Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 2008 (nrs. 123-125)

[p. 19]

H.C. ten Berge^●
Vertaling van Drie gedichten
van Christopher Middleton^●

Anecdote uit 1917

Laat de Oostenrijker vallen, zeg ik.
Hij weigert. Laat hem vallen
Of ik schiet. Nee, hij doet het niet.
Ik praat in Italiaans.
Hij begreep? Een hospik,
Ja, maar stevige Americano.

Granaatvuur op de berg, rook:
Soldaten, vele duizenden, dood.
Raad hoe bang, lawaai, sterven.
Toen stop hij, ik leg aan.
Op hem, niet op de Oostenrijker,
Voeten in sokken, over zijn schouder.

Het bevel luidt schieten, paf!
Tenzij gewonde Italiaan is.
Ik, geweer in aanslag, mik.
Jongens van twintig, allebei. Wij kijken.
Begreep hij? Volgend ogenblik
Wij barsten uit in lachen, allebei.

Vanuit de diepte, zampillante,
Stijgt een lach in onze lichamen omhoog.
Dus wij lachen. Niet lang. En naar beneden
Van de winterberg naar beneden gaat
Americano zoekend weer op weg.
Ik kijk hem na, hij roep mazzel.

● Christopher Middleton (Truro, 1926): was vanaf 1945 in dienst van de RAF in Duitsland, studeerde later aan het Merton College in Oxford. Is dichter, vertaler en essayist. Was van 1966-1998 hoogleraar Moderne Talen aan de Universiteit van Texas te Austin. In 2008 publiceerde Carcanet, Manchester zijn Collected Poems (732 p.), waaruit zijn Nederlandse vertaler een ruime bloemlezing samenstelde onder de titel Intieme kronieken, verhalen en gedichten (nog niet verschenen).

● H.C. ten Berge (1938) richtte Raster op in 1967, dat hij tot 1972 redigeerde; redacteur van 1972 tot 1979. Recente publicaties Hollandse Sermoenen (poëzie, Atlas 2008), Schimmen in de Kloostertuin, verhalen en observaties (Lombardus Pers 2008), Op een mat van gele veren, poëzievertalingen 1968-2003 (Athenaeum 2005), Ontluisd verleden (vijf novellen, Athenaeum 2006).

[p. 20]

 

Een keer maar vertel ik mijn verhaal,

 

Een keer eerder, veel vertrouwelijk,

 

Mijn echt niet belangrijk verhaal,

 

Welaan, sonnet van hopkin, zeg dame

 

Langs neus weg. Dame zeg -

 

Dolle lammeren springen graag uit band,

 

 

 

Op een perelaar gisteren

 

Alles van glas, boven de lammeren,

 

Eerst bloesem, nu blad, kopjes

 

Strijken langs het blauw... Hemellief, kom aan,

 

Een oude man van zoeter stam

 

Kon ongeschokt zo'n lach als toen doorstaan.

● Uit: Of the Mortal Fire, 2003

● Noot van de vertaler:
Een gebrekkig Engels sprekende Italiaanse oorlogsveteraan die iets met een Engels meisje heeft gehad, herinnert zich een door haar geciteerd gedicht van de negentiende eeuwse dichter Gerard Manley Hopkins. Het gaat hier om ‘Spring’ (uit mei 1877) waarin lammeren en een berijpte perenboom figureren, een sonnet dat hij in verhaspelde vorm aanhaalt. De oorspronkelijke regels luiden:

‘The glassy pear tree leaves and blooms, they brush
The descending blue; that blue is all in a rush
With richness; the racing lambs too have fair their fling.’

[p. 21]

Doornappel

Als de schemering inzet, zegt Zulf, zie je

die witte doornappel-lelie op de patio opengaan;

Zo wit tegen het strakke groen van de eiken,

een bloeiende trompet, gericht op de sterren.

Hij verlangt nergens naar. Hij kan zijn tijd

niet weerstaan, de tijd om zich één enkele nacht te vertonen.

Je moet eens zien hoe de bijen erop afkomen,

bijen en nachtvlinders, werkend of hun leven ervan afhangt,

Want dit is toch waar zij op wachtten.

Geen kouwe drukte, ze komen bijeen om de doornappel,

Lossen elkaar af. Plaats genoeg

voor iedereen. Die ijverige insecten

Zien er een luisterrijke grot vol drank in,

zegt Zulf, en als je in plaats daarvan

Naar hem keek, zag je zijn donkere keel in actie

terwijl deze de wijn in het verborgene naar binnen slikte.

Pinkard boekerig

Languit op een bank, hoofd op een kussen,
Beide handen om een boek,

Oppert Pinkard: verduiveld,
Er moet in het leven meer zijn dan dit...

Verrassing: terwijl hij zijn gezichtsveld doorkruist
En van richting verandert onder de rand van het boek

Is een grote vogelspin, een en al harige
Ruigheid, dwars over een hoek

Van de bank heen gesprongen. Pinkard ziet
Hoe hij onder de deur door kruipt om onzichtbaar

[p. 22]

 

De andere kamer over te steken, en zich voort haast,

 

Een kier vindt, naar de kreek buiten...

 

 

 

Daarboven, tussen de dode perzikbomen,

 

Klimmen de spinnen uit gaten in de grond:

 

 

 

De veiligste weg naar wat ze nodig hebben

 

Snijdt een diagonaal door het huis.

 

 

 

Wat brengt ze naar ‘water’? Zo gaat het

 

Ook met bijen, met slakken. Ze weten

 

 

 

Waar te werken, en eenmaal klaar,

 

Gaan ze direct terug naar korf of steen.

 

 

 

Pinkard knikt, genoeg verklaard:

 

Weer terug in zijn boek vindt hij dat de held

 

 

 

Een frons verdient: l'esperienza

 

Del mondo senza gente - nochtans,

 

 

 

Waar was de wereld níet vol mensen?

 

Marionetten van dwang. Duizendpoten.

 

 

 

En nu de spin. Bijzonder vreemd

 

Dat de kreek op deze hondsdagen droog staat.

 

 

 

De spin moet het meer zien te vinden,

 

Voor zulke korte pootjes erg ver weg

 

 

 

Onder de jeneverbessen, over de weg,

 

Door de weide... Pinkard hapt naar lucht:

 

 

 

Zijn knieën zijn behaard, blaasjes

 

Vreten hem op, van top tot teen

 

 

[p. 23]

 

Een gitzwarte vacht, een geweldige dorst,

 

Dus Pinkard springt op, vult een fles,

 

 

 

Snelt uit meegevoel te hulp.

 

Buiten houdt Pinkard, pronto, halt.

 

 

 

Pinkard schieten Keats' woorden te binnen,

 

Hoe hij in een mus kon glippen.

 

 

 

De onheldhaftige Pinkard hurkt op de grond

 

En ‘pikt’, met Keats, ‘tussen de kiezels.

● Uit de reeks ‘Apropos Saul Pinkard’, The Anti-Basilisk, 2006