Historie van Reynaert die vos

[Cap. XII.] Hoe reynaert sijn biechte sprack

DOe reynert ende grymbert een stuc ghegaen waren Doe sprac reynaert Lieue neue nv beue ic van groten anxte. want ic gae in vresen vander doot Ic heb so groten rouwe van minen sonden Lieue neue ic wil mi tot v biechten. hier en is doch gheen pape anders te crighen. waer ic van mijnre misdaet ghebiecht mijn siele die sal te claerre wesen Grymbert die antwoerde Oem wildi v biecht doen. soe moet di eerst stelens ende rouens verlouen Reynert seide dat wist

[fol. 20r]

hi wel Nv hoert grymbaert lieue neue nae mi Confiteor tibi pater van dat ic alle dieren misdaen hebbe Dies wil ic gaerne boet ontfangen Grymbert sprac wat segdi wildi biechten so segghet mi in duytsche dat ict verstaen mach: Reynert sprac Ic heb allen dieren misdaen die leuen. sonderlinghe bruyn minen oem dien ic sijn crune mit verrade al bloedich maecte Ende ic leerde tybert muysen vanghen want ic lieten in een stricke lopen. daer hi alte seer gheslaghen wort Ende oec so heb ic grotelic misdaen an cantecleer mit sinen kinderen. want icker hem een groet deel quijt ghemaket hebbe

DIe coninc en is niet quijt ghegaen. ic heb hem ende die coninghinne dicke ghescandaliseert dat si niet gherade verwinnen en sullen: Noch heb ic ysegrym meer bedroghen dat ic v wel seggen can Ic hieten oem dat was verraet ysegrym die en bestaet mi niet Ic maecte hem monic ter elmaren daer ick mi mede begheuen had dat hem seer tot pinen wert ende te leide quam Ic dede beyde sijn voeten aen die cloclyne doen dat luden docht hem alsoe soete dat hijt ymmer leeren woude dat hem tot /1530-1585/ scande gheuiel want hi lude also seer dat alle die luden bider straten veruaert worden. ende hadden ghemeent wat an die clocke waer. ende liepen tot daer si luden hoer\den

[fol. 20v]

eer hi te woerde conde comen ende segghen ick wil mi begheuen soe wort hi volnae doot gheslaghen. ic deden hem thaer so na den velle of barnen dat hem wel na die swaerde aenden liue cramp Sint so leerde ic hem vissche vanghen daer hi menighen slach ontfinc Oeck leyde ic hem tot des papen huys in alle dat lant van varmeduys daer en is gheen so rijken Dese paep hadde een spijnde daer menighen goeden vetten baec in hinc daer ic mi dicke te saden plach In desen spijnde hadde ic een gat ghemaect Hier dede ic ysegrym in crupen. daer vant hi cupen mit runtvleysch. ende so vele goede baecken. van dien so at hi so groten hope sonder maten dat hi ten gate daer hi in ghecomen was niet weder wt en mochte. also groet hadde hi sinen buyc ghegheten des mochte hi sine ghewinne witen. want daer hi nauwe hongerich in en mocht daer en mochte hi sat niet wt comen Ic ghinc ende sloech groet gheluyt ende maecten groet gherucht inden dorpe Nv hoert hoe dat ic dat toe brocht Ic liep daer die paep ouer tafel sat ende at. ende hadde enen vetten capoen voer hem staen alsmen vinden mocht dat hoen nam ic mitter vaert ende liep hene al dat ick mochte Die paep die maecte groet geruft. ende riep lude. slae ende vanghe. ic meene dat nye man dat wonder en sach Die vos coemt in minen huse

[fol. 21r]

ende neemt mi mijn hoen van mijnre tafelen. waer sach ye man coenre dief. ende soe ick toe ghesach Soe greep hi sijn tafelmes. ende werp nae mi. ende ic ontspranc dat hi mi niet en rakede Hi stiet die tafel datse vloech Ende volgede mi lude ropende Slae /1585-1645/ ende vae Ic voer ende mi nae ende veel meer luden tot hem die alle mijn quaetste meynden

IC liep also langhe hent ic quam daer ysegrym was. ende dat hoen liet ic daer vallen want het was mi alte swaer Ende ic most mijns ondanckes daer laten. ende liep voert hene doer een gat daer ic in wesen woude Ende doe die pape dat hoen op nemen soude so vernam hi ysegrym ende hi riep. slaet hier lieue vrienden. hier is die dief die wolf. siet ymmer toe dat hi v niet en ontgae Si liepen allegader toe mit stocken ende mit stauen mit coluen ende pranghen Si maecten soe groet gheruchte. dat al die ghebueren wt quamen. ende gauen hem menighen swaren slach. ende oec veel worpen mit groten stenen. alsoe dat hi in onmachten neder viel voer doot. Si sleepten hem ouer steen ouer struyck buyten den dorpe ende worpen hem in een graft daer lach hi alle den nacht Ick en weet niet hoe hi doe van daen quam Sint hebbe ic an hem verworuen mit dat ic hem hoenren sat maken sou\de.

[fol. 21v]

soe dat hi mi omtrent een iaer sijn hulpe swoer Doe leyde ick hem tot eenre stede daer ick hem seide dat seuen hennen mit enen hane op die balcken saten die vtermaten vet waren: ende daer stont een valdoer bi. ende wi clommen daer bouen op Ic seide hem. woude hi mi ghelouen dat hi in die dore croop ende daer voer soude hi sittende vinden veel vetter hennen Isegrym die ghinc al lachende ter doeren wert. ende hi croep eens inwaert. hi tastede hier. hi tastede daer. ten lesten seide hi Reynert hier moet ghi v boert mede hebben of wi sijn vermelt. want wat ick soecke. ick en vinde niet Ick sprac. oom verneemdi yet. cruupt noch een luttel bet in: Die verweruen wil die moet dat pinen die daer voer pleghen te sitten die heb ick wech Aldus so liet ysegrym hem verdoren. ende wilde die hoenren /1645-1692/ versoeken Ic dochte hoe dat ic hem hoenen mochte. ende ic stiet hem dat hi voert ouer voer so dat hi neder op die vloer viel. want die haenbalcken smal waren Ende hi viel so groten val dat si al ontspronghen die daer sliepen. ende die naest den vuyer laghen die riepen dat doer dat valdoergat waer wat doer gheuallen si en wisten niet wat dat wesen mochte

SI stonden op ende ontstaken een licht Ende doe si hem saghen. doe wert hi efter gheslaghen.

[fol. 22r]

ende ghewont totter doot toe Ick hebben aldus in so menighen last ghebrocht. meer dan ick v nv ghesegghen can. ic soude daer of noch wel meer vinden mocht ick mi daer op bedencken die ic v efter noch wel segghen sal Ende oeck hebbe ick mit vrouwe erswynde sinen wiue bedreuen ic wilde dattet niet gheschiet en ware Doch dat is ghedaen dat is mi leet. want het is hoer soe scandelijken dattet mi verdriet Grymbert sprac Oem dit en verstae ic niet. ic heb misdaen mit sinen wiue Ghi biechtet recht of ghi een schine after in die hant hielt mede aen te gaen Ic en ver....s niet. ic en weet niet waer ghi dese tale leert kyr lieue neue grymbart en ware dat niet scande of ic dat al bloet seide. alsoe dat gheschiet waer Iae ick hebbe gheslapen bi mijnre moeyen Ic ben doch v oem dat soude v toernen spraeck ick van vrouwen dorperheyt Neue nv hebbe ick v al dat gheseit dat ic ghedencken can Set mi penitencie ende absolueert mi. want ic hebs berouwe Grymbaert was lustich ende vroet. hi brack een rijs van eenre haghe ende seide Oem nv suldi drie slaghen slaen mit deser garden op v huyt. ende legghense neder op die aerde. ende sprinct daer drie werf aen ende ouer. sonder v been te bughen ende sonder sneuelen ende dan so suldise op /16931752/ ne\men

[fol. 22v]

ende sultse vriendelicken cussen in een teyken der ghehoersaemheyt der peniteneien die ic v sette Hier mede sidi van allen sonden quijt die ghi tot desen daghe toe ghedaen moecht hebben. want ic vergeefse u altemael Reynert die was seer blide Noch sprac grymbert. oem siet dat ghi nv voert an goede werken doet leest u salmen gaet ter kerken ende vast ende viert die heylige daghen Ende v aelmissen suldi gheuen ende v bose leuen suldi laten. v rouen stelen ende verraden. so moechdi te ghenaden comen Dit gheloefde hem reynert dat hi doen soude Doe ghinghen si te samen voert ten houe waert

BEsiden den wech al daer si hene ghinghen stont een cloester van swarten nonnen daer vele gansen hoenren ende capoenen binnen muyeren te wesen plaghen Also dese felle reynaert wel wiste Reynert sprac totten dasse Hier besiden ouer dit pat leyt een rechte straet. mit aldusdanighen woerden soe leyde hi hem so neffen der muyeren daer die hoenren bider schueren ghinghen weyden Der hoenren wort reyner ghewaer. ende hi begonde om te sien. ende sach enen vetten haen die ionc was wat of gaen vanden anderen hoenren. ende spranc daer nae enen spronc so dat hem die plumen om die oren stouen Grymbert sprac Waen oem onsalich man wat wildi

[fol. 23r]

doen wildi om een hoen weder omme in alle die sonden vallen die ghi ghebiecht hebt dat mach v wel rouwen Reynert die sprac geloeflic neue ic haddes te mael vergheten bidt god dat hijt mi vergheue. want ic en wils nymmermeer doen Doe keerden si van dien weghe ouer een smale brugghe Noch sach reynert soe dicke omme waer die hoenre ghinghen. hi en conde hem seluen niet wel bedwingen Sijn oude seden die mosten hem noepen. al soutmen hem thoeft of gheslagen hebben hi en conste niet ghelaten hi en moste na den hoenren sien. also langhe als hi conde Grymbert die sach dat ghelaet wel ende sprac Vuyle onreyne ver\rader /1753-1801/ hoe laet ghi die oghen omme gaen: Reynaert sprack Neue ghi misdoet dat ghi mi mit dusdanighen woerden ouerloept ende stoert mi vter minen ghebede Laet mi doch spreken een pater noster. der hoenren ende der gansen sielen die ic dicke verraden hebbe Ende dese heylige nonnen mit listen dicke ghenomen hebbe Grymbert en was des al niet te vreden. mer reynert had alle weghe dat hooft ten hoenren waert hent si quamen opten wech daer si te voren of scheyden Doe keerden si te houe wert Och hoe sere beuede reynert doe. doe hi den houe ghenakede want hi wiste wel dat hi veel leelijcker saken hadde daer hi ter antwoerde of staen soude

[fol. 23v]