Historie van Reynaert die vos

[Cap. XXXV.] Een schoon parabel van reynaert ende van dye wolfinne

[fol. 89v]

HOert lieue here sprac vrouwe eerswijn hoe can hi met allen wijnden waeyen ende hoe scoen met hi. dat voer den oghen wt Aldus soe heeft hij mi dicke bedroeghen ende in scaden gebracht sprac heer ysegrim. hi had my oec eens verraden totter apynnen mijnre moeyen daer was ic in groter vresen. want ic liet daer by nae mijn een ore. wille reynaert dat waer segghen hoe dat gheschiet is. ic wil hem die vorwaerde toe gheuen. want ick en can dat so wel niet ghesegghen hij en sal mi berispen Iae ic sprac Reynaer al sonder tatelen. soe sal ic dat waer segghen Ick bid v allen hoort hier nae. hi quam int wout aen mi ende hi clagede sinen groten hongher. want ick en sach hem nye soe sat hi en had altoos gaerne meer ghehadt Mi verwondert waer hi die spise laten mach Noch so sie ick te hants aen sinen gelate dat hi van honger beghinnet te grimmen Hi aet lieuer enen slach wammen dan hij een aemme wijns droncke. doe ick hem sinen hongher aldus sere claghen hoorde doe iammerde mi sijns Ick seide mi honghert oeck ende ick soecke mijn beiach Daer ghingen wi enen haluen dach te samen dat wi niet teten en vonden Doe begont hi te criten. ende seide dat hi niet vorder gaen en mocht Doe sach ick

[fol. 90r]

daer een groot hol staen midden onder een haghe die dicht was van bramen Daer hoerde ic wat in screuwen Ic en wist niet wat daer in wesen mochte Doe seide ic gaet daer ynne ende besiet of daer yet te winnen is Ten mach niet wesen ghi en sult daer wat in vinden Doe seide hi neue. in dat gat en /6489-6538/ woude ic niet crupen om vijftich pont Ic en wist yerst hoet daer in ghestelt waer het dunckt my daer soe gruwelic wesen Mer ic sal ons hier onder desen boem verbeijden wilt ghi daer voor in gaen Ende wilt cort weder omme comen ende laet my horen hoet daer yn ghescapen is. ghi cont menighen cloeken raet. ende ghi kont v bet onthelpen dan ic Siet heer coninc aldus wijsde hij mi arme crancke wicht voer in die strick Ende hi die ghene die daer groot lanck ende sterc was. hij bleef daer leggen rusten in sinen vrede Besiet of ic hem daer gheen trouwe an en dede mijns onghelucks

IC en woude den anxt niet liden dien ic daer leet om alt goet van aertrijcke Ick en wist dan dattet my alsoe vergaen soude Ic ghinck daer coenlijck binnen yn Ick vant den ganck doncker ende lanck ende breet Eer ick te recht in dat hol quam soe vernam ic grote claerheyt van lichten die daer van besiden

[fol. 90v]

in quamen daer lach in enen groten aep met tween wyden oegen ende die glimmeden als een vuer Ende hi hadde daer toe enen groten muyle met langhen tanden ende met scarpen naghelen aen sijn voet ende aen sijn handen Ic waende dat een marmoeyse een baubijn of een meercat gheweest hadde. want ick en sach nye leliker dier Ende bi hoor laghen drie van horen ionghen die sere lelic waren. want si geleken die moeder zere wel. doe si my sagen comen doe gaepten si mi wyde toe ende swegen al stille Ick wert veruaert. ende ick had wel ghewilt dat ic van daen gheweest hadde Mer ick docht ick ben daer ynne ic moet daer doer ende weder wt als ic eerste mach Alsoe si sach alsoe scheen si meerre dan ysegrim den wolf. ende hoor kijnder die waren meerre dan ick Ick en sach nye leliker proeye. dat was vuyl hoey daer si op laghen Ende dat hadden si al temalen nat beseyket Si waren beslabbet ende becladdet totten oeren toe van hoors sellefs dreck. het stanck daer soe /6538-6585/ vreseliken. alsoe dat ick nae ghesmoert hadde Ick hadde daer ghedacht dat waer te seggen Mer ick moest des vertyden ende liden metten hoepe die dair lach. Doe seide ick Moeye god dye gheue v goeden dach ende alle mijn lieue maghe uwe

[fol. 91r]

schoen kinderen Si sijn van horen dagen dye schoenste ende vroemste die ic verre of nae ye ghesach. deus here god hoe wel behagen si mi Hoe loeflic ende hoe schoen sijn si elc die mocht met eeren eens groten conincs soon wesen Wi sullen v met rechte louen dat ghij onse geslachte aldus eerliken meerret Hadde ick van desen neuen yet eer gheweten Ick soude alte grote bliscap ghedreuen hebben. want si sijn der vrienden een troostelick toe tyden Lieue moeye doe ick hoorde waer ghi gelegen waert doe en conde ick niet langher ghebeyden ic en moest vriendelijck tot v comen vanden Ende mi ist zere leet dat ic dat niet eer gheweten en hebbe Reynaert neue sijt willecome dat ghij my vandet des soe weet ic v alte groten danc Lieue neue ghi sijt zere trouwe ende zere wijs ghenoemt in allen landen Ende dat ghi v geslacht ghaerne ter groter eren brenghet. ghij moet minen kinderen biden uwen oeck wat wijsheden leeren op dat si weten wes si doon of laten sellen ick hebbe recht op v ghedocht want ghi wandert zeer gaerne onder die goeden Och wel was my te moede doe ick dese woorde hoorde dit verdiende ick ten eersten met dat icse moeye hiet. hoe wel dat si my niet en bestont Mer mijn gherechte moeye dat

[fol. 91v]

was vrouwe rukenauwe die ghinder staet dye pleghet schone zedige wise kinder te winnen Ic seide moeye mijn lijf ende mijn goet dat is tot uwen gebode. ende wes dat ic vermach bi nacht of bi daghe Ic wil hem leren ende wisen allent dat ic weet Ic had al gheerne van daen gheweest om dattet daer soe nae der wyeghen roec Ende oeck mede om ysegrims wille die soe groten iammerliken hongher hadde Ic seyde moeye v ende v lieue kijnder die wil god behoeden /6586-6639/ Ic wil aen v oerlof nemen mijn wiue sal nae mij verlanghen Lieue neue ghi en sult nergent gaen ghi en hebt eerst ghegheten Ende doedi des niet Ick sout in groter ongonst nemen Doe stont si op ende leyde my daer hij in een ander hol daer lach alsoe vele spysen. van herten van hinden ende van rekalueren. uesanen partrysen ende veel anders wiltbraeds Alsoe dat my dat verwonderde waen dat dye spyse quam of comen mocht Ende doe ic van alles ghenoech hadde doe gaf si mi mede een groot stuck van eenre hinden dat ic mit minen wiue ende met minen huusghesinde eten soude als ick te huus quame. dat nam ick met groter scaemten Mer dat moest ymmer wesen Ick dancten hoor zere ende nam oerlof an hoor Si seyde dat ic corts eens weder comen soude Ic seide ic

[fol. 92r]

woudet gaerne doen Hier mede beual icse gode Ende ic schiet van daen also blide als ic mocht om dattet mi so scoen gheuiel Ick maecte mi op mijn snelste te loepen weder totten gaete wt daer ic yn ghecomen was Ende doe ic ysegrim vernam die lach al stenende onder enen boem Ic vraechde hem lieue oem hoe staet mit v. hi seide lieue neue qualiken. dat is meer dan wonder dat ic leue Brengt ghi mi niet teten Ic sterue van hongher Doe iammerde mi sijnre ende ic gaf hem dat selue dat mi gegeuen was Ende ic behielt hem daer sijn leuen. des hi mi op die tijt grotelic dancte Al is die gonst nv dus cranc

DIt had hi cortelic op ghegeten Doe seide hi Lieue segghet mi doch wat vondi inden gate Mi hongert nv meer dan mi te voren dede. want mijn mont is nv totter spysen eerst ghewent Ick seide hem Oem pijndt dan gherade in dat hol ghi sult daer genooch vinden Daer leyt mijn moeye met horen kinderen. wildi daer die waerheyt spaeren ende zere groete loghene lieghen ghi sult daer al v begheren hebben Mer wildi waer seggen so sal v verdriet naken. heer coninc was dit niet ghenoech ghe\waerscouwet /6639-6688/ diet verstaen woude ende al dat hi daer vonde dat hi daer contrarie af segghen soude Mer ruyde ongheuallighen

[fol. 92v]

beesten die connen gheen wijsheit gronderen daer om haten si alle subtile wise vonden. want sise niet en verstaen noch en bekennen. nochtans seide hi. hi soude daer in gaen. ende liegen also vele eer hem onwille geschiede dattet alle man verwonderen soude Hier op ghinc hi in dat vuyle stinckende hol. daer vant hi die marmoyzate Sy gheleeck of si des duuels dochter gheweest hadde Ende den ionghen hinc vele vuylicheden aen. oft classen gheweest waren van gheorten spisen Doe riep hi wapen mi gruwelt soe sere van desen ionghen nickers Coemdi hier wter hellen ghespronghen Men mach hier duuels mede verueren Gaet ende drenctse qualiken moeten si varen Ic en sach nye leliker wormen Al mijn haere staen my recht op van dat icse aen sie Heer ysegrym wat vermachick des het sijn ymmer mijn kindere ende ick moet hoor moeder bliuen wat leet dat in uwen weghe weder si lelic of schone sijn Sy en hebben v noch niet ghecost. hier heeft noch huden een voer v geweest ende die was mijnre kijnder nae maech Ende hi was v beter ende v wiser dye seide mi dat si schoen ende zedich waren. wat so doe di mit deser maren hier. wie heeft v boden gesant Vrouwe wildij weten Ick wille wat eten

[fol. 93r]

van uwer spise Het is veel bat aen mi bestaet dan an desen leliken wichteren Si seide hier en is niet teten. hi seyde daer is ghenooch Ende mittien slooch hij sijn hooft ter spysen wert: Ende hi quam voer dat hol daer die spise ynne was ende woude daer ynne gaen Mer mijn moeye schoet op met horen kinderen. ende liepen tot hem so sere met horen scarpen langen naghelen dat hem dat bloet ouer sijn ogen liep Ick hoorde hem zere huylen ende criten Mer ick en vernam /6688-6728/ van geenre weer hij en dede niet dan hi voere wech vloe zere snelliken wten hoele Ende hij was daer so sere ghecrabt ende gebeten Ende alle sijn lijf doer reten Sinen pelss hadde alte menich gat Sijn aensicht en was anders niet dan met enen bloede ouerloepen Ende sijn een oere dat was volnae of bycans of. hij croende ende hij claghede my zere Doe vraegheden ick hem of hij hem oeck lyeghens onderwant. hij sprack Ick seyde alsoe ict vant Een lelike teeue met veel gruweliken leliken wichteren Neen oem ghi soudet gheseyt hebben. lieue nichte hoe statet met v ende met uwen schoenen kinderen ende sijn mi alte lieue neuen Hij sprack Ick hadde lieuer datmense hinghe eer ick dat gheseit hadde Iae oem daer omme moesti aldustanich payment ontfangen

[fol. 93v]

also daer om ghinc Men moet bi wylen om des besten wille liegen ende die waerheit laten Onse beter wiser ende vroemer die hebbent hier voremaels wel gedaen. siet heer coninc aldus so quam hi an die roede huue Nv staet hi alsoe simpel of hi niet en wist Vraget hem oft aldus niet en was Hi was daer zere na bi ende weet dat wel