Reis van Jan van Mandeville

Van twe eylanden gheheyten eccidrate ende genosophe, daer goede luden syn ende ander dinck.

Al daer sijn noch twee ander eylande, deen hiet exoydrante ende dander genosophe, daer herde goede liede sijn ende vol van groter trouwen ende

[fol. 151vb]

houden die costume vanden eylande voirseit. Jn dese ij eylanden ghinc die coninc alexander ende sach an haer goedertierenheit, haer gheloue ende ghetrouwicheit. Doe seide hi tot hem, dat hise niet orloghen en soude ende datse hem enighe rijcheit eysscheden of enich ander dinc, hi soudet hem ghaerne gheuen. Ende si anderwoorden, dat den ghenen rijcheit ghenoech is, die teten ende te drincken heeft omme den lichame mede tonthoudene ende dat dese verganclike reycheit van deser werelt niet en dooch, mar mochte hi hem gheuen, dat si niet sterflike en waren, si souden hem zere van hem bedancken. Ende alexander antwoorde, dat hi hem dat niet en conste ghegheuen, want hi waer selue

[fol. 152ra]

sterflijc. Doen antwoerden si hem weder ende seyden: nadyen dat ghi sterflick sijt ende dat ghi dat wel weet, waer om sidi so ouermoedich ende so fier, dat ghi alle die werelt onder v doen wilt, recht of ghi een onsterflijc god waert. Weet ghi enighe termijn of dach of vre van uwen leuene, waer omme wildi alt goet vander werelt gadren, dat ghi in corten tiden laten moet of ghi sultet laten steruende. Recht oft ander lieden ware, eert v was, also salt ooc andren lieden sijn na v, want ghi en sult niet mit v draghen van hier. Also ghi naect gheboren waert, suldi weder naect van hier keren in die aerde, daer ghi of ghemaect sijt. Ende hier om suldi peynsen ende merken, dat niement onsterflijc en is, dan god allene,

[fol. 152rb]

die alle dinc ghe\scepen heeft ende niet so sere begheren, dat v niet bliuen en mach. Omme welke antwoorde alexander was alte male ghesconfiert ende schiet van hem daer zonder enich quaet te doene. Ende al ist, dat dese liede niet en hebben die articulen vanden gheloue mit allen so wi doen, nochtan om haer natuerlike gheloue ende om haer goede meninghe, so waen jc wel zeker sijn, datse god mint ende dat hi haer werke ende haren dienst in dancke ontfaet, also hi van job dede, die payen ende heyden was, ende nochtan hilten god voor sinen ghetrouwen dienre. Ende

[fol. 152va]

daer omme al ist, dat vele ghelouen in die werelt sijn ende vele wetten, jc wane, dat god altoos mint die ghene, die hem minnen ende dienen in waerheden ende in ghetrouwicheden, ende die ghene, die die ydelheit vander werelt lachten, also dese liede doen ende job ooc dede. Ende daer om seit onse here here door den mont ozee des propheten: Ponam eis multiplices leges meas, dats te segghen: jc sal hem menighehande witte setten. Ende elwaer seit die heylighe scrifture: Qui totum orbem subdit suis legibus, dats te segghen: die al die werelt onder doet sinen wetten. Ende onse here seit ooc inden ewangelie: Alias oues habeo que non sunt ex hoc ouili, dats te segghen: jc hebbe noch ander scaepkens, die van deser coeyen niet en syn. Dats een teken,

[fol. 152vb]

dat hi ander dienaren heeft dan in die kerstene wet. Ende in dat so accordeert ooc dat vision, dat sinte pieter te jaffe sach, doe die inghel gods vanden hemel daelde ende brochte voor hem alrehande beesten ende serpenten ende van allen andren manieren van beesten, die op daerde sijn, een groot deel ende seide tot sinte pieter: neem ende et. Ende sinte pieter antwoorde: jc en at noyt onsuuer beesten. Ende die enghel seide hem: Non dicas inmunda, quae deus mundauit, dats te segghen: en segghe die dinghen niet onsuuer, die god ghesuuert heeft, als of hi segghen woude, datmen ghene lieden despite hebben en sal noch versmaden om haers gheloofs willen, noch ooc verdoemen, mar wi

[fol. 153ra]

sullen voor hem bidden, want wi en weten niet, die welke god mint of haet, want hi en haet en ghene creature, die hi heeft ghemaect. Ende daer om seyde sinte pieter, als hi wiste die bediedenisse vanden visione: Nunc in ueritate noui quod deus non est acceptor personarum nec decernit inter iudeos et gentiles sed in omni gente qui timet illum et operatur iusticiam acceptus est illi, dats te segghene: Nv inder waerheit hebbic vonden, dat god en is gheen vutnemer der personen, noch en maect gheen onderscheet tusschen die joden ende die heyden, mar die is hem bequame, die gherechticheit werct ende hem ontsiet, in allen menschen. Ende omme dusdanighe exemple, alsic de profundis zegghe voor die zielen, die van desen aertrike ghesceiden sijn, so seg ic mede pro animabus

[fol. 153rb]

omnium defunctorum pro quibus sit orandum, dats te segghene: voor alle die zielen, die van aertrike versceyden sijn, voor die welke men bidden mach. Want jc segghe, dat god dit volc lief heeft om hare betrouwicheit ende om hare ootmoedicheit ende daer onder hem sijn vele propheten ende altoos gheweest hebben ende die propheteerden in dese stede die gheboorte ons heren jhesus kerst, hoe dat hi van eenre maghet zoude gheboren worden wel drye dusent jaer te voren, eer hi gheboren wart. Ende ghelouen volcomelike die gheboorte ons heren, mar si en weten niet die maniere, hoe hi den doot leet om onsen willen, noch sine ewangelien, noch sine werken also wel, als wi doen.