Historie van Reynaert die vos

[Cap. XLV.] Hoe reynaert met sinen maghen eerlijc vanden coninc schiet ende trat tot sinen castele malperduys ende behielt die hulde vanden coninc

REynaert die heeft anden coninc ende aen der coninghinnen schoenen oerlof genomen Ende si baden hem dat hi niet langhe bliuen en soude hi en woude cortelic

/76397682/ bi hem comen Hy sprac here coninck ende lieue vrouwe tot uwer ghenaden ende ghebode Soe wil ic alle weghe staen ende bereit wesen dat v yet ghebrake dat waer my leet van des ic met minen liue ende met minen goede volbrenghen mocht Ende daer toe alle mijn vriende die sullen u tot allen tyden als ghi des begheert onderdanich wesen Ghi hebt des hoechelijck ende goedertierlijck verdient dat wi v lief ende waert moeten hebben tot ewighen dagen God die gonne v met eren lange te leuen Ende uwen oerlof begeer ick dat ick thuys tot minen wiue ende tot minen lieuen kijnderen trecken mach Ende of v ghenaden yet begheren of gebieden daer weet my alle wege bereyt toe Aldus soe schiet reynaer mit schoenen woorden vanden coninck

[fol. 109r]

Soe wie hem in reynaerts consten stellen wil ende die loesheyt bedriuen die sijn nv liefghetael ende wel ghehoort biden heren. sijn si gheestelic of waerlic Si crupen alle nae sinen wech ende nae sinen hole. die stemme die hem toe gegheuen wert die is hem ye sijnt gebleuen Hij heeft een groot gheslacht ghelaten in die werelt die altoos in machten wassen ende risen Soe wie reynaerts konst niet plegen en wil die en doech nv ter werelt niet in ghenen staten die machtich sijn Mer can hi in reynaerts net cruypen of heeft hi sijn scolenaer geweest so moet hi hier mit ons wel woenen want soe weet hij wel wat daer toe behoert ende soe rijst hi Ende men trect hem ouer al dan voert Van reyner daer is een groot saet af bleuen dat nv in dye werelt sere opgaet Al en hebben si alle gheen roede baerde Men vijnter nochtans nv meer reynaerden dan men hier te voeren ye gedede Die gerechtichede die bliuet al verloren Trouwe ende waerheyt die sijn alle verdreuen Ende daer voer sijn ons ghebleuen ghiericheit loesheit ende nijt. dese hebbent al in hoor berijt /7683-7733/ Ende si regneren nv sere opter aerden. ist in des pauwes of in des keysers hof of so waer dat si. elc die pijnt den anderen of te steeken van

[fol. 109v]

sijnre eren ende machten om selue te clymmen Mit vordel met simonyen of met gewelt Men en kent te houe niet dan ghelt. dat ghelt dat is daer meer gemint dan god. want men doeter vele meer om Want wye ghelt brengt die wort wel ontfanghen ende sijn begheren dat sal voertgaen Ist aen heren of aen vrouwen dat ghelt doet pleghen veel ontrouwen Ende den vrouwen dicwijl scande behalen ende menich vals ghetughenis draghen Oncuysheit loghen ende leckernye driuen Nv die clercgye ist tot parijs tot anyoen of te romen alle te samen syn si in reynaerts oerde ghecomen Ist clerck ist leeck elck die treedt in sinen pat ende soeket sijn hol Die werelt die is alsoe ghestelt dat een yeghelic hem seluen soect in allen saken Ick en weet niet wat eynde ons hier of naken sal Alle wysen die moegen hier om wel sorghen God dyen alle dinck is onuerborghen dye moet dat op dat beste vueghen Hier mede wil ick of laten wat wil ick vele die werelt berechten van zaken die my mede selue ane vechten daer ick toe ondanck of crighe Aldus soe ist my nutter dat ic swyghe ende wil hier mede lyden dat beste is dat elck dat beste doet in sijnre tijt tot synen profyte. want nae deser tijt Soe

[fol. 110r]

en coemt gheen tijt datmen oerbaer scaffen mach Ende elc die moet sijns selfs dach bewaren ende sijns selfs borden draghen Reynaerts vriende ende magen die namen oec oerlof anden coninck ende hoerre veertich die ghinghen zamelic met horen neue. reynaert die wert sere blide om dat hem sijn stert soe breet was Ende dat hem die coninc so weert had dat hi hem weder tot sinen raede ghekoren hadde Hi dachte hier in so en steeckt my gheen scade Ic mach nv bi minen here den coninc macht crighen. mijn vriende te behelpen. ende mijn viande te hinderen Ende mede vele willen te be\driuen. /7733-7780/ ende bliuen des onbegrepen op dat ic selue wijs wesen wille

REynaert ende sine magen die gingen so lange te samen dat si quamen tot sijnre borch tot malperduys daer namen si allegader oerlof met soeten woerden ende met bliden moede Reynaert die dede hem grote hoesheit Ende dancte hem allen vriendelic der goeder ganser trouwen gonsten ende eren die si hem in sijnre noot bewijst hadden Ende hi boet enen yegheliken sinen dienst wes dat si op hem begheren mochten dien hij met sinen liue of met sinen goede doen mochte Hier mede soe scheyden si samelick Ende een yeghelijck ghinc sijns weghes tot sinen huy\se

[fol. 110v]

wart Reynaer die ghinc tot vrouwe ermelijn sijnre huusvrouwen die hem blideliken ontfinc Hij vertooch hoer ende sine kinderen alle dat wonder dat hem ten houe gheschiet was Ende hi en vergat niet of hi en liet niet een woert after hy en seit hem altemael. hoe dat dat vergaen ende ghecomen was Doe waren si tsamen seer vroe dat hoer vader also verheuen was Ende reynaert die leefde mit sinen wiue ende met sinen kinderen in groter lieften ende in groter blijscappen So wie v nv van reynaert meer of min seit dan ghi hebt ghehoert dat sijn al loghenachtighe woerden Mer dat ghi hier van hem voer ghehoert hebt ende ghelesen des moechdi wel ghelouen Ende soe wie des niet en ghelouet die en is nochtans niet ongelouich Doch het sijn veel luden hadden sijt ghesien si souden te min twyuelen Doch soe sijn daer veel dinghen gheschiet diemen wel geloefde al en was des nye ghesien Oeck soe sijn veel figueren ende byspeel dicke gheuonden dye nye en waren noch en gheschieden Mer om een exempel den luden te gheuen daer si bi mochten ghedencken die doghet voert te setten ende dat quaet after te laten Alsoe macht hier om wesen Soe wye dat dit wel verstaen wil al ist

[fol. 111r]

boerteliken. hi vint daer vele wise leren ende /7780-7794/ goede sinnen yn dat hem licht hier na doghet ende ere in brengen mocht Daer en is nyemant goeders ynne beloghen Het is int ghemeyne voert ghebrocht Elck die treckes hem aen dat hem toe behoert Soe wie dattet verbeteren kan die maket bet Wie dat sijn beste doet die en is niet te witen Mer die alle dinck berechten wil die en is gheen dinck te wille te maken Ende soe wie dit verscrijft die wil dit doch laten alsoe hijt vijnt

Hier eyndet die hystorie van reynaert die vos. ende is gheprent ter goude in hollant by mi gheraert leeu den seuentienden dach in augusto Int iaer M.CCCC. ende lxxix Deo gracias