Renout van Montalbaen

(ca. 1910)–Anoniem Renout van Montalbaen– rechtenstatus


III. Derde fragment. Vgl. Heemsk. XIX en XX, 131-138. Hoe Ogier, dien Roelant verradenis opgeleit had, daerom eenen kamp vocht tegen Goutier, dien hij in 't perk versloeg; ende hoe Roelant Coning Yewe vinc, maer Renout verloste sijnen sweer, doch moest daerom eenen kamp vechten. Men leide de Heeren ten perke. Doe seide Goutier: 800[regelnummer] Ga naar margenoot+ ‘Wildi noch lien, here Ogier,Ga naar margenoot+ Van der verranesse, di gi daetGa naar margenoot+ In Vaucoloene, so ware uwes raet.Ga naar margenoot+ So moeti dan’, sprac de degen,Ga naar margenoot+ ‘Van mi bliven onverslegen, 805[regelnummer] Ende wil u helpen versoenen Jegen Kaerl, den coninc coenen. Ende wildi der mordaet lien niet,Ga naar margenoot+ So es u evele ghesciet, Ic sal u’, sprac die wigant, 810[regelnummer] ‘Dat lijf nemen altehant.’ Doe antworde die grave Ogier: ‘Inne ontsie u niet, Goutier.Ga naar margenoot+ God hi moete mi verdomen, Of ic gave omme u romen 815[regelnummer] Die quatste botte, die nie wies: Inne ontsie u niet .i. bies. Laet u dregen, doet dat gi moget,Ga naar margenoot+ So doedi u ere ende u doget.’ Doe balchi hem ende slouch met sporcn 820[regelnummer] Ende heeft Ogier vercoren. Goutier was der slage milde, Ende slouch Ogiere op den scilde.Ga naar margenoot+ Als hi .iii. slage hadde gegeven,
[pagina 22]
Heeft Ogier tsweert verheven, 825[regelnummer] Ende gaf Goutiere .i. slach, Daer hem die doet ane lach. Hi geractene ten scoudren boven,Ga naar margenoot+ Dat hem thoeft quam afgevlogen. Daer dede Ogier wonder groet, 830[regelnummer] Ten ersten slage slouch hine doet, Des conincs Kaerls campioen, Die Ogiere soude lien doen:Ga naar margenoot+ Ogier was utermaten starc.Ga naar margenoot+ Uten gereide hi hem warp: 835[regelnummer] ‘Hebbic ghedaan,’ sprac de heelt coene,Ga naar margenoot+ ‘Al dat ic sculdech bem te doene?’ ‘Ja gi’, sprac die hertoge Sampsoen,Ga naar margenoot+ ‘Sit op, God geve u pardoen!’ Aldus sullen die stoute herenGa naar margenoot+ 840[regelnummer] Weder voor den coninc keren. Ende als die heren doe vernamen,Ga naar margenoot+ Datsi vor den coninc quamen, Groeten si omodelike Den coninc van Vrankrike. 845[regelnummer] Doe sprac Kaerl harde saen: ‘Naymes, hoe eist daer vergaen?’Ga naar margenoot+ Doe antworde Naymes, .i. hertoge fier: ‘Doet es u kempe Goutier Van Ogiere, den coenen man, 850[regelnummer] So helpe mi God ende sente Jan! Ga naar margenoot+ Ogiere geschach die ere groot:Ga naar margenoot+ Ten ersten slage slouch hine doet.’ ‘Here,’ sprac Ogier, die heelt vri, ‘Hoe soudi proeven nu op mi 855[regelnummer] Verradenesse? In dede nie gene, Bi den here van Nasarene!Ga naar margenoot+ Maar Ywe, die u gout nam, Hi sende sorcors, die rike man, Hi verriet u, ende niemen el, 860[regelnummer] Kaerl, dat weet harde wel!’ ‘Eer Renoude sorcors quam,Ga naar margenoot+ Haddi den riddre lofsam
[pagina 23]
Willen helpen? hi hads te doene.’ ‘Nenic’, sprac die riddre coene, 865[regelnummer] ‘Inne dorste dor u, God weet! Dat was mi utermaten leet.’Ga naar margenoot+ Doe swoer Roelant vele saen: ‘Hi soude Ywe varen vaen Constine vinden in enich lant, 870[regelnummer] Hi soudene hangen doen tehant.’ Doe sprac Naijmes te Roelande:Ga naar margenoot+ ‘Ic vare met u in elken lande Met .xii.^c miere man, Die beste, die noeit helt gewan.’ 875[regelnummer] Doe sprac Ogier van Denenmarken: ‘Met stouten riddren ende met starkenGa naar margenoot+ So willic u te hulpen staen, Met .viii.^c riddren saen So salic u volgen, waer gi vaert, 880[regelnummer] Die alle sijn wel bewaert.’ Doe sprac Olivier, dat coene diet:Ga naar margenoot+ ‘Roelant, in begeve u niet, Ic moet emmer met u riden, Ende wesen neven uwer siden.’ 885[regelnummer] Doe sprac die hertoge van Lioen: ‘Ic vare met u, bi sente Simoen!Ga naar margenoot+ Met .vii.^c miere baroene, Die alle stout sijn ende coene.’ Doe sprac Diederijc van Ardan: 890[regelnummer] ‘Ic vare met u, bi sente Jhan, Ic ende .v.^c miere man,Ga naar margenoot+ Daer grote doget leget an.’ Wat holp, dat ict u machte lanc? Die .xij. genoete, sonder wanc, 895[regelnummer] Van Vrankrike seiden dat Aldaer op der selver stat,Ga naar margenoot+ Si willen alle met varen In Gasscongen, sonder sparen, Ende daer stichten roef ende brant, 900[regelnummer] Ende bernen sconincs Ywes lant, Ga naar margenoot+ Ende hangene bi siere kelen saen,Ga naar margenoot+ War dat sine mogen bevaen. Aldus gereden si hare vaert Ende voeren te Gasscoingen waert.
[pagina 24]
905[regelnummer] Ende alsi quamen in tlant Stichten si bede roef ende brant,Ga naar margenoot+ Ende vrageden omme niemare, Ende waer die coninc Ywe ware. Dat volc antworde gemenelike: 910[regelnummer] ‘Hi heeft opgegeven sijn rike, Te Beverepar es hi begeven,Ga naar margenoot+ Daer wil hi wesen al sijn leven.’ Doe swoeren die genote dar, Si soudene halen te Beverepar. 915[regelnummer] Ende aldus sulsi varen Beverepaer besitten te waren.Ga naar margenoot+ Dat doet ons die storie weten: Den cloester heeft Roelant beseten, Ende met Roelant gemenelike 920[regelnummer] Die .xii. genoete van Vrankrike. Alse Ywe die monec dat sach,Ga naar margenoot+. Dat Roelant vor den closter lach, Ontboet Ywe vele houde Sinen swagelinc Renoude 925[regelnummer] Bi .i. bode sonder blame, Dat hi hem te hulpen quameGa naar margenoot+ Jegen Roelant, den coenen degen: Beverepaer haddi belegen, Ende die .xii. genoete van Vrankrike, 930[regelnummer] Si hadden gesworen gemenelike, Dat sine emmer souden vangenGa naar margenoot+ Ende bi sire kelen hangen, Ende bat hem dies omoedelike Dor onsen here van hemelrike, 935[regelnummer] Dat hi hem holpe uter noet, Bi den here, die mi gheboet,Ga naar margenoot+ Jegen Roelant, den heelt wel gedaen. Hi wildem geven gevaen, So dat men hem in corter slonde 940[regelnummer] Die tonge snede uten monde Ende utestake bede sijn ogen,Ga naar margenoot+ Hi wilt gaerne gedogen; Ende dat hem Renout, die heelt vercoren, Of dade sniden bede sijn oren 945[regelnummer] Ende of dade slaen sinen rechten voet:
[pagina 25]
Dit ontboet Ywe, des sijt vroet!Ga naar margenoot+ Dat men hem die herte utesnede, Daer hi verranesse mede dede, Hi hadde wel verdient die doet; 950[regelnummer] Des hi om Renout sende ter noet.Ga naar margenoot+ Ga naar margenoot+ Doe voer die bode vele saenGa naar margenoot+ Te Renoude van Montalbaen, Ende heeft den heelt gemeit Die sake al uut ende uut geseit, 955[regelnummer] Also alsem was geladen.Ga naar margenoot+ Doe antworde Renout bi staden: ‘Mine rouc, hets mi lief, Latene hangen, den vulen dief!’ Alse Clarisse dat verstoet, 960[regelnummer] Wert soe droeve in haren moet.Ga naar margenoot+ Haer outste kint heeft si genomen Bi der hant, ende es comen Vor Renoude met genint. Wel saen kussise dat kint 965[regelnummer] Vor Renoude den wigant.Ga naar margenoot+ Daerna sprac soe tehant: ‘Adelaert,’ seit soe, ‘sone min, Desen lachter, dar wi in sijn, Dese scande ende dit seer 970[regelnummer] Ne verwinnen wi nembermeer.Ga naar margenoot+ Want men sal seggen sonder waen, Dat u oudervader was verdaen: Des suldi u, bi onsen heere! Hierna scamen harde sere, 975[regelnummer] Als men u verwiten sal,Ga naar margenoot+ Waer gi comt overal.’ Daer die vrouwe dese tale sprac, Die trane haer uten ogen brac, Ende weende utermaten seere 980[regelnummer] Voer Renoude, haren heere.Ga naar margenoot+ Als Renout, die riddre goet, Wenen sach die vrouwe vroet, Ende hare hande te gader slaen, Doe jammerde hem vele saen. 985[regelnummer] Adelaert, sijn scoene kint,Ga naar margenoot+ Dat hi met al siere herten mint, Gevinc hi in sine arme bede.
[pagina 26]
Daerna sprac hi ende seide: ‘Vrouwe, laet staen u mesbaren! 990[regelnummer] Te Beverepaer salic varen,Ga naar margenoot+ Alse helpe mi sente Jhan! Te sorcoersene den valscen man Met minen volke gemenelike Jegen die genote van Vrankrike, 995[regelnummer] Ende maickene levende gevaen,Ga naar margenoot+ Ic bringene te Montalbaen, Bi den here, die mi geboet! Of ic bliver omme doet.’ Die vrouwe was edele ende goet, 1000[regelnummer] Ga naar margenoot+ Ende neech den grave op sinen voet,Ga naar margenoot+ Ende dankes hem omodelike. Doe riep Renout hastelike Te wapene al sine baroene. Doe wapendem menech heelt coene, 1005[regelnummer] .xii. riddren te warenGa naar margenoot+ Wapenden hem sonder sparen. Hare orsse sullen si bescriden, Ende met Renoude haren here riden Ten cloester waert op die moude. 1010[regelnummer] Ende alsi quamen buten woude,Ga naar margenoot+ Sprac Renout te hem: ‘nu doet wale, Ende hoert .i. luttel mine tale: Gi moet hier bliven, ic sal varen Te Beverepar sonder sparen, 1015[regelnummer] Ende bidden Roelant minen neve,Ga naar margenoot+ Dat hi mi Ywe gevangen geve. Wil hine mi geven met ghemake, Ic nemene op alselke sake, Dat ic Ywen te Montalbaen 1020[regelnummer] In minen carker houde gevaen,Ga naar margenoot+ Ende berade hem so we, Hine verraet mi nemmermee. Ende wil hine mi oec geven niet,’ Sprac Renout, dat coene diet, 1025[regelnummer] ‘Met vrinscepen ende met minnen,Ga naar margenoot+ So salict u doen bekinnen. Ende alsic blase minen horen, Volget mi dapperlike met sporen.’
[pagina 27]
Doe antworden die baroene: 1030[regelnummer] ‘Dit ne staet ons niet te doene,Ga naar margenoot+ Wi kennen die fransoyse wel, Si sijn overdadech ende fel, Wat so ons daerna gesciet, Allene vaerdire niet, 1035[regelnummer] Het sal met u varen RitsaertGa naar margenoot+ Ende u biriden Adelaert.’ Doe sprac Renout: ‘nemmer niet, Dan wille God niet dat ghesciet! Ic sal allene voren riden 1040[regelnummer] Te Beverepar sonder biden.’Ga naar margenoot+ Doe nopte Renout met gewoude Sijn ors metten sporen van goude, Ende reet vaste ten cloester waert. Stoutelike ende onvervaert. 1045[regelnummer] Maer eer hi quam te Beverepaer,Ga naar margenoot+ Seit ons dat liet overwaer, Dat Roelant, die coene man, Den cloester op die moneke wan, Ende dat Ywe, semmin leven! 1050[regelnummer] Ga naar margenoot+ Hem Roelande heeft opgegeven.Ga naar margenoot+ Ende Roelant, dedele man, Also helpe mi sente Jhan, Heeft Ywen met .i. bande Gebonden bede sijn hande, 1055[regelnummer] Ende dedem al sonder pineGa naar margenoot+ Om sinen hals .i. line, Ende leddene te woude waert, Daer hi Yewen metter vaert Sciere soude nemen dleven, 1060[regelnummer] Wildem God die stade geven.Ga naar margenoot+ Maer doe sach Roelant, die heelt goet, Renout comen in sijn gemoet, Ende Renout riep: ‘soete neve, Suldi mi den verradre geven? 1065[regelnummer] In minen castel te MontalbaenGa naar margenoot+ Voer ickene dan gevaen, Ende berade hem so we, Ons ne verraet hi nemmermee.’
[pagina 28]
Roelant antworde saen: 1070[regelnummer] ‘Renout, dese tale laet staen.Ga naar margenoot+ Alse geve mi God pardoen! Ic sal den dief hangen doen, Dat segic u, bi siere kele.’ Renout sprac: ‘dat ware te vele, 1075[regelnummer] Hets miere kinder oudervader,Ga naar margenoot+ Si soudens hem scamen al gader. Maer Roelant, wildine mi geven, Ic houdene gevaen al min leven In minen carkerstene, 1080[regelnummer] Bi den here van Nasarene!Ga naar margenoot+ Daerne man nemmee ne siet.’ Doe sprac Roelant, dat coene diet: ‘Renout, wats u ghesciet, Al dat gi bid es al om niet. 1085[regelnummer] Vliet varing van minen ogen,Ga naar margenoot+ Inne caent langer niet gedogen, Ic moet Ywe, den wigant, An desen bom hangen te hant, Dat segic u ende doe verstaen.’ 1090[regelnummer] Renout antworde saen:Ga naar margenoot+ ‘Gine sult niet, here Roelant, Ic hebbe Florberge in mine hant, Daer ic eer met soude vechten, Ende Ywen, minen sweer, verrechten, 1095[regelnummer] Alse helpe mi sente Simoen!Ga naar margenoot+ Eer ickene liete aldus verdoen.’ Doe sprac Roelant, die heelt vri: ‘Aerger puten kint, wiltudi Al noch jegen mi hier setten? 1100[regelnummer] Ga naar margenoot+ Werp over den reep sonder letten,Ga naar margenoot+ Ende hanctene hier an dese ranke, Wien dat si lief ofte te dancke.’ Renout antworde: ‘bi sente Jhan, Inne vinde heden so coenen man, 1105[regelnummer] Die minen sweer sal hangen,Ga naar margenoot+ En sal hem te scande vergangen.’ Roelant antworde mettien:
[pagina 29]
‘Bi miere wet, dat sal ic sien!’ Doe bette Roelant, die degen werde, 1110[regelnummer] Van sinen orsse op die erde.Ga naar margenoot+ Den reep werp hi omme saen, Ende wilde Ywen hangen gaen. Als dat Renout sach, Dat hi Roelant niene mach 1115[regelnummer] Verbidden, hine wilde te hantGa naar margenoot+ Ywe hangen in sijn lant, Slouch hi met sporen Beijarde, Ende vinc hastelike ten swerde. Den reep trac die grave Roelant, 1120[regelnummer] Renout onttrackene te hant,Ga naar margenoot+ Ywe viel neder op die erde. Doe grepene donververde Renout ende leidene saen Vor hem, dat doe ic u verstaen, 1125[regelnummer] Ende spranc met hasten op Beijarde,Ga naar margenoot+ Ende vlore mede siere varde. Als dat sach die grave Roelant, Spranc hi op sijn ors te hant, Ende volgede den heelt vercoren. 1130[regelnummer] Hi hads in sijn herte toren,Ga naar margenoot+ Dattem Renout die jongelinc Ghenomen hadde den coninc. Daeromme riep die degen stout: ‘Ghi sijt verradre, here Renout!’ 1135[regelnummer] Doe antwordi hem tehant:Ga naar margenoot+ ‘Inne ben niet, Roelant.’ ‘Gi sijt, bi Gode! dat willic nu Al tehant proeven op u.’ Doe sprac Renout sonder scamp: 1140[regelnummer] ‘Ongedeelt ware dese camp,Ga naar margenoot+ Want, bi Gode van Nasarene! Inne ben hier maer ollene, Ende gi sijt hier met riddren vele, Het mochte met mi gaen uten spele, 1145[regelnummer] Wildensi mi al gader slaen,Ga naar margenoot+ Hoe mochtic met den live ontgaen? Maer, alse helpe mi sente Amant!
[pagina 30]
Doedi mins ontbiden te hant, So lange wile op desen dach, 1150[regelnummer] Ga naar margenoot+ Dat ic hier totu comen mach?Ga naar margenoot+ Alse behoude mi God in eren, Gewapent salic wederkeren,Ga naar margenoot+ Ende dan al sonder letten Mijn lijf jegen u hier setten, 1155[regelnummer] In dien dat gi die heren In Vrancrike doet wederkeren, Ende daertoe al uwe man.’Ga naar margenoot+ ‘Jaic,’ sprak Roelant, ‘bi sente Jhan: Wildi mi doen des sekerhede?Ga naar margenoot+ 1160[regelnummer] Gi sult mi vinden hier ter stede.’ ‘Jaic,’ sprac die jongelinc. Doe setti neder den coninc, Ende kerde weder te Beijarde Tote Roelande op die warde.Ga naar margenoot+ 1165[regelnummer] Alsus sal Renout, sem min leven! Roelande sine trouwe geven, Dat hi kortelike keren sal, Hem ne lette God ende ongeval, Ende vichten jegen hem daerGa naar margenoot+ 1170[regelnummer] Enen camp overwaer. Aldus sal Roelant met eren Ten genoeten wederkeren. Doe sprac Ogier sonder waen: ‘Roelant, brindi Renout gevaen?Ga naar margenoot+ 1175[regelnummer] Of hebdine doet gheslegen? Of heeft u die coene degen Ghenade gebeden? Segt ons saen! Of brindi sinen swer gevaen?’ Roelant antworde in fransoies:Ga naar margenoot+ 1180[regelnummer] ‘Swich, God verwate di, Dannoeis! Ghi heren’, sprac Rolant met sinne, ‘Ic sal varen ten cloester inne, Ende gi moet alle gemenelike Wederkeren in Vrankrike.’Ga naar margenoot+ 1185[regelnummer] Doe antworde Ogier te desen: ‘Roelant, wildi monec wesen? U berouwen u mesdade! Nu vaert, ende bit den abt ghenade.’
[pagina 31]
Doe sprac Roelant, .i. riddre fier:Ga naar margenoot+ 1190[regelnummer] ‘Swijch, verwaten warstu, Ogier!’ Doe sprac die Dannois lofsam: ‘Nu willic swigen, Roelant es gram.’ Doe sprac die bisscop Tulpin: ‘Roelant, laet dese tale sijn.Ga naar margenoot+ 1195[regelnummer] Twi souwi in Vrankrike Alle keren gemenelike, Ende gi sout bliven te Beverepaer? So segic u overwaer: Teerst dat wi quamen in VrankrikeGa naar margenoot+ 1200[regelnummer] Vor den coninc gemenelike, Woude die coninc, onse here, Van u weten niemere, Wat mochten wi laten dan verstaen Kaerle, den coninc wel ghedaen,Ga naar margenoot+ 1205[regelnummer] Ga naar margenoot+ Als gi achter ons bleeft hier?’ Doe antworde die grave fier Wel hastelike den neve sijn: ‘Ic saelt u seggen, her Tulpijn, Hets mi also comen:Ga naar margenoot+ 1210[regelnummer] Ic hebbe Renouts wedde genomen, Dies mi die here van Montalbaen Die verranesse hevet gedaen, Dat hi mi den dief Ywen nam, Hieromme wasic herde gram,Ga naar margenoot+ 1215[regelnummer] Ende hebbe op den heelt gemeit Die verranesse al opgeleit.’ Doe sprac die bisscop utevercoren: ‘Roelant neve, hebdi ghesworen Renouts doet van Montalbaen,Ga naar margenoot+ 1220[regelnummer] Sone mogedi niet ontgaen, Dat segic u sonder hale. Noch weten wi alle wale,’ Sprac die bisscop, donvervarde, ‘Dat men u met genen swardeGa naar margenoot+ 1225[regelnummer] Mach ontginnen no met spere: Gi sijt beter dan .i. here. Maer siet hier die trouwe min,’ Sprac die bisscop Tulpijn:
[pagina 32]
‘Wert Renout van u verslegenGa naar margenoot+ 1230[regelnummer] Gine sult niet .iii. dage leven, Men sal u, degen werde, Graven onder die coude erde.’ Daer dit sprac her Tulpijn, Wert blide Ogier, die heelt fijn,Ga naar margenoot+ 1235[regelnummer] Ende sprac hastelike: ‘Ay God van hemelrike! Geven moeti tehant, Dat vichten moete Roelant Jegen Renout van Montalbaen,Ga naar margenoot+ 1240[regelnummer] So sal hi proeven harde saen, Wat groter cracht die jonge man In elken wige geleesten can.’ Doe sprac Rolant, .i. helt fier: ‘Bi Gode, ic seggu, her Ogier,Ga naar margenoot+ 1245[regelnummer] Dat ic niet geve omme sijn doen Alse goet als .i. bottoen.’ Doe sprac Ritsaert van Normendie: ‘Ghenade, Vrouwe, sente Marie! Roelant, grave utevercoren,Ga naar margenoot+ 1250[regelnummer] Hebdi Renouts doet ghesworen? Siet hier onse trouwe, sprac die degen, Wert van u Renout verslegen, Roelant, gine doet nemmermere In Vrankrike wederkeren.’Ga naar margenoot+ 1255[regelnummer] Ga naar margenoot+ Als dit sprac die rike Norman, Doe seide die hertoge van Ardan: ‘Edel neve Roelant! Hebdi die doet van den wigant, Eer gi keert in Vrankrike,Ga naar margenoot+ 1260[regelnummer] Ember ghesworen sekerlike, Sone mogedi niet ontgangen, Wine sullen u alle hangen.’ Dus dregendem gemenelike Ol die genoete van VrankrikeGa naar margenoot+ 1265[regelnummer] Omme Renouts wille van Montalbaen, Dien hi met campe wilde bestaen. Doe antworde die grave Roelant:
[pagina 33]
‘Nu eist mi ten sorgen bewant Wildi mi algader dregen,Ga naar margenoot+ 1270[regelnummer] Inne macht niet verweren.’ Doe sprac Naijmes, die wigant, ‘Hoert na minen raet, Roelant!’ ‘Na wat rade salic horen?’ Sprac Roelant, die grave vercoren,Ga naar margenoot+ 1275[regelnummer] ‘Ic hebbe Renoude, den wigant, Mine trouwe gegeven al te hant, Dat ic jegen hem vichten sal, Mine lette God ende ongeval. Also helpe mi God van paradise,Ga naar margenoot+ 1280[regelnummer] Inne logem niet om al Parise, Inne ware van den eede quite Jegen Renout in den crite.’ Echt sprac Naymes, .i. heelt fijn: ‘Roelant, laet dese tale sijn,Ga naar margenoot+ 1285[regelnummer] Ne wildi na ons horen niet, Gine moet vichten, wats gesciet, Endelike jegen Renoude, Onsen neve van Merewoude, So willic dat gijs seker sijt:Ga naar margenoot+ 1290[regelnummer] Taleerst dat gi sijt int crit, So sullen comen gemenelike Die .xii. genoete van Vrankrike Met haren swerden, bi sente Jhan, Op Renout den coenen man,Ga naar margenoot+ 1295[regelnummer] Ende wille ons wiken dan Renout, So sidi quite, riddre stout, Van den gelove, dat seggic u, Daer gi gebonden met sijt nu: Ende wilhi ons oec wiken niet,Ga naar margenoot+ 1300[regelnummer] So es hem evele gesciet: Wi sulne vaen gemenelike, Ende voernen in Vrankrike.’ Doe antworde Roelant, die degen: ‘.I. valsch raet es hier gheslegenGa naar margenoot+ 1305[regelnummer] Ga naar margenoot+ Alse geve mi God pardoen! Das ne sal ic niene doen.
[pagina 34]
Ic wille den camp allene vechten Ende mi selven int crijt verrechten.’ Dus bleven die ghenote daer,Ga naar margenoot+ 1310[regelnummer] Dat seggic u al over waer! Dat Renout, die heelt onvervaert, Voer rechte te Montalbaen waert, Ende voerde Ywen den coninc Met hem, waerlike dinc,Ga naar margenoot+ 1315[regelnummer] Ende Renout leverdene sinen wive, Dat seggic u bi minen live. Als doe Renout vernam, Dat hi te Montalbaen quam, Sprac hi vor die heren al gader:Ga naar margenoot+ 1320[regelnummer] ‘Vrouwe, nemt hier uwen vader, .I. den alre valsten man, Die nie siele of lijf ghewan. Die vrouwe antworde omoedelike: ‘Dat loen u God van hemelrike!’Ga naar margenoot+ 1325[regelnummer] Nochtan was soe harde gram Op haren vader, dien quaden man, Ende versprackene harde seere. Soe seide: ‘verradre, groet onnere Hebdi gedaen ende grote scande,Ga naar margenoot+ 1330[regelnummer] Dat gi voert in Vranclande Ende vercocht daer Renoude, Minen here van Merewoude, Ende alle mine swaghelinge, Die u in wel menegen dingenGa naar margenoot+ 1335[regelnummer] Hebben gedaen groete ere Ende van veele lants gemact here.’ Dit ende noch me sei soe, Ende spracken nidelike toe. Doe riep Renout, dat wet wale,Ga naar margenoot+ 1340[regelnummer] Met luider kele in die sale. Doe swegen die heren al te male, Ende Renout sprac dese tale: ‘Ghi heren,’ sprac die grave fier, ‘Ghi moet alle bliven hier,Ga naar margenoot+ 1345[regelnummer] Ende ic sal allene varen Te Beverepaer al sonder sparen.’ Doe sprac sijn broeder Adelaert, Die coenere was dan .i. liebaert.
[pagina 35]
‘Renout, dat u God beware!Ga naar margenoot+ 1350[regelnummer] Wat suldi doen te Beverpare?’ Doe sprac Renout, die wigant: ‘Adelaert, bi sente Amant! Ic hebbe genomen sonder scamp Jegen Roelant .i. campGa naar margenoot+ 1355[regelnummer] Ga naar margenoot+ Te Beverepaer op die heide.’ Doe sprac Adelaert ende seide Toten riddre wel gheboren: ‘Wat duvel, Renout, hebdi ghesworen Ember die doet van Roelande?Ga naar margenoot+ 1360[regelnummer] Daer mach wel ons af comen scande: Want gi weet wel dat de degen Niet ne mach werden verslegen, Bedi hi es der beste .i., Die die sonne ie bescen.Ga naar margenoot+ 1365[regelnummer] Ende, bi den here die mi gheboet, Vichti jegen hem, gi sijt doet, Ende wine versoenen nemmermere Jegen Kaerle onsen here. Renout antworde saen:Ga naar margenoot+ 1370[regelnummer] ‘Entrouwen, ic sal die vaert bestaen, Danne lietic dor negene noet, Al waendicker bliven doet.’ Doe wende vrouwe Claradijs Bitterlike, des sijt wijs!Ga naar margenoot+ 1375[regelnummer] Ende clagede Renout sere. Doe sprac Malegijs, die here, Te Renouts wive, dat seggic u: ‘Vrouwe, laet staen u wenen nu, Dat u God houde ende beware!Ga naar margenoot+ 1380[regelnummer] Want Renout moet te Beverepare Ember varen, sal die here Nember ghecrigen prijs ende ere, Ende wilhi sine trouwe quiten Jegen Roelant in den crite.Ga naar margenoot+ 1385[regelnummer] Loge hi hem in dat gemoet, Men sous hem lachter spreken groet, Ic salre varen’, sprac die heelt vri, ‘Ende ember salic hem wesen bi.’
[pagina 36]
Adelaert sprac: ‘ic sal varenGa naar margenoot+ 1390[regelnummer] Met Renoude te Beverepare.’ Ritsaert entie coene Writsaert Ghereden hem ter vaert, Als te varene met Renoude. Doe sprac die grave van MerwoudeGa naar margenoot+ 1395[regelnummer] Te sinen broedren openbare: ‘Inne wille niet dat iemen vare, Want, bi Gode van Nasarene, Roelant beit daer mijns allene. Dus sullen die overcoene reckenGa naar margenoot+ 1400[regelnummer] Ten cloester waert op die heide trecken Want elc hadt andren van den wiganden Te voren gesekert wel met handen. Daer voer die riddre met Beijarde Te Beverepare op die warde.Ga naar margenoot+ 1405[regelnummer] Ende alsi tforest es leden.	margenoot+ Bl. V. kol. a. margenoot+ (805) margenoot+ (836) margenoot+ (837) margenoot+ (806) margenoot+ (810) margenoot+ (815) margenoot+ (820) margenoot+ (825) [tekstkritische noot]Vs. 824 HS. tfeert. Vs. 832-3 Hiertusschen heeft het HS. vs. 801 v., en Hffm. evenzeer, maar dus gewijzigd: V.d.v. die hi daet, I.V. so ware sijns raet. Vs. 834 HS. Uten crude hine. Hffm. uten crite hine. Vs. 838 ontbr. HS., Hffm. Vs. 846 HS. eeist. Vs. 847 HS. andworde .i. h.f. Vs. 851 ontbr. HS. Vs. 853 HS. eelt. Vs. 854 HS. of mi. Vs. 855 HS. Verradensse. Vs. 858 HS. Hffm. den riken man. Vs. 862 HS. addic. Hffm. haddic. margenoot+ (830) margenoot+ (835) margenoot+ (838) margenoot+ (840) margenoot+ (842) margenoot+ (843) margenoot+ (845) margenoot+ (850) margenoot+ Kol. b. margenoot+ (855) margenoot+ (860) margenoot+ (865) [tekstkritische noot]Vs. 870 HS. te ant. Vs. 875 HS. delen marken. Vs. 893 HS. Wat help. Hffm. maecte lanc. Vs. 897 HS. met v varen. Hffm. met Roelant varen. Heid. HS. sie wolten mit faren. Vs. 901 ontbr. HS. en Hffm. margenoot+ (870) margenoot+ (875) margenoot+ (880) margenoot+ (885) margenoot+ (890) margenoot+ (895) margenoot+ (900) margenoot+ Kol. c. margenoot+ (905) [tekstkritische noot]Vs. 908 Alleen Heid. HS. ontbr. Ende. Vs. 926 HS. Dat hem t.h.q. Vs. 928 HS. addi. Vs. 930 HS. adden. Vs. 931 HS. Dat sine eme. Hffm. Dat sine heme. Vs. 932 en 958 HS. angen. Vs. 943 Hffm. Roelant. Vs. 945 HS. sine. margenoot+ (910) margenoot+ (915) margenoot+ (920) margenoot+ (925) margenoot+ (930) margenoot+ (935) margenoot+ (940) margenoot+ (945) [tekstkritische noot]Vs. 950 HS., Hffm. Des hi Renout sonder noet. Vs. 961 si ontbr. HS. Vs. 966 HS. te ant. Vs. 967 HS. Adelaert. Vs. 970 HS. nemmerbeer. margenoot+ (950) margenoot+ (954) margenoot+ Kol. d. margenoot+ (956) margenoot+ (960) margenoot+ (965) margenoot+ (970) margenoot+ (975) margenoot+ (980) margenoot+ (985) margenoot+ (990) [tekstkritische noot]Vs. 995 Hffm. mach ickene. Vs. 1002 HS. astelike. Vs. 1004 HS. eelt. Vs. 1006 HS. Wapenden sie. Hffm. wap. si. Vs. 1015 HS., Hffm. Ende bidde. Vs. 1018 HS. nemine. Vs. 1022 HS. nommermee. margenoot+ (895) margenoot+ (1000) margenoot+ Bl. V. kol. a. margenoot+ (1005) margenoot+ (1010) margenoot+ (1015) margenoot+ (1020) margenoot+ (1025) margenoot+ (1030) [tekstkritische noot]Vs. 1034 HS. waerdire. Vs. 1037 HS...... er niet. Vs. 1039 Hffm. varen riden. Vs. 1041 HS. Rt. met sporen. Vs. 1056 HS. o.s. has. Vs. 1058 HS. metter waert. Vs. 1060 HS., Hffm. scade. HS. geneuen. Vs. 1061 HS. eelt. Vs. 1065 Hffm. Ten m.c. Vs. 1067 HS. beraden. margenoot+ (1035) margenoot+ (1040) margenoot+ (1045) margenoot+ (1050) margenoot+ Kol. b. margenoot+ (1055) margenoot+ (1060) margenoot+ (1065) margenoot+ (1070) [tekstkritische noot]Vs. 1072 HS. angen. Vs. 1079 HS., Hffm. mine. Vs. 1082 HS. rolant. Vs. 1088 HS. angen te ant. Vs. 1091 HS. Gi s. miet. Vs. 1092 HS. ant. Vs. 1097 HS. eelt. Vs. 1098 HS., Hffm. Aerger puter kint. Vs. 1100 Hffm. werpt. Vs. 1101 HS. anctene. Vs. 1102 Hffm. w.d.s. lief ofte tondanke. Vs. 1105 HS. angen. Vs. 1106 HS. En̄. Hffm. ten. Vs. 1107 HS. Renout. margenoot+ (1075) margenoot+ (1080) margenoot+ (1085) margenoot+ (1090) margenoot+ (1095) margenoot+ (1100) margenoot+ Kol. c. margenoot+ (1105) margenoot+ (1110) [tekstkritische noot]Vs. 1109 HS. R. gewerde. Hffm. R. geverde. Vs. 1110 HS., Hffm. Van orsse. Vs. 1113 HS. sach Renout. Vs. 1115 HS. te ant. Vs. 1116 HS. angen. Vs. 1118 HS. aestelike. Vs. 1120, 1128, 1135, 1138 HS. te ant. Vs. 1125 HS. met asten. Vs. 1130 HS. ads. Vs. 1135 HS. antworde. Vs. 1144 HS. Rt. mochte (d.i. Renout mochte). Vs. 1146 HS. mochtich. HS. liuen. margenoot+ (1115) margenoot+ (1120) margenoot+ (1125) margenoot+ (1130) margenoot+ (1135) margenoot+ (1140) margenoot+ (1145) margenoot+ (1150) [tekstkritische noot]Vs. 1148 HS., Hffm. Dordi. HS. te ant. Vs. 1149 HS. vile. Vs. 1153-1156 ontbr. HS., Hffm. Vs. 1157 HS., Hffm. ywes man. Vs. 1168 HS., Hffm. geval. Vs. 1187 HS. berrouwen. HS., Hffm. mesdaet. margenoot+ Kol. d. margenoot+ (1155) margenoot+ (1157) margenoot+ (1158) margenoot+ (1160) margenoot+ (1165) margenoot+ (1170) margenoot+ (1175) margenoot+ (1180) margenoot+ (1185) [tekstkritische noot]Vs. 1191 HS. So flam. Vs. 1195 HS. soudi. Vs. 1200-2. HS. Vorden coninc onsen here, Van u weten niemare. Hffm. Vor den coninc ghemenelike, Ende hi soude openbare Van u weten niemare. Vs. 1205 HS. acter. HS. blieft. Vs. 1207 HS. astelike. Vs. 1215 HS. eelt. Vs. 1217 HS. bissop. Vs. 1221 HS. sonder hane. margenoot+ (1190) margenoot+ (1195) margenoot+ (1200) margenoot+ (1205) margenoot+ Bl.VII.kol.a. margenoot+ (1210) margenoot+ (1215) margenoot+ (1220) margenoot+ (1225) [tekstkritische noot]Vs. 1229 HS. vor u. Vs. 1234 HS. eelt vri. Vs. 1236 HS. An. Vs. 1238 HS. Renout. Vs. 1240 HS. So sal proeven. Vs. 1241 HS. Van gr. cr. HS., Hffm. den iongen man. Vs. 1243 HS. elt. Vs. 1245 HS. niot. Vs. 1251 HS. ont trouwen. Hffm. Ons trouwen Vs. 1253 HS. nemmermeer. Vs. 1256 HS. Ardam. Vs. 1258 Hffm. doot. Vs. 1260 Hffm. emmer. Vs. 1262 HS. angen. Vs. 1263 HS. dregende. margenoot+ (1230) margenoot+ (1235) margenoot+ (1240) margenoot+ (1245) margenoot+ (1250) margenoot+ (1255) margenoot+ Kol. b. margenoot+ (1260) margenoot+ (1265) [tekstkritische noot]Vs. 1268 HS. eeist. Vs. 1270 HS. mach niet verweren. Hffm. mach mi niet verweren. Vs. 1276 gegeven ontbr. HS. - HS. al te ant. Vs. 1280 HS. Inne lage miet. Hffm. inne liet niet. Vs. 1283 HS. eelt. Vs. 1302 HS. voornen. Vs. 1303 HS. Roolant. Vs. 1306 HS. Das ne sal men mi niet doen. Hffm. Des ne sal men mi niet doen. margenoot+ (1270) margenoot+ (1275) margenoot+ (1280) margenoot+ (1285) margenoot+ (1290) margenoot+ (1295) margenoot+ (1300) margenoot+ (1305) margenoot+ Kol. c. [tekstkritische noot]Vs. 1314 HS.. et ... waerlike dinc. Vs. 1326 HS., Hffm. O.h.v. die quam. Vs. 1334 HS. Die v in veel m.d. Vs. 1338 HS. sprac. Hffm. sprac hem. margenoot+ (1310) margenoot+ (1315) margenoot+ (1320) margenoot+ (1325) margenoot+ (1330) margenoot+ (1335) margenoot+ (1340) margenoot+ (1345) [tekstkritische noot]Vs. 1362 HS. ninet. Vs. 1368 HS., Hffm. minen here. Heid. HS. vnserm herren. Vs. 1373 HS. Ooc. Vs. 1381 HS. Ember waren. Vs. 1382 HS., Hffm. ghecrigen ere. Vs. 1384 HS. in den coite. Vs. 1385 HS. in den crite. Hffm. in den noot. Vs. 1387 HS. sparac die eelt fier. margenoot+ (1350) margenoot+ (1355) margenoot+ Kol. d. margenoot+ (1360) margenoot+ (1365) margenoot+ (1370) margenoot+ (1375) margenoot+ (1380) margenoot+ (1385) [tekstkritische noot]Vs. 1390 ontbr. HS. Vs. 1392 Hffm. gher. h. ooc t.v. Vs. 1395 HS. broedre. Vs. 1400 Ten cloester waert ontbr. HS., Hffm. Vs. 1401 HS. adt. Vs. 1402 HS. anden. Vs. 1406 HS., B. (d.i. hier en overal in dit Fragment Dr. W. Bisschop): bedroeve. Vs. 1410 HS. beagel ede. Vs. 1412 HS. scamp. margenoot+ (1390) margenoot+ (1395) margenoot+ (1400) margenoot+ (1405)

Vorige Volgende

III. Derde fragment. Vgl. Heemsk. XIX en XX, 131-138.

Hoe Ogier, dien Roelant verradenis opgeleit had, daerom eenen kamp vocht tegen Goutier, dien hij in 't perk versloeg; ende hoe Roelant Coning Yewe vinc, maer Renout verloste sijnen sweer, doch moest daerom eenen kamp vechten.

III.
Derde fragment.
Vgl. Heemsk. XIX en XX, 131-138.