij legde, zei hij:

- Neemt u me niet kwalijk dat ik mezelf onderbroken heb. Ik zal verder vertellen. Alain ging dus regelmatig dat kamertje binnen, meestal 's zomers, Het was een dag als vandaag. Hij ging naar binnen. En het hars van de kommode, het fiber van de handkoffers, alles smolt in de hitte. Hij ging bij het raam zitten en reikte naar zijn karaf. Er zat geen stop op. Hij rook eraan. Langzaam proefde hij de herinnering aan de voorbije, donkere geur. En zomaar, zonder aanleiding, begon hij met zijn vinger rond de binnenkant van de hals te glijden. En opeens - nee, sneller dan opeens - overviel hem de begeerte... nu, u weet wel waarnaar. En hij deed het ook. Dan keek hij door het glas... de zon scheen. En daarna was het alsof... laten we zeggen, alsof de rieten stoel geweldig kraakte en na een possje verstomde. Maar voordat het stil werd, zag hij hoe zijn moeder haar korset omdeed en hoe de domme Nastka 's avonds in het straatje haar rok omhoog deed om haar zwarte buik te laten zien. De eerste ging op hem zitten, zwaar met haar borsten, de ander maakte meer een holle rug en was kleverig. En zij kwamen juist op hem neer, toen... Want zo gaat dat met jongens... ja, ja.

[p. 37]

Hij pauzeerde en sloeg met zijn hand de maat op Wladzio's dij. Alsof hij zich een beetje vergiste. Wladzio was nogal verbaasd. ‘Nee, dat is onmogelijk. Maar misschien is hij...? Nee. Maar wat moet hij dan met die hand, verdomme?’

Het leek alsof de professor Wladzio's gedachten gehoord had. Hij stond op en liep naar het raam. Hij tilde de rolgordijnen op en keek naar buiten. En toen hij weer was gaan zitten, hield hij zijn hand bij zich. Hij ging net zo achterover liggen als Wladzio. En zijn hoofd naar hem toe gewend, nam hij opnieuw het woord.

- Ziet u, Alain leefde in een wereld van zwijgende schepsels. Zeker, zijn fantasie riep afschuwelijke en stinkende beelden op uit de wereld der vrouwen - kunt u zich dat grove vrouwmens voor de geest halen dat met die boot schommelde, en dan nog naakt en ongewassen? - maar Alain schonk aan een ander zijn vertrouwen. Hij koos een begerenswaardig ding uit en verrijkte dit zolang met zijn dromen tot het zich op een dag open en afwachtend aan hem voordeed. Dan bezat hij het en keerde er in de eenzaamheid naar terug. Maar Alain bleef, zoals u gemakkelijk kunt raden, niet altijd een twaalfjarige. Toen hij achttien was geworden, bevond hij zich aan de universiteit. Studeerde botanie. En daarop volgde de rest, of liever het einde.

Het was juni. Alain blokte voor zijn examens, maar 's avonds ging hij naar de Botanische Tuin om uit te rusten. Op een keer ging hij, hoewel het al laat was, op een bank zitten. Ergens vandaan kwam de vochtigheid van een openbarstende bloem over hem. Die bedwelming vergiftigde hem, stak hem in brand, likte zo heet aan hem dat hij steeds scherper de rode boom van zijn bloed bespeurde, waarin de een of andere struik een donkere en verhittende vloeistof goot. Hij deed zijn ogen open. Hij stond op van de bank en begon te zoeken. Achter een lage geschoren heg, op het hoogste punt van een perk, stond een bloem. Dikke geaderde bladeren lagen breed op de aarde, en de bloem stak eruit omhoog. De gele bek met omgeslagen violette randen hing zwaar voorover, terwijl een overvloed van jonge vochtigheid op de bladeren drupte.

Er was niemand. Hij sprong over de heg heen en liep naar de bloem toe die met zijn vlezige bladeren op de grond rustte. Uit de rode strot sloeg een zilte geur omhoog. Alain beefde. Met klapperende tanden ontblootte hij zijn lid. Hij knielde neer, greep zich vast aan de nerven van de sponsachtige bladeren - en gleed naar binnen.

De pijn ging over in verrukking en werd tot een mengsel van beide. De dauwkelk dronk hem en trok hem met de ene samentrekking na de andere de diepte in. Hij schreeuwde. Iedere ruk brak hem verder in de richting van de aarde. Tenslotte sloeg hij, willoos tegenover zichzelf, met zijn laatste krachten zijn handen in de bloem en rukte, rukte de bloemstrot kapot tot aan de stengel. Daarna sleepte hij zich op zijn knieën het perk uit en zakte bij de heg in elkaar.

De stukgetrokken lippen van het bloemdier dropen van bloed en melk.

Pas tegen de morgen werd hij ontdekt door de hond van de nachtwaker. Een ziekenauto haalde hem op, door dauw overdekt. Hij ging het graf in zonder begrafenis, om - zoals men zei - ‘de familie niet te onteren’.

Maar in de zwoele gebieden op aarde, waar de schimmel soeverein heerst en waar de vertakte zwammen omhoogschieten om zich met het licht te meten, wordt de naam van de man vereerd, die als enige was uitverkoren.

De professor zweeg.

Wladzio hoorde al zijn bloed. En de professor keek hem aan. En toen hij een poosje zo gekeken had, fluisterde hij:

- Strekt u zich toch wat uit op de kanapee. Hier is een kussen. Niet om te gaan slapen, maar voor eventjes, om de sufheid wat weg te laten trekken...

- Maar ik wilde juist opstappen... want mijnheer professor heeft misschien geen tijd meer?

Maar de professor duwde Wladzio's hoofd al omlaag. Hij legde er al een rood satijnen kussen onder. En met een vreemde stem, die vanachter zijn oogwimpers leek te komen, verzekerde hij:

- Nee, nee, allerminst. Houd u daar alstublieft geen rekening mee. Ik zal u wat verfrissends geven.

En hij stond al bij het tafeltje.

- Nee, nee, nee...

En de witte wijn murmelde al in Wladzio's glas: ja, ja, ja...

En hij reikte het hem al aan. En net als bij een jonge kraamvrouw tilde hij Wladzio's hoofd op om hem te laten drinken. En zijn hand andere hand legde hij ergens neer, op een onbestemde plaats. En als Wladzio op dat moment geen wijn had gedronken, had hij kunnen zeggen waar die hand van de professor zich bevond. En die hand rustte toevallig op Wladzio's zij en begon nu eens hier, dan weer daar naar beneden te glijden, maar zo zachtjes dat men niet eens had kunnen zeggen of het die hand was of de hitte.

En Wladzio ligt daar en ademt zwaar. ‘Nee dat is toch niet mogelijk. Wat doet hij daar?’ Maar de vonken lopen van beneden naar boven over zijn lichaam. ‘Nee, dat is onmogelijk...’

- Mijnheer pro...! Nee!

En hij sprong overeind, zodat de hand van de professor, die al ver gevorderd was, bleef haken. En het bloed vloog naar zijn hoofd, zodat hij op het tafeltje moest steunen. En hij mompelde:

- Mijnheer professor, schaamt u zich!

En direct voelde hij zich stompzinnig. Vooral omdat hij zo overeind gesprongen was. ‘Het had toch tactvoller gekund. Je hand weghalen en het gewoon zeggen. Of nee. Niets zeggen.’ En opeens voelt hij hoe de schaamte zich over zijn gezicht uitgiet, over zijn onbehouwen, onbeschaafde snuit die niet weet hoe zich te gedragen na een dergelijke ontvangst, bij een zo gecultiveerd mens. En die met een even onbehouwen uitbarsting alles doorkruist. Plotseling was hij met een geweldige sprong bij de deur. En al op de trap. En al bij de buitendeur: rrroetsj! Hij raakte buiten adem.

[p. 38]

Hij raakte buiten adem, omdat er in de straat, die geplaveid was tot de vierde verdieping, geen lucht was. ‘O God, vlug, vlug, want als iemand me zo zou zien... Als ik maar niet op een van de onzen stuit, want dan zou het direct worden doorverteld. En dan zou het voorbij zijn met mijn reputatie. En met de theedrinkerij op vrijdag bij de familie van de minister!’

En terwijl hij met zijn gezicht naar een reklamezuil ging staan, maakte hij snel zijn broek dicht en begaf zich weer op weg naar het park.

‘Afschuwelijke en stinkende beelden uit de wereld der vrouwen’ - mag de duivel hem halen, die Lazarus! Wat moest ik me ook aan hem opdringen! Mijn verdiende loon. Ach, ik ben erin getrapt. Maar je zult er lering uit trekken. Een intellectueel. Maar een viezerik. Wetenschappelijk, op kaartjes. Stop hondestront in inmaakglazen en verzamel die. Toen hij je te bikken gaf, heb je zitten smakken tot je bek ervan trilde en je stamelde merci, merci, merci - en nu hang je de flinke vent uit!’

Op de vijver was het bootje met de soldaat en de witte kont al verdwenen. Maar in de lanen wemelde het van jonge meisjes, in roze en leliewit. Een van hen sloeg een zijweggetje in. ‘Een onbehouwen gek was ik. In plaats van me te verontschuldigen dat ik dronken was...’ Hij ging achter het meisje aan. Zij keek om. Maar zij loopt weer verder alsof er niets aan de hand is. Alleen trekt zij af en toe een blaadje van een haagbeuk en laat het uit haar hand vallen. En Wladzio bukt zich en raapt het op. Zij gooit er opnieuw een op de grond en Wladzio raapt het op alsof het vanzelf sprak. Bij het vijfde blaadje lachte zij giechelend en stak haar neus in de lucht. Toen liep hij op haar toe.