Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1996 (nrs. 73-76)

[p. 162]

Pol Hoste
De beeldige concubine

‘Zo heel weinig,’ zegt de man. De vrouw bekijkt zijn geslachtsdelen. Het is kiezen of delen. Ze toont haar schouders, blad per blad.

Hun kinderen ontdekken verschillende werelden en de wetten verwonderen hen. ‘Talloze werelden,’ zegt de man. Ze maken kennis met ingezetenen die ambten bekleden en begrijpen elk beleid steeds beter. Hun revolutionaire vader bijt op een taaie jeugdfoto. ‘Als je hen vergelijkt met wie wij waren.’ Harde koek, zijn leven, sociale politiek, geen filosofie.

‘Nu eet hij glas, blik, celluloid,’ zegt hun moeder. Ze komt niet uit haar woorden omdat ze de concubine van haar echtgenoot verwenst. De kinderen brengen hun ouders taart en bloemen.

De man verbergt zich, spiegelt zich, voedt zich met produkten van de eigentijdse beeldcultuur.

‘Pellicule,’ zegt de dokter, ‘noemt u dat voeding?’

‘Noemt u dit lucht?’ vraagt de man, wijzend naar iets onzichtbaars in de kamer. ‘Koeling, ruis, besmetting is het.’ Hij somt de belangrijkste thema's van zijn tijd op. Hoe kan iemand zo leven? Het is een vraag.

‘Zo weinig,’ zegt de man. ‘Wij vonden elkaars geslachtsdelen, het was voldoende, wij deelden het leven, gaven ons nageslacht melk. Maar zij...’ Hij huilt van puur geluk om zijn kinderen. Men treft hem aan na zijn verhuis. Zemend en temend lapt hij de ruiten, hij koost zijn nieuwe woonst, een vrouwelijk naamwoord waar hij eens helemaal in kan verdwijnen. 's Avonds ruisen de muren.

De kinderen delen hun bezoek in tweeën, de taart, de bloemen. De man vertrouwt hen het nieuws over zijn besmetting toe. ‘Niets erfelijks, niets sterfelijks,’ zegt hij.

Op een röntgenfoto ziet men hem in het gezelschap van zijn beeldige concubine. Daarna heeft de radioloog de televisie gebeld. Vormen van toxische inbeelding worden rechtstreeks in de uitzending besproken. Zijn trouwe vrouw neemt alles in zich op.

Maar hoe moet het verder? Amputatie van de door fotomorfose aangetaste lichaamsdelen wordt onvermijdelijk. Er volgt een spoedopname. Zijn echtgenote komt op bezoek en legt wat er van haar man is overgebleven op een video vast. Ze koestert zijn beeld, eist haar deel van de geamputeerde delen op. ‘Met gemeenschap van goederen ben ik getrouwd,’ is haar redenering. ‘Hoezo, hij heeft zijn lichaam niet in de gemeenschap ingebracht?’ Iedere vrijdag maakt ze zijn vrouwelijke woning schoon. Haar oog valt op een zelfportret, zijn concubine bloot, haar bloedeigen jeugdvriendin. Gezond ziet de man eruit als een kop-

[p. 163]

voeter. ‘Zo weinig,’ schrijft hij aan zijn wederhelft en die woorden maken haar woedend. Zal hij mij dan nooit begrijpen? Een vrouw is een raadselachtig wezen. Ze nodigt haar vriendin uit en eet haar op.

De televisie is terug. Het programma toont hoe een jeugdvriendin in een eega kan leven met slechts het beeld van haar minnaar. Verdachte: Aanvaard mijn liefde! Aan de pers verklaart de man dat niets er hem zal van weerhouden om met zijn ogen te verslinden wat in het leven moet verslonden worden. Een man is een raadselachtig wezen.

‘Zo veel,’ zeggen de kinderen. Ze lijken op hun vader. Hun moeder is twee vrouwen, twee naturen, afkomsten, geslachten. Adoptie kan niet worden toegestaan.

Kinderen brengen mensen samen. Op een bankje bij de vijver zitten vrouw en man. Zwart op wit staat het stadspark in hun eerste foto-album. Een echtpaar verzoent zich voor het nageslacht, zij schenkt haar moedige kopvoeter het lichaam van de vriendin waarvoor ze is vrijgesproken. Dankbaar voegt de man dit beeld aan zichzelf toe. Op vier benen, als in het raadsel van de sfinx, begeeft hij zich meteen naar zijn donkere kamer.

Mijmerend blikt een dame terug op de foto's en de films uit haar geheugen. Een aandachtige voorbijganger, een Flaubert bijvoorbeeld, zou het opvallen dat zij door innerlijke tweestrijd wordt verscheurd. Langsam geht die Sonne unter. Wat zou onze excentrieke wandelaar verder nog ontdekken als hij de moeite nam om door te dringen tot wie zij is? Ziehier haar geheim. Haar eigen lichaam heeft ze aan de man gegeven, voor zichzelf haar vriendin bewaard.

Niet lang daarna vernemen de kinderen dat hun ouders zijn overleden. Ze werden voor het laatst in het raadsel van de sfinx gezien. ‘Maar beiden leven voort,’ voegt de voorbeeldige concubine eraan toe, ‘diep in mij.’ Ze bedoelt in haar herinnering. De radio speelt, het licht valt op de bloemen. En allen vertellen over wat er is gebeurd.