Reynaert in tweevoud. Deel 2. Reynaerts historie

[p. 9]

Reynaerts historie

[p. 11]

Proloogaant.

Willam die Madock maecte,¹

Dair hi dicke om waecte,²
Hem jamerde zeer haerde³aant.
Dat die geeste van Reynaerde⁴aant.
Niet te recht en is gescreven.⁵
Een deel is dair after gebleven.⁶
Daer om dede hy die vite zoeken⁷
Ende heeftse uutten Walschen boeken⁸
In Duutsche aldus begonnen.⁹
God wil ons sijn hulpe gonnen.¹⁰
Nu keer ic dair toe mynen synne,¹¹
Dat ic bidde in dit begynne¹²
Beide den dorpers ende den doren¹³
Off sy comen dair zijt horen,¹⁴
Dese rijm ende dese woort,
Off sy hem duncken niet goet gehoort,¹⁶
Dat sy die ongelastert laten.¹⁷
Mer so wie die doget haten,¹⁸
Die maken mitter logen malsch¹⁹
Ende oordelen mennige rijme valsch,²⁰
Dair sy niet meer of en weten²¹

1 Madock: zie aantekeningen

2 dicke: dikwijls; waecte: wakker bleef

3 Hij betreurde het zeer

4 geeste: levensverhaal

5 te recht: op de juiste manier, correct

6 after gebleven: achterwege gebleven, niet geschreven

7 dede: liet; vite: (tekst van) een (heiligen)leven

8 heeftse: heeft het (verhaal); uutten: (uut den) vanuit de; Walschen: Franse

9 Duutsche: het Nederlands

10 wil: moge; gonnen: gunnen, verlenen

11 nu richt ik mijn gemoed er op

12 bidde: verzoek

13 dorpers: boerenkinkels; doren: dwazen

14 Off: indien; dair: waar; zijt: zij het (nl. het verhaal, vgl. 15)

16 (ook) indien zij denken iets slechts gehoord te hebben

17 ongelastert laten: niet bekritiseren, niet afkeuren

18 Mer so wie: maar zij die; doget: deugd

19 die stellen (iets) met leugens als dwaas voor

20 en veroordelen menig gedicht als verkeerd

21 of en weten: van af weten

[p. 12]

Hofdag (correspondeert met open ruimte a tussen v. 44-5; zie p. 348-50)

[p. 13]

 

Dan sy doen hoe sy alle heten²²

 

Die nu woenen bynnen Pavijen.²³aant.

 

Deden sy wel, si soudens vertijen²⁴

25

Ende laten begaen elcken man

 

Mit sulken kunsten als hi can.

 

Dit en seg ic niet om mynen wil.

 

Mijn gedicht wair gebleven stil²⁸

 

En hads my niet een gebeden²⁹

30

Die in groter heuscheden³⁰

 

Gerne keert al hair zaken.³¹

 

Si bad my dat ic woude maken

 

Die aventuer van Reynaerde.³³

 

Al berisp ic die musaerde³⁴

35

Ende die dorpers ende die doren,

 

Ic wil wel dat die geen diet horen,³⁶

 

Die gerne plegen der eren³⁷

 

Ende haren syn dair toe keren,³⁸

 

Dat sy leven in heuscheiden.

40

Nu hoort, ic sel u voort besceiden⁴⁰aant.

 

Den syn des woorts na dit prologe.⁴¹

 

Mer ic bid u: so wat ic toge,⁴²

 

Hoort die woorden ende merct den syn.⁴³

 

Onthout, dair leit veel wijsheit in.

22 dan dat ze weten hoe alle (mensen) heten

23 woenen: wonen; Pavijen: Pavia, stad in Italië

24 als ze goed handelden, zouden ze het nalaten

28 wair: zou zijn

29 als mij er niet iemand (een dame) om gevraagd had

30 heuscheden: hoofsheid, welgemanierdheid

31 Gerne: graag; keert: inricht

33 aventuer: verhaal over de lotgevallen

34 musaerde: sukkels

36 die geen diet: degenen die het

37 die (precisering van die geen in 36) graag de eer beoefenen, eervol leven

38 en zich daarop richten

40 voort: later (wrsch. is de epiloog bedoeld); besceiden: verduidelijken

41 de betekenis van het verhaal (dat) na deze proloog (volgt)

42 so wat ic toge: wat ik ook presenteer

43 syn: betekenis