Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 2002 (nrs. 97-100)

[p. 148]

Erik van Ree
Nieuwjaarsdag 1953, 's ochtends vijf uur

De bejaarde leider knoopt zijn tuniek los en trekt zijn versleten laarzen van zijn pijnlijke voeten. Eenmaal uitgekleed gaat hij op zijn bed liggen, maar hij kan de slaap niet vatten.

‘... destijds hoopten Molotov en ik dat het zo genoeg was geweest. We hadden het land schoon geveegd. Zo iets zou nooit meer nodig zijn, dacht ik. Maar de schoften kruipen weer uit hun holen, en zelfs hij zinkt af naar het kamp van de contrarevolutie. Alleen al bij de gedachte aan die bommenwerpers krijgen ze slappe knieën. Terwijl de Amerikanen niet eens kunnen vechten! Handelaren zijn het. De Duitsers hadden Frankrijk in twintig dagen ingepakt, maar zij hebben nu al weer jaren nodig voor Korea. Ze denken de wereld te veroveren met nylonkousen, sigaretten en liflaf. Slampampers, ze hopen de klus te klaren met hun luchtmacht en hun atoombommen - zolang er maar niemand van hun eigen mensen sneuvelt! Ach, ach, we kunnen onze moedertjes toch geen verdriet doen...?

Waar zijn ze bang voor, die zogenaamde kameraden? Katjes zijn het. Molotov heeft te veel geluisterd naar Golda Meir en die joodse teef van hem. Alle joden zijn nationalisten, zei ik een paar dagen geleden nog, ik meen op het presidium (het “presidium” ..., laat me niet lachen trouwens!). Misschien was dat overdreven - ook kameraad Stalin laat zich wel eens gaan. Kaganovitsj heeft toch jarenlang goed gewerkt, alhoewel hij destijds al te veel begrip kon opbrengen voor dat trotskistische tuig. Maar de meeste joden zijn beslist agenten van de Amerikaanse inlichtingendienst. En als ze het niet zijn, dan zouden ze het maar wat graag willen! In de Verenigde Staten ben je snel rijk, denken ze, sneller dan in onze eigen Sovjetunie. Volkerenvrienschap en patriottisme, staatszin - daar hebben ze nog nooit van gehoord.

Ik heb ze nooit vertrouwd, maar dit had ik toch niet verwacht - dat die artsenbende het aan zou durven om onze leiders om te leggen. Wat een smerige gluiperds! We hebben twee ogen maar we hebben er minstens vier nodig. Misschien heb zelfs ik na de oorlog de waakzaamheid laten verslappen. Duizelig van mijn eigen successen? Ze zeggen wel dat ik harder ben dan Lenin, maar hij was van ijzer. Reken maar dat ie

[p. 149]

die halfmensjewistische bende net zo hard had aangepakt. Alhoewel, zelfs Lenin had zijn momenten van zwakte. In 1922 had ik zogenaamd geen begrip voor de tere Georgische ziel. Vertel mij wat over de Georgische ziel! De zweep erover! Zelfs Lenin kon het niet laten te vallen voor het fraaie gebaar: “geen enkel compromis” mochten we in 1917 sluiten. Waarom eigenlijk niet? Komsomolgebroddel, getuigenispolitiek, een bolsjewiek onwaardig.

Ik vraag me wel eens af of ons volk de kracht zal hebben om het vaandel hoog te houden. De Europese arbeiders waren vijftig jaar geleden al omgekocht, gevallen voor de verlokkingen van de zogenaamde democratie. Ons volk staat een kop hoger - zo veel staat wel vast. Die pederasten die in Londen en Parijs voor geleerden willen doorgaan zijn geen knip voor hun neus waard. Onze Lomonosovs en Mendelejevs waren de Europeanen destijds al ver voorbij. Doorzettingsvermogen, kracht, hardheid, fanatiek enthousiasme - dat is het Russische volk. Wat een heerlijk volk! Maar elke vis rot vanaf de kop. Kijk naar de tsaren: behalve Ivan was het een bende strooplikkende jaknikkers, slaafse kruipers voor het Westen. Is het niet ten hemel schreiend: de Grote Peter, een man van talent en met voortreffelijke ideeën, wendt zijn krachten aan om Duitsers en Hollanders aan te trekken! Techniek en organisatie, dat was hard nodig, - maar verder konden we het toch wel zelf? Komen we daar dan nooit van af, van dat weerzinwekkende gebrek aan karakter?

Ik heb altijd gedacht, en nog zie ik het zo, dat het Marxisme de redding van ons land is. Eigendom in één hand, planning, weg met de kapitalistische chaos, de slapte, de decadente elite. Maak ze maar af: de plutocraten die zwelgen in rijkdom, maar hun eigen volk - hun eigen moeder nog - glad vergeten. In de loop van de jaren heb ik wel wat van mijn communistische vuur verloren. Ook de klassenstrijd heeft zijn grenzen - ik erken dat nu. Als ik dat werkje van mij uit 1904 herlees: wat een simplistisch gebazel - ronduit nationaal nihilisme! Die linkse schreeuwlelijken zien het niet, maar zonder traditie en patriottisme kunnen we niet. Toch is één ding zeker als een huis: vroeg of laat is er niet aan te ontkomen - de kapitalisten moeten geliquideerd. Dat is de fout van leiders als Roosevelt en Hitler geweest, ze hebben de bankiers en de koelakken laten leven.

Volgens mij snappen ze het niet, onze geachte slapjanuskameraden, de Thorezzen en Togliatti's. Ik zeg het ze telkens weer: speel het democratische spelletje vooral mee. Helaas verwachten de “beschaafde” arbeiders dat van ons. Maar houd je wapens achter en bereid je voor op een meedogenloze eindstrijd. Het bloed zal nog in stromen vloeien, we zullen nog over bergen lijken moeten stappen voor we er zijn. Ja, ja, ka-

[p. 150]

meraad Stalin, knikken ze me dan toe. Maar ik zie het in hun ogen, ik herken die dubbelhartige blik van de humanistische kleinburger. Ze geloven er niet meer in. Voor mij mogen ze op het pluche, hoor, maar zelfs een blinde ziet dat Wall Street zich nooit naar een communistisch gezag zal voegen. Katjes zijn het! Wat zal er van ons worden als ik er niet meer ben? De zionisten zullen alle kans krijgen om hun spelletje uit te spelen. Onze Russische mensen zijn te zachtmoedig, ze laten zich het beleg nog van het brood eten. Zal mijn werk voor niets zijn geweest? Zal Lenins vaandel dan vallen?’

De leider schiet verschrikt overeind, staat op en steekt een sigaret op. Driftig zuigt hij de rook in. ‘Ik dacht dat we de klus in 1938 hadden geklaard. Het was volbracht. We waren gereed voor de volgende stap: de uitbreiding van het socialistische kamp. Met een eengemaakt achterland op weg naar de communistische overwinning. Als die megalomane gek, die Germaanse brulaap, ons niet had aangevallen toen ie nog niet eens klaar was met Engeland, als we nog een jaartje de tijd hadden gehad, hadden wij hem vóór kunnen zijn. Binnen een paar maanden hadden we aan de Rijn gestaan, en hadden we ons met de Franse partizanen kunnen verenigen. Kapitalisme kaput! Het heeft niet zo mogen zijn. De mensheid moet weer wachten op een nieuwe kans, misschien nog wel vijftien of twintig jaar.

Maar goed, we hebben ze in elk geval wel te grazen genomen, die schoften die zich aan de imperialisten hadden verkocht. We hebben ze genekt voor ze ons konden nekken. Ze dachten dat ze ongestraft onze mijnen konden laten instorten, onze schrijvers vergiftigen en ons land verdelen onder de hoogste bieders. Maar wat hebben ze zich vergist in kameraad Stalin! Ik heb die bende halfmensjewistische smeerlappen nooit vertrouwd, en wat heb ik gelijk gekregen! Liegen, draaien, slijmen, halfhartige praatjes - kameraad Stalin voor, kameraad Stalin na. We hebben zo'n spijt, vertrouw ons toch, Koba, je kent me toch... Maar ondertussen!

Welbeschouwd was de sluipmoord op kameraad Kirov geen verrassing. Een dam bouw je met zijn tienduizenden, maar één saboteur is genoeg om hem op te blazen. Neem een gewone schoonmaakster, zoals er zo vele rondlopen in het Kremlin. We kennen ze niet eens. Ze hoeven maar gif onder mijn kussen te leggen, ik ga slapen en een paar dagen later is het gebeurd. Het is zo makkelijk om mensen in te palmen. Wie geeft er werkelijk om de zaak? Neem die oude Jenoekidze, die goorlap met zijn meisjes en zijn hoeren... en zo iemand was verantwoordelijk voor de veiligheid van het Kremlin! Wat een grap!

We hebben ze gedwongen hun smerige spelletjes te onthullen. Wie niet wou spreken hebben we de bek opengebroken tot het bloed eruit

[p. 151]

lekte. Dat hadden ze niet verwacht, die zogenaamde helden van de tsaristische gevangenissen. Ze dachten weer in zo'n “universiteit” terecht te komen, waar ze fijn konden lezen en debatteren. Maar bekend hebben ze, allemaal - en hun gerechte straf zijn ze niet ontlopen. Met tienduizenden hebben we de trotskistenvriendjes afgeslacht, al die verraders die hun gekwetste ikjes boven de partij stelden, die vijfde kolonne van overlopers en defaitisten die dachten dat de partij een familiefeestje is in plaats van de stalen vuist van de arbeidersklasse. Al die Boecharins, Zinovjevs, Jagoda's en zelfs die smeerlap, die doortrapte mooiprater en fraseur, die Mexicaanse Judas die zijn complotten met Hess en Franco smeedde, heeft zijn trekken thuis gekregen. Pats - en afgelopen was het.

Volgens mijn opgaven hebben we er destijds zevenhonderdduizend opgeruimd, maar we zijn er alleen maar sterker op geworden - trotser, fierder. De Rus heeft zijn rug kunnen rechten nadat we die Koreanen en die Polen een toontje lager hebben laten zingen. De enige betrouwbare Duitser is trouwens Wilhelm Pieck.’

Enigszins tot rust gekomen drukt Jozef Stalin zijn sigaret uit en gaat weer liggen, hij trekt de dunne deken over zich heen en tuurt door de duisternis naar het plafond.

‘Niemand is ooit zo hoog gestegen als ik. Wat een duizelingwekkende opmars is het geweest, Soso van de dorpsschool, koorknaapje, stel je voor! Kameraad Lenin herkende mij - hij wel. Hij heeft het mij geleerd: kaders moet je zorgzaam opkweken, van onderaf, als een liefdevolle tuinman - zoals hij mij heeft gepromoveerd - anders gaan ze rotten. Die bende om hem heen, die emigranten, slangen en nepleiders hebben mij altijd onderschat - tot het te laat was. Wat heb ik ze in het stof laten bijten! Stof gevreten hebben ze, met bakken tegelijk. Wat keken ze op hun neus toen ik, en de kameraden Molotov, Vorosjilov, Mikojan, de bescheiden middenkaders, ze opeens voorbij waren! Gedaan was het met die quasi-intellectuele redenaars en Marxistische geleerden.

Maar toch is een leider maar zo sterk als de partij, de klasse, het volk dat hij vertegenwoordigt. Ze kunnen wel overal metershoge portretten van mij ophangen, en de Pravda vol bespottelijke jubelzangen over mijn historische verdiensten zetten - maar hoeveel van al die hallelujaroepers geloven nog werkelijk in de zaak? Hoeveel van mijn bewonderaars spreken niet met een dubbele tong, en zien kameraad Stalin liever dood dan levend? Ooit brandde Tito ook wierook voor mijn beeltenis, maar toen die gladjanus met zijn carnavalsuniform de kans kreeg, deserteerde hij meteen. Is Mao soms meer te vertrouwen? Wat is het

[p. 152]

Marxisme van die Chinese boerenpummel eigenlijk waard - volgens mij wil ie keizer worden, met een eigen cultus. Weer zal de klassenstrijd zijn loop moeten hebben, weer moet ik eindeloos veel schurken hun maskers afrukken. Ik kan ze niet meer tellen.

Houdt het dan nooit op? Het is Hercules wel gelukt, maar hoeveel koppen ik mijn hydra ook afhak, de klassenvijand laat niet af. Hoe meer koppen ik afhak, hoe sneller ze weer aangroeien! Hoe meer smeerlappen het loodje leggen hoe meer er bijkomen. Het lijkt wel een wet van de geschiedenis. Hé, haal de fanfare: kameraad Stalin heeft een nieuwe “historische wet” ontdekt...! Ik walg van alles. Nadja heeft me verraden, Jakob heeft het ook geprobeerd, maar dat wanproduct (mijn eigen zoon, hoe is het mogelijk!) was nog te stom om zich fatsoenlijk een kogel door zijn kop te kunnen jagen. Een deserteur, een fluim: de zoon van Stalin laat zich door de Wehrmacht pakken! Kunnen ze nog wat foto's van hem uitstrooien boven onze troepen! Niks aan verloren, een mislukkeling. Van je familie moet je het maar hebben!

En wat moet ik in godsnaam met die vette protsers om me heen, met hun dikke pensen uit hun broek barstend en het angstzweet op hun voorhoofd als ik achter ze ga staan? Elke avond, elke nacht weer diezelfde optocht: Georgi, Lavrenti, Nikita, daar zijn ze weer - vullis en oplichters. God, wat ben ik oud, ik ben moe. Ik weet niet of ik het nog op kan brengen - nog een keer er tegenaan. Mijn botten knarsen en zelfs mijn tuin geeft me geen vreugde meer. Soms verlang ik naar toen, in Gori, klauteren over de rotsen, omhoog...’