Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1995 (nrs. 69-72) (1995)

Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1995 (nrs. 69-72)

(1995)– [tijdschrift] Raster– rechtenstatus

Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende



[pagina 113]
Franco Loi De engel, fragmenten Willem van Toorn Eerste deel I Het Paradijs... jongens, wat een grazige weide! Als ik het mij voorstel, denk ik... maar wat zijn dat dan wel, wat ik soms als gedachten zie, soms als een leven, dat bij tijd en wijle wil terugkomen, in flarden, bevend van dromen, schaduwen, hoop? Ja, of ik niet zou weten hoe moeilijk het is je in dit leven het Paradijs te herinneren... Maar we zijn er: hier. Ik heb er geen klare gedachten over die mij vanzelf te binnen willen schieten, noch zo'n natuurlijk herinneren in stromen die mij van ver hierheen dragen, als een nevel uit een bestaan waarvan ik niet meer weet of het echt was of verzonnen, maar dat steeds opklinkt in mij, taal tussen die van mensen op aarde en de eeuwigheid van wolken die voorbijgaan, schimmen van fantasie die je als kind belagen tussen nacht en droom, of in de schoonheid van zomaar rennen in de zon, of de ontmoeting tussen de maan en de bleke oever van water... Duister en vaag is de herinnering, jongens, en je zegt zo veel uit een soort bereidheid Om te begrijpen, jezelf het raadsel in je hoofd te verklaren, zin te geven aan het verloop van de verwarde lijnen in het leven, je praat jezelf veel aan, met het weinige tevreden wat dat hoofd je aanbiedt om uit te kiezen: het zalige verlangen te gaan slapen of de weerzin veel over jezelf te denken... Tevreden zo, ben ik daar terug misschien... Vederlicht veertien Alice gratia plena, en, beste van de vijfde, raak ik in een maalstroom van wat geweest is, wat zal komen, wat ik ben,
[pagina 114]
als een werveling van tijd, een avegloriaGa naar eind1 dat je als een stormwind meesleurt uit jezelf zodat wat stilstaat niet je lijf is maar je denken, en je ineens weet wat dat liedje zei dat je ooit hoorde... Het Paradijs... Nee, een gedachte die ík niet denk, maar iets, een plek die ik eerder heb gezien, of een bekend gezicht, een vaak herhaald gebaar... Zoals de acteur in een oude komedie, je ziet hem daar bewegen en spreken, bewegen, weer bewegen en spreken, en jij en hij, jullie vragen - maar waarom die vragen als jullie samen daar in alle ernst het leven naspelen en je daar bewust van bent? - maar de gestiek lijkt jullie nieuw en anders, je wilt er iets verrassend nieuws van leren... Er is toch iets geweest... Maar wat? Als na het vallen van het doek alleen herinnering blijft, haast niets, verwarde droom van woorden en gebaren, 't gevoel dat we een andere keer misschien terug zullen komen en beter kijken, begrijpen, de waarheid zien en voorgoed behouden, als een kaartje in je zak... Voor mij is 't houvast van een plek genoeg. Dat mijn leven de haast ware fantasie over die plek is of over die gedachte windt mij al op, als de herinnering buiten zichzelf nog meer lijkt, nog iets anders. In wezen weet je nooit waar het verhaal van 't Paradijs vandaan komt, hoe een wereld die je al kende voordat het kennen aanving zijn schaduw vooruit werpt op het beleven... wat zal ik zeggen?... van een illusie die al dood is.
II ‘Meneer MarioGa naar eind2, de duivel! Meneer Mario!’ Dan snelle voeten, de opgewonden stem op de trappen van Via Pantera: ‘Op de radio, de duivel!’ en als een onnozele heks blaast ze haar wilde boodschap uit, sist met verwarde haren haar onzin: ‘Mevrouw Cadeddu... Die dame in de netten van de vissers, die zangers met die parelsGa naar eind3...’ razend, voortgejaagd door de wind, met de vleermuizen
[pagina 115]
die de sterren verduisteren boven de achtertuinen: ‘Meneer Mario, het is Merel in de DestinoGa naar eind4. En PagliughiGa naar eind5, ze zegt dat u moet luisteren...’ Meneer Mario wil wel terugroepen uit het raam: ‘O Natalina!... met Pertile?’Ga naar eind6 En de hemel lijkt een spiegel boven het donker, manen hangen als ballonnen in de kastanjetakken, strepen licht door kieren van blinden, langs de Strada del Monte. ‘Natalinaa...! ...wat zeg je nou?’ De peretakken steken uit boven de stadsmuur, licht druppelt uit de bron van de lantaarn die oplicht achter de stofdoek van het dove mens dat rennend met wilde vegen ook nog de spijlen van de hekken poetst.
III ‘Rombom! Rombom, de trom!’ Komt daar Johannes de Doper?Ga naar eind7 De armen van mijn moeder houden mij terug; mijn vader staat daar peinzend in de modder van de BoevenbergGa naar eind8., en uit de ornamenten aan de stadsmuur spruiten de wilde mispels. ‘Kijk, mannetje, 't vuurwerk!... Schiet op een beetje! kom! Kijk, de nacht gloeit... dat wordt wat voor de dokters...’ Wat had ik aan? een korte broek? de nacht helpt mij niet verder: sneeuw? of vlammen weerkaatst tegen de zomeravondlucht? Daar zijn ze dan: ‘De trommels! In de maat!’ Mamma schrikt van de wegschietende schimmen en vader lacht, lacht in het grote donker.
IV De waarheid... dat is de naam van onze kwaal. Het grote ongeluk te willen weten als a plus b min b in het schoollokaal, wie wij zijn, wat we doen, waarheen we gaan, en als ik hier pis aljeblieft ook het waarom... Logica, strikte vriendin van het verdriet stopt je hoofd vol met redeloze raadsels, alsof je - wanneer het in de bioscoopzaal donker wordt en al de verdwenen hoofden gaan medeleven, in een bang geloven, met de dame in doodsnood, hoe het af zal lopen, of ze dit avontuur met de dood bekoopt,
[pagina 116]
met kloppend hart, in tranen, ademloos, alsof je zelf in nood bent - nog wil weten hoe achter je de beverige tekens van inktzwart licht in licht de uitleg van de geheimen naar het scherm toe dragen, avond aan avond voorgoed vastgelegd.	eind1 Bedoeld in de zin van een soort requiem, een gebed, een rite die je in extase brengt. eind2 Signor Mario: de vader van de dichter, aangeroepen door Natalia, de dienstbode van de buurfamilie Cadeddu, die in het bezit was van een radio. Lois vader, operaliefhebber, werd door haar gewaarschuwd als er iets bijzonders te horen was. Behalve dat zij doof was, haalde zij alle namen van opera's en zangers door elkaar. “De duivel” verwijst naar Mefistofele van Boito. eind3 Verwijst naar De parelvissers van Bizet. eind4 De beroemde tenor Francesco Merli in La Forza del Destino. eind5 De sopraan Lina Pagliughi. eind6 Aureliano Pertile, beroemd tenor in dejaren '30. eind7 Het feest van San Giovanni Battista, in de volkswijken gevierd met muziek en vuurwerk. eind8. Op de Monte dei Derelitti (Berg van de verlaten of verwaarloosde kinderen) stond een weeshuis. Maar de moeder van Loi vertelde hem dat er ‘barabba’, slechte kinderen, woonden, vandaar ‘Boevenberg’.

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

Franco Loi

vertalers

Willem van Toorn