Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 2008 (nrs. 123-125)

[p. 75]

Willem van Toorn^●
Drie gedichten

Geen zoon

1

Al dat mooie weten, de precieze maat
van de volmaakte katapult, en van welk hout
pijlen te snijden voor je boog, waar staan
Orion en de Kleine Beer, hoe moet

je met een natte koperen stuiver (en waar vind je die)
mieren de doortocht naar de jam versperren,
hoe zoek je het noorden met je polshorloge
en de stand van de zon, hoe maak je vuur

met je vergrootglas en droog gras. Jongens en de natuur,
daar stond het allemaal in. En vader wist de rest
van hoe een jongen zich uit de nood moet redden.

Niet doorgegeven want geen zoon. Dochters van volle glorie
wel degelijk, maar wat ze te vertellen
over de aarde en dingen: in geen jongensboek
lees je wat zij al wisten voor ze konden lezen.

● Willem van Toorn (1935) was redacteur van Raster vanaf 1989. Recente publicaties: Contrapunten (poëzie, met grafiek van Cees Andriessen, 2008), Stoom (roman 2005). Voorjaar 2009 verschijnt De hofreis (gedichten).

2

De kleine jongen uit het dorp komt langs
en zit op het terras. Tussen zijn voeten
zit zorgelijk zijn zwartwitte jonge hond
en luistert of hij wel gelukkig is.

Ik heb nu een stiefvader, zegt hij, mijn echte vader
is twee jaar dood, meneer. De hond kijkt op
en spitst zijn oren. Ik vraag of hij wel aardig
is, die nieuwe vader. Hij aait de hond en zegt: Och ja,

[p. 76]

 

ik geloof het wel. En in mijn hoofd

 

valt het boek open bij de tekening met pijlen

 

van hoe je uit de draaikolk zwemt: eerst lood-

 

recht naar de bodem en daar ijlings

 

 

 

opzij en weg ‘met enkele krachtige slagen’.

 

Maar zwijgen past mij. Ook stiefvaders zijn vaders.

 

Het wordt al donker, zegt hij. Hoort u daar de vos

 

keffen achter het bos, meneer? Ga dan maar gauw,

 

 

 

zeg ik, je hebt nu voor onderweg nog licht.

 

Jongen en hond. Stipjes voor het avondrood

 

diep achterin de laan. Het boek valt dicht.

Taalgrens

De Schoolstraat doorgestreept. Rue de l'école
maakt niet alleen plaveisels anders en de klank
van snelle kindervoeten daarop, van gruis naar asfalt,
klompen naar sportschoenen, maar brengt ook

accenten rood aan op geraniums in vensterbanken,
licht op blinde zijgevels, maakt de vrouw in het zwart
op het pad met de kruiwagen vol brandhout
ouder dan ik eerst dacht. Als jij hier zou bestaan,

droeg je een naam uit een geschiedenis
waarin ik niet voorkwam, was er een nieuwe taal
nodig om je te spellen woord voor woord.

[p. 77]

Centrum

Alles hier is bedacht. Je ziet het hoofd
toegewijd stil boven de tekentafel
van de ontwerper, toen hier nog
erfsloten liepen door het bietenland.

Nu zitten wij in wat zijn slimme hoofd
vorm gaf als intiem stadshart voor het nieuwe
centrum - waterpartij, straatmeubilair, caféterras.
In het Grand Café (binnen vanwege regen) zijn ook wij

in het ontwerp geschetst, contour met hier en daar
suggesties van een innerlijk gearceerd.
Jij steekt vragend je hand op naar een dienster
buiten beeld. En in mijn nog leeg hoofd

staat plotseling een reiger aan een slootkant naast
het plakband dat de tekening behoedt
voor schuin afglijden langs de wand achter de bar
met uitvergrote foto's van oude binnensteden.