|
| |
| |
| |
William Gaddis
Carpenter's Gothic slotfragment
Vertaling: Graa Boomsma
De rode gloed in de alkooframen verspreidde zich door de koude woonkamer en zette de muren in vuur en vlam, samen met de zon die rood opkwam boven de rivier beneden, schijnend in de leeggedronken fles en het glas naast de waaierfauteuil waar de hand bewoog en de armleuning vastpakte tegelijk met het plotselinge geschal van de Star Spangled Banner uit de keuken dat een nieuwe uitzenddag aankondigde. Hij opende zijn ogen en sloot ze meteen weer, en het vuurrode van de kamer zakte af tot rozerood, tot roze, tot het allemaal gewoon daglicht was tegen de tijd dat het gerinkel van de telefoon hem struikelend overeind deed komen waarbij hij zijn scheenbeen tegen de koffietafel stootte.
- Hallo? Hij ging zitten en wreef over zijn scheenbeen, terwijl hij naar het afgebroken spoor van de met krijt getrokken streep daar op de vloer staarde, - nou, wat is er met de telefoonrekening, ik weet niet... Nee dit is meneer McCandless niet, ik weet niet waar meneer McCandless uithangt verdomme luister ik heb hem zelfs nog nooit ontmoet, ik ben gewoon... Luister, ik heb u net verteld dat ik hem nog nooit heb ontmoet, hoe kan ik u dan zeggen of hij u een cheque voor die godverdomde telefoonrekening heeft gestuurd, ik weet niet eens... Goed dat zal ik tegen hem zeggen, als ik hem zie zeg ik dat tegen hem, als u tegen vijf uur vanmiddag geen betaling heeft ontvangen dan staakt u de dienstverlening, dat is de... nee goedendag,er is iemand aan de deur..
Iemand dook ineen en gluurde naar binnen terwijl hij een portefeuille openklapte bij een legitimatiebewijs dat een foto liet zien in alle niet te onderscheiden opzichten gelijkend op de man die daar stond toen de deur openging. - Godverdomde vroeg vindt u niet? Hij stopte een slip van zijn overhemd in zijn broek en knoopte die dicht, - heb u toch gisteren alles wat ik weet over de telefoon verteld? zelfde verklaring die ik voor de politie heb ondertekend? Goed in die godverdomde krant hier
| |
| |
hè? Hij was voorgegaan naar de keuken waar hij een krantekop uit de stapel op tafel viste: erfgename afgemaakt in deftige buitenwijk - Huis doorzocht? Kennelijk omdat ze een aan de gang zijnde inbraak in haar chique villa aan de Hudson-rivier verstoorde, werd de dochter van de voormalige delfstoffenmagnaat F.R. Vorakers deze morgen dood aangetroffen door een jeugdvriendin leest de FBI die godverdomde kranten dan niet? Mrs. Jheejheeboy hoe zijn ze daar aan gekomen, moet nog steeds de naam van haar man zijn die Indiaan in die smerige luier kijk, het hele godverdomde verhaal staat hier toch precies in? De politie zei dat het slachtoffer, een oogverblindend mooie roodharige uit de exclusieve streek van Grosse Pointe in Michigan, één enkele slag van een stomp voorwerp had ondergaan stap daar niet op! Hij had de arm van de man stevig vastgegrepen zodat ze in zo'n pure krachtige omhelzing verstrengeld raakten dat zijn hand neerviel terwijl zijn arm helemaal trilde.
- Laat dat voortaan.
- Ik, godverdomme ik, ik wist niet... en de hand die zijn pols had gegrepen gleed af naar zijn elleboog waar ze weggesprongen waren van die lijn vandaan die op de vloer was gekalkt - u denkt dat ik gek ben hè, waarschijnlijk heeft u dat ook in de krant gelezen, moet u horen. Luister, u zei dat u gewoon binnen wilde komen en rondkijken wat er, het hele verhaal staat toch in mijn verklaring aan de politie? jullie mensen praten niet met de politie? Toen ik hier die ochtend aankwam was de hele godverdomde ruimte daar een media-circus, Edie, dat is haar vriendin Edie verscheen hier al vroeg terwijl de voordeur wijd open stond, ik heb altijd tegen haar gezegd die godverdomde deur gesloten te houden, precies hier op de vloer lagen omgekieperde laden met servetten, placemats, overal lepels zo'n godverdomd wijf daar voor het huis die een mikrofoon in mijn gezicht duwt. Kunt u beschrijven wat er door u heenging toen u thuiskwam en ontdekte dat het lichaam van uw vrouw op de, godverdomde blij dat het niet van haar was, moet u horen... Zeg eens waarom de FBI plotseling zo godverdomde geïnteresseerd is? u denkt dat ik, luister ik kan bewijzen dat ik die middagvlucht uit Washington heb genomen, luchthavenlimousine zo noemen ze dat, het is een godverdomde bus tegen de tijd dat ik hier arriveerde was de hele woning een, neem de telefoon hier wel op... Hij viel in de stoel
| |
| |
neer, - wie? Luister ik kan niet... Moet je horen Sheila waar heb je het verdomme over! Het wordt godverdomme voor hem geen Boeddhistische eredienst nee, en ga niet... Luister, ik zal je wat zeggen Sheila, stuur een van jouw godverdomde kaalgeschoren rimpijay's daar naartoe in zijn rode mantraatje met bellen rinkelend en umm umm zingend en dan zal ik je een stevige monnikenbarbecue opdienen, dat is de... Godverdomme Sheila luister niemand kan het godverdomme wat schelen dat zijn karma hem uit de tredmolen haalt of zijn volgende incarnatie nu een moet je horen, luister er is hier net zo'n godverdomde mug op tafel geland denk je dat hij dat is? steeg gewoon omhoog naar het plafond weet verdomme niet eens waar hij naartoe gaat denk je dat hij dat is? Daarbuiten onder die auto opgekrikt met een stapel planken gaf hij hem een schop dat hele godverdomde geval kwam naar beneden ik had wel kunnen, wel kunnen, ik, ik... de hoorn trilde in zijn hand, terwijl hij hem verder van zich af hield, van zich af hield, hem ophing en naar zijn hand staarde tot die omhoog kwam en de transpiratie van zijn gezicht veegde. - Wat? Plotseling stond hij op, - zei dat u binnen wilde komen en rondkijken wat denkt u verdomme daarbinnen te vinden, nooit daar binnen geweest hij zit al sinds we hier zijn ingetrokken op slot, zoekt u aanwijzingen? Daar betalen ze u toch voor? zoeken naar aanwijzingen? Aanwijzingen voor wat... hij deed een stap opzij, - vraag het me niet dat is alles, wat daarbinnen is vraag het me niet... achter hem aanlopend naar de voordeur toe waar de man stilhield, de kamer opnemend, hem opnemend.
- U kunt zich maar beter gaan scheren.
- Altijd tegen haar gezegd die godverdomde deuren gesloten te houden, ik had iemand in dienst kunnen nemen om dat voor me te doen is dat wat u denkt lees in die godverdomde kranten hoeveel geld ze bezat is dat wat u denkt? En hij stond daar in de deuropening totdat de onopvallende grijze auto de heuvel was afgedraaid, liep een bezem omver die tegen de trap aan stond en pakte die op, stond daar opkijkend naar de traptreden en liet tenslotte de bezem weer op de vloer vallen en besteeg ze, de gang door met sjaaltjes, truien, papieren, de kastladen zelf lagen nog steeds uitgespreid op het bed en op de grond zoals hij ze had aangetroffen, en de map met papieren waar hij die had aangetroffen opengeslagen op het bed bij bladzijden met een bekend handschrift
| |
| |
waarop niet veel meer dan brood, uien, melk, kip? stond hier uitgesponnen tot hele alinea's en doorgestreepte stukken, kreten in de kantlijn, pietepeuterige invoegingen, haar tong die de gevoelige gezwollen ader op het stijf wordende lid naar de eikel volgt, de kralenketting afrijgend tot een fijne draad voordat ze hem inbracht, onstuimig golvend om hem te bevredigen zolang als het duurde, daar stom staand en het daarom weer voorzichtig in de map terugstoppend, en toen bukte hij zich om zijn schoenen te pakken en haastte zich de kamer uit, de gang door waar zijn zelfde stomme blik hem nu in de spiegel boven de wasbak tegenkwam, de witte stroken die hij daar had aangetroffen hingen uit zijn hand alsof hij niet wist wat hij met ze aanmoest voor hij het water voluit liet stromen en zijn hoofd onder de kraan hield, ten slotte kwam hij er geschoren, gesneden en overhemdloos uit toen zijn oog door het raam beneden bij de trap een beweging opving die niet meer dan het geklapwiek van een vleugel was, iemand op zijn tenen die naar binnen gluurde, en toen kwam hij de trap af.
- Een wat? Ze kwam nauwelijks boven zijn middel uit, terwijl ze daar heel verlegen in de deuropening stond en hij boog zich voorover, - Luister meisje, ik weet niet waar hij naartoe is, zie je die ouwe man daar met die bezem? Hij is degene die uitkijkt naar zwarte hondjes met rode vingernagels, godverdomme het enige wat hij moet doen ga maar naar hem toe en vraag het hem... en hij zag hoe ze aarzelend naar beneden de straat op stapte, terwijl hij haar nariep - en dat geldt ook voor zijn kat... voordat hij de deur sloot en mompelde - Godverdomde koud hierbinnen... aan de thermostaat draaiend naar zijn geopende koffer op tafel toe lopend waar hij een overhemd uithaalde, waar hij zich de vorige avond had staan opwinden, of de avond daarvoor of het was misschien wel schemerig geweest, zich daar vastgrijpend aan een stoel om in evenwicht te blijven toen hij haar naam had uitgeschreeuwd, terwijl hij hier stond te hijgen alsof die kreet van verontwaardiging nog steeds in de lucht hing, zijn overhemd aantrok, nu op zijn knieën op de keukenvloer met een natte doek weer dweilend over de vormloze ruimte van de kalkstreep maar wat wellicht een arm was geweest uitgestrekt naar de gootsteen, toen de telefoon ging.
- Adolf? ben jij 't? Heb je geprobeerd te bereiken waar ben je verdomme geweest... Goed, moet je horen. Dat godverdomde Departe- | |
| |
ment van Buitenlandse Zaken heeft hem met Teakell teruggestuurd ze willen drieduizend dollar of zo busgeld voordat ze het lichaam vrijgeven, ga naar ze toe en zeg ze dat als het vrijdag niet voor die begrafenis in Michigan is Grimes ze te grazen zal nemen. Nu dat legaatdocument, heb je jouw exemplaar al gevonden? Wat... Luister, ik heb er een, ik heb hier een exemplaar precies voor me liggen en ik heb een exemplaar van het testament enige godverdomde probleem is wanneer zijn helft bij haar bezit komt nu die overdracht is vertraagd, jij... Hij is toch eerst gegaan? Wat bedoel je... Luister godverdomme nu Adolf begrijp één ding goed, jij werkt nu voor mij het interesseert me godverdomme geen reet wat jij denkt, jij kunt het niet afhandelen ik zal wel met Slotko praten, dat is .. wat bedoel je verdomme haar moeders aanspraak, daar met oom William in dat verpleegtehuis van duizend per dag, jouw godverdomde dokterssyndicaat Orsini Kissinger en de rest van ze op Longview gevestigd de oude dame is een plant, wat wil je... Nee wat anders dan, lees het me voor... Hij kneep zijn hand dicht om de mug kwijt te kunnen raken die op een knokkel was neergestreken, boven de gootsteen van koers veranderd en op zijn knie neergekomen waar hij naar hem sloeg-wacht, wat? Wat bedoel je een dollar... De mug rustte even op de hoek van de tafel, vloog op met een snelle wending en daalde weer zigzaggend lopend over 10K. ‘Demo’ bom bij Afrikaanse kust Oorlogsnieuws, foto's pagina 2 - wat bedoel je verdomme is aan wettelijke hefftingen opgegaan, de verzekeringsmaatschappij heeft genoegen genomen met vier miljoen zij en alle anderen in dat vliegtuig krijgen een dollar en de rest is aan wettelijke heffingen opgegaan? Zijn vrije hand kroop over President: tijd om grens te trekken tegen duivels
rijk en hij liet die hand neerkomen - luister, Grimes zit toch in het bestuur van die godverdomde verzekeringsmaatschappij? ga er naartoe en zeg hem zich teweer te stellen tegen... partner in wat, welk wettig bedrijf... Wel godverdomme! En jij noemt dat ethisch? Die klootz... hoe staat het dan met dat van mij, mijn geding tegen... op welke gronden, hebben het op welke gronden verworpen godverdomme ze heeft toch een verklaring ondertekend? heeft gezegd dat ze niet kon voldoen aan... Goed doe er dan wat aan en moet je horen. Er is nog iets, wat was dat verdomme in de krant over het huis in Bedford dat door de brandweerafdeling daar is platgebrand als trainingsoefening, is er god- | |
| |
verdomme nog een reden in verband met de nalatenschap om zich ermee te bemoeien en ze een proces aan te doen wegens... Goed doe het dan gewoon! Luister, een auto kan me elk moment komen ophalen voor een vlucht naar Michigan vanmiddag, als je ophangt bel dan die vent op Buitenlandse Zaken en kaffer hem uit, ik zal je wel bellen als het voorbij is... en hij hing op, - Liz? hoor je dat? die godverdomde rechtbank heeft mijn echtelijk geding tegen, tegen, Liz! en zijn handen drukten zich tegen zijn gezicht en gingen hardhandig over zijn gelaatstrekken alsof ze die wilden wegwrijven, ze vielen neer en deden hem huiveren, terwijl hij naar het lopen van de mug over Schietpartij in overlevingskamp nekt veteraan keek en de krant greep, er een pagina van openscheurde, een nummer draaide - Hallo? Moet u horen, die advertentie die u in de krant heeft, een afbeelding van die twee marqueteriekisten van achtendertigduizend per paar? Waar heeft... nee ik wil ze niet kopen ik wil weten waar u ze verdomme vandaan heeft. Wiens... wat bedoelt u een openbare verkoping van een nalatenschap, wat... moet u horen wat was er nog meer bij, was er... Omdat ik wil weten of er stenen waren, dozen met stenen die waren... Ik zei stenen ja wat is daar godverdomme zo grappig aan... Wel
waarom kunt u mij verdomme niet infor... Eens kijken wat er godverdomme zo grappig aan is als ik mijn advocaat op u afstuur! en hij knalde hem erop, haalde diep adem en pakte toen de krant, rolde hem stilletjes op, hief hem tot boven de nieuwe rooftocht van de mug over Predikant neergeschoten in omkoopschandaal en deed hem snel neerkomen, sloeg ermee op de koelkast, het buffet, de tafel, stond daar ten slotte met zijn hand zijn gezicht af te vegen en liet zich weer in de stoel vallen, schoof de stapel enveloppen, nagemaakte begroetingskaarten en rekeningen bij elkaar, en staarde naar de bovenste Professionele dienstverleningen... $4000 en hij hield de hoorn weer in zijn hand.
- Hé, eikel? Heb je toch gezegd dat ik je een paar goeie namen zou leveren? Hij vouwde de rekening voor zich open, - Kissinger, hij is... fatsoenlijk, hij zit straks in het buitenland, in de krant staat dat hij de oversteek maakt om de paus af te persen hem iets te ontfutselen een nieuwe... die krijg je zo hier heb ik er nog een, Orsini, Jack Orsini... ging hij verder, terwijl hij zijn gekreukelde overhemd vastknoopte, namen, nummers, stond op om hem in zijn broek te stoppen - God- | |
| |
verdomde nachtmerrie, ik zal je één ding zeggen Chick, maar één ding, wat er echt in die BOQ is gebeurd godverdomde blij dat ze nooit heeft geweten dat ze, ze zou niet hebben... wist daar ook niets van nee, bereikte me hier ten slotte een brief uit een of ander vluchtelingenkamp in Thailand maar niemand wist ervan. Niemand wist het tot die godverdomde foto's in de krant, een of andere charitatieve instelling herkende me op de televisie zijn gewoon hier naar mij toegekomen en hebben het bekokstoofd, of ik borg wilde staan voor hun overtocht hun terugkeer naar de VS zij en de jongen, het was een jongen, proberen je de rest van je godverdomde leven te laten boeten voor elke fout die die moeders je daar hebben aangewreven? Godverdomde veteranenclub ziet die foto in de krant stelt me buiten gevecht? de kranten van gister gezien? Alweer diezelfde kutzooi, zelfde moeders die liggen te zeiken maar deze keer over zwarten in plaats van over spleetogen, zuipen hun gesmokkelde drank op verbranden hun oogsten maken hoeren van hun meisjes jagen je angst aan ik heb het er nog wel over met je eikel, zorg dat je kloten krijgt ik heb het er nog wel over met je... en nauwelijks had hij opgehangen of hij ging weer over.
- Hallo...? Hé Bobbie Joe, wat is er... hé rustig aan nu Bobbie Joe, gewoon rustig aan, nou waarom zou ik van plan zijn zoiets te doen moet je horen. Nou die ouwe senator hij heeft het nu toch ontkend? voordat hij neerstortte? Nou jij hebt dat toch in de krant gezien Bobbie Joe? en misschien zou ik vanwege zoiets je vader willen laten neerschieten, waarom hij is... Welnu ik zou zulke beschuldigingen maar niet in het openbaar uiten als ik jou was Bobbie Joe, zeg misschien zaten de roomskatholieken erachter omdat hij daar bezig was onder hun kudde zieltjes te winnen daar kun je een proces van aan je broek krijgen wat je zou... nee ik weet alles van jullie jury's daar maar daar gaat het niet.. Nee nou moet je eens luisteren Bobbie Joe, luister gewoon even. Het gaat nu toch goed met je vader? heeft er een in de schouder gekregen ik heb mannen met veel ergere dingen weer in de strijd geworpen. Nou die zwarte jongen die ze erbij hebben gehaald dat hij zegt dat hij het heeft gedaan? verzonnen dat verhaal iemand heeft hem honderd dollar gegeven die zeiden dat ze vrienden van je vader waren en jouw ouwe vader hij wilde toch een ouwe martelaar zijn voor het bloed van de kerk en zo? Nou dit gaat je vader doen Bobbie Joe en jij vertelt hem dat, hoor je?
| |
| |
Die ouwe jongen hij krijgt twintig jaar als je nagaat waar het is gebeurd en wat je vader gaat doen, hij gaat hem vergeven, net als hij heeft gedaan toen Earl Fickert hem met een bijl achternazat? Maar hij gaat in elk geval geen genade voor hem pleiten, hij gaat die beschuldigingen doorzetten gewoon om de liberale pers te laten zien dat hij geen uitzonderingen maakt als 't om iemands leven gaat. Hij uit geen nadrukkelijke beschuldigingen die klinken alsof hij denkt dat alle zwarten zoiets zullen gaan doen dat een blanke man ook wordt opgesloten als die een andere blanke man neerschiet en hij wil gewoon dat die jongen net als iedereen eerlijk wordt behandeld, zijn twintig jaar gaat uitzitten en je vader zal voor hem bidden? Nou nog één ding, je weet dat Billye me hier heeft opgebeld? Billye Fickert? dacht dat ik op Haïti was gaan wonen omdat een of andere cheque die ze voor mij had uitgeschreven verzilverd bij een of andere bank daar op Haïti was terechtgekomen en met mijn naam ondertekend op de achterkant ervan zag er echt vreemd uit? Nou jij vertelt haar maar gewoon dat het waar is, ik ben daar op Haïti gaan wonen en ik zal haar een poosje niet kunnen zien omdat... goed, dat zal ik maar doen Bobbie Joe, kijk maar hoeveel zieltjes er daar zijn gewonnen dat zal ik maar doen jij vertelt het aan je vader ik moet nu ophangen, net een auto buiten gestopt ik moet nu weg, iemand aan de deur...
Iemand stond daar buiten en keek de zwarte rivier van de weg af, keek naar waar geen flitsen van kleuren, van die rode en lichtgele meer waren om het rustige licht op de rivier beneden te onderbreken en hij liep naar de eetkamer om zijn kolbert van de rugleuning van een stoel te pakken en de koffer dicht te klappen en ging de voordeur uit met - je had er niet uit hoeven komen, Edie... trok hem achter zich dicht tot hij in het slot viel, nam bij de postbus daar in de plotselinge kilte haar arm, hield de deur van de donkere limousine open tot ze was ingestapt en nam naast haar plaats terwijl de wagen bijna geruisloos over de weg reed jongens uiteendrijvend naar beide zijden de berm met dode bladeren in, zijn arm die achter haar op de rugleuning van de bank leunde wendde haar blik van hem af en keek door het gekleurde raampje toen hij zei - tijd zat... en toen, - weet je? ging dichterbij zitten, - ik ben altijd gek geweest op je nek
|
|
Auteursrechtelijk beschermd