Kleur
De New-Yorkse schrijver E.L. Doctorow (van beroemde boeken als Ragtime en Billy Bathgate) groeide op in de Bronx toen die nog nieuw was, in de jaren dertig van de vorige eeuw. Hij schrijft over zijn kindertijd in dat inmiddels beruchte stadsdeel in de roman World's Fair, die ik vertaalde als De wereldtentoonstelling, en het eerste wat me opviel aan zijn beschrijvingen van de stad was wat een belangrijke rol kleur daarin speelt: ‘Ik herinner mij het licht op Eastburn Avenue. Het was een warm en stralend bad, dat de huizen van rode en gele baksteen, de geruite trottoirs, de stoepranden van blauwe Belgische bazalt, opbleekte tot een vredige en verdraagzame compositie. Ik stelde mij huizen voor als superieure wezens die geluidloos met elkaar spraken.’
Ik denk dat iedereen die in zijn herinnering afdaalt daarin kan vinden hoe belangrijk kleuren waren voor de oriëntatie van een kind in de buurt waar het woonde, en later om de weg te vinden in de wijdere omgeving. Als ik bijvoorbeeld uit de buitenwijken van Amsterdam naar de oudere delen van de stad rijd of loop, zie ik altijd de rode pannendaken die de grens aangeven van de vooroorlogse stad waarin ik opgroeide, en de overgang van de grijze, betonnen naoorlogse stad naar de bruine bakstenen stad van de Amsterdamse School en Berlage.
Kleur luistert nauw in de stad. Ik herinner me de rel van een paar jaar geleden, toen iemand een knal-oranje huis in Amsterdam had neergezet. Het regende klachten van omwonenden die gek werden van de oranje weerkaatsingen in hun interieur. Steden hebben vaak een kleur van zichzelf. Amsterdam is bruinrood met veel groen, steden in Italië kunnen mat okergeel en lichtbruin zijn, veel Franse steden zijn grijs. Je moet uitkijken wat je er voor andere kleuraccenten in aanbrengt. Ik heb altijd gevonden dat het diepe groen van Amsterdamse brugleuningen, hekken, ‘krullen’ en voordeuren geniaal gevonden was, maar de geringste afwijking in tint zie je wel meteen.
Als je wilt opvallen - wat nooit weg is temidden van veel gelijkvormigheid - moet je heel goed afwegen of het effect dat je met andere kleuren beoogt niet al na een week vervelend of banaal wordt. Om bij Amsterdam te blijven: iemand bij de gemeente moet in de tijd van de ‘stadsvernieuwing’
Auteursrechtelijk beschermd