Raster. Jaargang 5

[p. 574]

Joyce & Co.
De tijd, de namen en de dingen

opgedragen in aanbidding aan Martha M. en in verering aan Nico Meijsing.

1

‘Vivre? Les serviteurs feront cela pour nous.’

Graaf Axel von Auersperg (Villiers de l'Isle-Adam)

Het is een lange tijd - Ik ben als laatste over - Dus zo komt het hoe ik de situatie zo door en door ben gaan beheersen de laatste tijd, het flikkeren van zijn ogen, de wisseling van haar gemoedstoestanden, dat einde en begin zich niet van elkaar onderscheiden, dat mijn verwachtingen en haar begrafenis onontwarbaar vermengd zijn in een goddeloze verblinding - Sinds ik voor de tweede keer in Golino ben gekomen, een machtig natte plaats als het seizoen plotseling omslaat buiten onder het afdak (het geluid van snelstromende bergrivieren) in het donker starend met een glas nostrana in de hand het is beroerde wijn schroeit op de tong en slaat altijd verkeerd op je maag, ben ik de controle verloren over de cyclus van slapen en waken - Waken is het woord daar ik haast niet meer slaap, soms een halve droom als ik in een toestand van totale uitputting op bed lig in een van de verduisterde kamers, de gordijnen zijn altijd dicht, wat vroeger zo was om de ondragelijke warmte tot een minimum te beperken en ik heb ze sindsdien niet meer opengehad nu de uren niet meer te meten zijn en de beelden van mijn herinnering steeds vager worden tot ik weet dat het allemaal leeg zal zijn uiteindelijk, de ijdelheid van Erwin Garden, en het definitieve stadium van mijn verslaving bereikt zal zijn in een laatste uitbarsting van uitputtend verlangen en duivelse hoop wat in de boeken bekend staat als het pathologisch voorbeeld van een ongelukkige liefde - Verslaafd aan haar en dan eindelijk kapot over een zee van afstand aan zijn godin voordat zijn onsterfelijkheid gewaarborgd was -

Vertel ons nu, Muze, in uw eigen hemelse taal hoe de decadente held zijn wil in kaart bracht en geleden heeft - Spreek, dochter van Zeus; want hier begint uw dichter te stotteren en falen zijn woorden - Wat bracht hem ertoe zijn hoop te koesteren en zijn Godin te begraven? Was het de razernij van een ongelukkige liefde? Of moeten we het paniek noemen?

[p. 575]

Sta mij toe mezelf te introduceren: ik ben een welgesteld en verfijnd man - Juist daarom zal het des te ongelofelijker klinken dat ik, na mijn eerste publicaties (ik heb altijd schrijver willen worden), vermoeid van de wereld en afgemat door mijn liefde, besloot mijn jeugd en libido af te laten sterven in dit Ticinese dorpje dat ongeveer een uur lopen landinwaarts van Ascona ligt -Gedurende mijn jongelingsjaren, die een combinatie waren van carnale excessen en een uitbundige absorptie van de humaniora, werd ik vervuld van een langzaam groeiende minachting voor de andere mensen in al hun banale verschijningsvormen en grauwe onbeduidendheid - Steeds meer kreeg mijn walging de overhand over mijn intellectuele interesse en sexuele belangstelling - Voor korte tijd dacht ik mij bevredigend te kunnen bewegen in de kringen van haut-monde flegmatici en practizerende libertijnen maar ik realiseerde me dat mijn eigen etiquetten en fysiologische toestand altijd meer eisten dan ik mogelijkerwijs van anderen kon verlangen - Slechts twee mensen bewogen zich op een niveau dat ik het mijne kon noemen en daar in deze met middelmatigheid doordrenkte wereld lichamelijk bezit slechts periodiek mogelijk is, kan ik misschien met recht zeggen dat zij mijn ondergang alleen maar bespoedigen - Mij af te zonderen besloot ik, opdat ik, zonder te hoeven anticiperen aan de sociaal bewogen hysterie van moderne kunstenaars, zonder ooit nog tegen ménsen te hoeven praten, mijn emoties voor die goddelijke vrouw en haar Appolonische vriend kon cultiveren - Mijn eerste schooljaren bij de Augustijnen hebben mij op een erotische manier geconditioneerd zodat er in mij tot op deze dag een dichotomie bestaat tussen lichamelijke voortreffelijkheid en geestelijke brilliantie - Daar mijn genie onovertrefbaar is, blijk ik zijn mindere alleen te zijn in het oneindig vaak herhalen van de zinloze geslachtsdaad - Deze gegevenheid streelt op niet onaangename wijze mijn jaloezie, waarbij nog komt dat wij onze gemeenschappelijk doorgebrachte dagen onveranderlijk in een eleusische dronkenschap lieten eindigen en onze gemeenschappelijke liefde voor haar een nog hechtere band krijgt door een niet onaanzienlijke lichamelijke affiniteit voor elkaar (hij heeft de grootste tepels die ik ooit bij een man heb waargenomen) - Wat haar betreft, deze vrouw heb ik leren kennen toen ze nog een meisje was - Met het brandende vuur van een demie-vièrge deed ze mijn huid gloeien en liet als eerste het dichterszaad stromen, tegelijkertijd dat deze ontdekkingen in haar een stralende beweeglijkheid losmaakten die uitgroeide tot een goddelijke motoriek en haar tot een voorwerp van vrees en lust maakte voor mijn poëtische en erotische aanbidding - De vrouwelijke spin of bijenkoningin wier omarming de dood betekent - Deze motor van mijn actie, premisse voor mijn

[p. 576]

motieven en steeds onbereikbaarder als de minnares die ze eens van mij was, heeft hem tot haar confidant gemaakt, wat een unicum is als beau garçon tussen de beauties waarmee ze zich omringt -

Gisteren ben ik hier alleen aangekomen - In Bellinzona heb ik capuchino gedronken, dan weer een stuk terug, zuidwaarts, naar Ascona, en het laatste stuk tot Golino heb ik gelopen terwijl de auto vooruit reed om mijn valiezen in het atrium van het huis neer te zetten - Nu, de volgende avond, staan ze daar nog steeds, onuitgepakt en ik heb de chauffeur weggestuurd omdat ik absoluut alleen wil zijn -

Vandaag heb ik slecht geslapen, ik ben tamelijk zenuwachtig - Iets te vroeg werd ik wakker; tot het helemaal donker is blijf ik in mijn stoel zitten met mijn whiskyfles, daarna een ontbijt van thee met toast en de eerste pijp van mijn werkdag - Ik heb uitgerekend dat ik nog iets minder dan een week heb vóór mijn afspraak met hem in Siena's palazzo Barrafranca - In die tijd zal ik de weinige spullen die ik meegenomen heb hun plaats geven in het huis - Ik denk dat ik mij beperk tot mijn studiekamer en de bibliotheek - De muren van deze beide vertrekken heb ik wit laten pleisteren en op de vloer liggen marmeren tegels uit het klooster van Calci - Uit hetzelfde klooster staat in beide vertrekken een langwerpige eiken kloostertafel, in mijn werkkamer nog een eiken draaistoel met leren zitting en voor de haard in de bibliotheek twee bruinleren nopjesfauteuils - Dat is wat er al staat en de verdere aankleding, met dingen die uit de valiezen moeten komen, wil ik zo sober mogelijk houden - De meer dan levensgrote foto's van haar laat ik voorlopig onuitgepakt; ik heb goede hoop haar binnenkort weer te ontmoeten (daarom ben ik ook zo zenuwachtig terwijl die hoop aan de andere kant mij de kracht geeft dit alles nog te doen) en na al die jaren wil ik haar gezicht als nieuw zien zonder vergelijkingen met het verleden te hoeven maken - Aan de muren komt niets te hangen want ik ben allergisch voor de handel die ze schilder- en beeldhouwkunst noemen - Deze kunstvormen verdienen die naam niet en de stupiditeit van haar scheppers bevestigt elke keer weer mijn minachting - Veeleer zouden we deze uitingen op hun decoratieve wenselijkheid moeten evalueren maar de gedifferentieerdheid van mijn emoties en de grilligheid van mijn retrospectieve reflecties dulden geen ongewilde en gratuïte impressies in hun karthuizercel - Slechts één sculptuur heb ik aan de linkerzijde op mijn werktafel gezet: een witmarmeren borstbeeld van Hadrianus vii dat hij speciaal voor mij gemaakt heeft - Ook mijn viool laat ik in zijn kist; ik ben een zeer middelmatig dilettant en de enige vioolmuziek waarvan het spelen mij voldoening en afleiding bezorgt zijn de solosonates en een enkele partita

[p. 577]

van Bach; ik zal er geen tijd voor hebben - Een punt van overweging is nog of ik mijn geluidsapparatuur ergens zal opstellen - Zeker niet zal ik de banden van Mick Jagger afdraaien, hoewel er zeer bijzondere opnamen bijzitten van deze held van de nieuwe decadentie, wiens beweeglijkheid zich zo goed met die van haar laat vergelijken - Lange tijd ben ik een soort verslaafde geweest aan zijn intoxicerende geluiden, die helaas ook de grote massa tot genot dienen, maar toen ik mr. Jagger naderhand zelf leerde kennen in London en St. Tropez voldeed het persoonlijk contact en overschaduwde in feite mijn auditieve honger - Zelfs de concerten van Charlie Mingus met Eric Dolphy, die in mijn jeugd zo'n belangrijke plaats hebben ingenomen, zal ik niet meer draaien, evenmin als de complete verzameling Cecil Taylor-composities, die muziek-technisch veel interessanter zijn - Unit Structures, Steps, Enter Evening (soft line structure) en Conquistador zijn juweeltjes van eigentijdse academische muziek, ingetogen, integer, en tegelijkertijd uitgevoerd met een bachanale uitgelatenheid die in combinatie met de bestudeerde uitgewerktheid van haar structuren en de aan de patronen ten grondslag liggende premissen, deze muziek tot de meest delicate in haar soort maken - Deze pianist, waarmee ik in de tijd dat ik mij onder mensen begaf, die ten aanzien van de tijdgeest belangrijk konden zijn, eens een paar dagen ben opgetrokken tijdens zijn toernee langs de Europese hoofdsteden, heeft mij echter vooral verbaasd door een kleine tekst van zijn hand: Naked Fire Gesture, een geschrift dat in de traditie aansluit bij Charles Olson en waarvan de premissen enige raakvlakken vertoonden met mijn eigen concepties - Nee, als ik mijn fonograaf zou aansluiten, zou het alleen zijn om elke avond op te staan met het Requiem van Györgi Ligeti - Het uitgangspunt van Ligeti's Requiem is er een van een avantgardistische reflectie over de situatie van de muziek in het tijdperk van de totale chromatiek, maar tegelijkertijd wordt er met een opvallende ambachtelijke zorgvuldigheid teruggegrepen naar de klassieke stemmenpolyphonie van de oude meesters - Wat mij vooral zo aantrekt in dit stuk is dat het weefsel van een ver doorgevoerde polyphonie, dat in klusters van steeds verschuivende intervallen oplost, stoelt op een tekst, die door eeuwenoud collectief gebruik tot een vastomlijnd ervarings- en beschavingsgebied behoort - Met hoeveel plezier scandeer ik niet elke avond voor de spiegel bij het scheren de viervoetige trocheeën: Dies irae, dies illa, solvet saeclum in favilla, teste David cum Sybilla. Quantus tremor est futures, quando est venturus, cuncta stricte discussurus! -

De zon is onder, mijn fles leeg - Waar ik mee begin, omdat het een werk is dat het meest in overeenstemming is met mijn historische

[p. 578]

antecedenten, is het uitruimen van de boekenkist en een zeer beknopte kleine bibliotheek samenstellen van mijn lievelingsboeken - Ik heb de zware kist met veel moeite naar de bibliotheek gesleept, een doos van Pandora zonder hoop, Sebastiaan (mijn beer) zit tegenover me in de andere stoel, ik heb de haard aangemaakt en zak trillend in mijn stoel - Eigenlijk ben ik heel moe -

Het bovenste deel van de kist was, abusievelijk want ik had mijn projector expres niet meegenomen, geheel gevuld met filmblikken - Verbaasd en verrast haalde ik de zware blikken één voor één uit de kist en bekeek de opschriften - Het tiental vormde slechts een klein gedeelte van de filmotheek die ik door de jaren heen heb aangelegd: daar was in de eerste plaats Petulia van Richard Lester, een film die ik al te vaak gezien heb om de verrassingen van zijn structuur nog ten volle te kunnen waarderen - Ook het Byronachtige werkje van Salvatore Samperi, Grazie Zia, schoof ik snel terzijde, evenals de Blanke Slavin van Renee Daalder, absoluut de enige nederlandse film die ik ooit de moeite waard vond en waar ik bij herhaling van genoten heb, en een frans werkje van Sautet, zeer knap geregisseerd en met bestudeerde dialogen, Les Choses de la Vie - Satyricon van die vervelende Fellini las ik liever bij zijn unieke schepper, de door Tacitus in het 16e boek van zijn Annalen beschreven elegantiae arbiter van Nero: Petronius - Veel meer gehecht ben ik aan de tere stemmingswisselingen en subtiele emoties van La Sirene du Mississippi door fin-de-siècle François Truffaut - De zeer prachtige rol van Catherine Deneuve doet mij, evenals haar physiognomie, steeds sterk denken aan mijn geliefde - Op een ander etiket stond: Vlado Kristl, Der Damm - Deze film zou gemonteerd zijn uit afvalstukjes die uit de prullebak naast een montagetafel gehaald waren; als nauwkeurige zeer preciese ego-beleving, een ongebalanceerd universum met de chaotische karakteristieken van het falen van de wil, is het voor mij echter een kundige en zeer uitgewerkte proeve van een ‘subjectieve film’ - De klustervormige montagetechnieken van Gregory Markopolis’ Twice A Man en The Illiac Passion hebben mij steeds geïntrigeerd, maar ik schoof ze nu snel terzijde om de laatste blikken te bekijken: Luchino Visconti's Götterdämmerung en Bernardo Bertolucci's Il Conformista - Deze beide films, die in meer dan één opzicht met elkaar te vergelijken zijn, hebben voor mij de sleutels geleverd voor een decadentieformule, die, in combinatie met hun volgens het eenheidsprincipe gehanteerde decoratieve pakket en de poëtische waarheidsgetrouwheid ten aanzien van de erotische motieven en intriges, werkelijk de belofte voor een literair en cinematografisch cataclysme geeft -

Als ik naar de keuken loop om wat olijven te halen, word ik plotse-

[p. 579]

ling onwel - De gedachte aan de onthullende tweede ontmoeting met hem in Siena en de schrijnende tegenstelling van de serene tijd in Haarlem daarvoor met mijn diepe verdriet van nu maken me onpasselijk - Tastend zoek ik mijn weg naar de regen buiten die neerklettert in de fontein op de binnenplaats - Voor ik de tijd heb om te denken: ik begrijp het niet, kots ik in de bladermoes van het fonteinbassin - Probeer mijn liefde leeg te kotsen, laat mijn overhemd doornat regenen tot het plakt op de huid van mijn schouders en borst -

Huiverend bekeek ik de stapels boeken die op de grond voor de haard lagen - Natuurlijk waren alle beroemde en volgens de traditie klassieke werkjes vertegenwoordigd en had ik zonder meer naar de toppen en het hoogtepunt van de conventionele roman kunnen grijpen in de vorm van een deeltje van A La Recherche Du Temps Perdu of naar de misleidend als bron zo belangrijk geachte Ilias waarvan ik de vitale boeken inmiddels wel uit het hoofd kon voordragen (de enige manier om je in dit epos te verheugen) - En evenmin had ik zin in de gestyleerde en gemanireerde poppenkast van Vergilius' Aeneis of de op het eerste gezicht zo aanlokkelijk lijkende versjes van die Amerikaanse ster-moralist T.S. Eliot - Van het begin af aan zou ik de boeken in stapeltjes moeten rangschikken en door steeds weer te schiften en zorgvuldig selecteren dat ene werkje overhouden dat mij de tijd kon doen vergeten - Met de enige twee Nederlandstalige schrijvers die mijn belangstelling ooit hebben getrokken was ik snel klaar - De drieëndertig Jan, Bob & Arie-deeltjes van Willy van der Heide kon ik zo als blok op de plank zetten - Deze avonturen gebruik ik alleen als mijn geest na een nacht hard werken aan een tekst geen rust kan vinden en mijn ogen niet op kunnen houden letters en woorden te lezen - Hetzelfde deed ik met de komplete Avonturen van Kuifje door Hergé, m.i. de beste scenariohandboeken voor dramaturgen die ooit geschreven zijn, doorspekt met onvergetelijke exclamaties als: ‘Indien ik slechts een wapen had!’ - Twee Italiaanse schrijvers hield ik wat langer in mijn handen: Giambattiste Vico's Scienza Nuova en Thomasi di Lampedusa's Il Gattopardo en I Luoghi Della Mia Prima Infanzia - Het eerste boek is een schatkamer van metaforische onderzoekingen naar het ‘oorsprong-principe’, de mensen van het ruwste heidendom die geloofden dat God betrekking had op alle voor het mensengeslacht nuttige of noodzakelijke dingen; de waarzeggerij waarmee bij alle heidenen de godsdienst begon wordt hier geëvalueerd op het natuurkundig-filologisch bewijs van het overeenkomen van de astronomische principes bij alle volkeren in hun eerste sprekende fase, zodat blijkt dat alle menselijke bewustzijn teruggaat op de oudste overleveringen - Daarbij is het boek geschreven vanaf een

[p. 580]

eenzaam superieur uitgangspunt en met een hautaine minachting voor ‘andere wetenschap’ op basis van de Voorzienigheid, die het tot een van mijn meest geliefde handwerken maken - Wat de Prins van Lampedusa betreft, is het soms toevallig dat deze voorloper van de Nova Decadentia op Pythagoras' eiland opstond? Zijn Jeugdherinneringen bieden de meest integere motieven en condities voor het schrijverschap en zijn vervuld van die tere melancholie die onverbrekelijk met de wrede Muze verbonden lijkt - De Fransen daarentegen vonden rap na elkaar hun weg naar de eiken planken: het omvangrijke oeuvre van Paul Bourget van wie men nooit precies weet of hij een keurige fin-de-siècle schrijver is, een voorloper van de Nouveau Roman of de buitenissige redacteur van een damesblad, Contes Cruelles van Villiers de l'Isle-Adam en les Diaboliques van Barby d'Aurevilly zijn boeken die ik doorgaans het eerst ter hand neem voor genoeglijke after dinner-uurtjes, maar ik zette ze nu weg tussen Proust en de symbolisten - Met bittere smart en diepe nostalgie vervulde mij het zien van mijn veelgelezen Jules et Jim door Henri-Pierre Roché; hoeveel overeenkomsten waren er niet te vinden tussen deze prototypische beschrijving van een driehoeksverhouding en onze eigen geschiedenis, waarvan ik mij de taak gesteld heb ze voor het nageslacht op te tekenen? Een bitterheid overviel mij die ternauwernood getroost kon worden door de systematische inversies van Joris-Karl Huysmans' A Rebours - Was het niet beter geweest als Des Esseintes' afzondering zijn culminatie had gevonden in de dood? Of betekende zijn terugkeer naar Parijs een onverdragelijke ondergang zoals de ontknoping die mij te wachten staat mijn zieleleven zal doen bezwijken? En zo in sombere bespiegelingen verzonken zette ik eeuw na eeuw en decade na decade de Angelsaksische schrijvers op hun planken, van Boswell & Johnson via Edgar Allan Poe's Ligeia naar A Vision van William Butler Yeats - De twintigste eeuw eiste mijn aandacht iets meer op: James Joyce's werken, een combinatie van hoog ontwikkeld vakmanschap en zouteloze humor naast William Faulkners The Sound And The Fury, een ongemeen belangwekkend boek dat helemaal los staat (misschien met Absalom, Absalom) van het verdere oeuvre van de schrijver, en waarvan de concepties van met name het Quentinhoofdstuk door T.S. Eliot geleverd worden - Van Evelyn Waugh sorteerde ik alleen Brideshead Rivisited, welk boek in een latere versie zo grondig bedorven is door die banale mode van zich decadent noemende schrijvers om in hun late leven katholiek te worden in plaats van zich in hun jeugd over te geven aan de vooral sexueel benadrukte weldaden van de Voorzienigheid - En dan Robert Graves; deze vitale charlatan met zijn geniale historische intuïtie

[p. 581]

heeft in The White Goddess een opeenstapeling van oncontroleerbare argumenten tot een uniek systeem uitgewerkt voor de werkzaamheid van de poëtische traditie in de banen van een erotische drijfveer - En ofschoon het merendeel van de zich aan de oppervlakte bewegende classici deze theorieën met slappe pols wegwuiven als gillende nonsens, blijken zijn premissen en veel van de losjes gelegde verbanden mij bij nadere investigatie zeer bruikbaar en is The White Goddess een van mijn meest gelezen handboeken - William S. Burroughs formuleachtige boekjes en de Duluozlegende van Jack Kerouac, met hoogtepunten in Maggie Cassidy en The Vanity of Duluoz, sloten de rij, samen met een boekje dat ik nog even achterhield en glimlachend doorbladerde - Hierin beschrijft een vriendinnetje van Kerouac, Diane di Prima, de tijd in New York in het begin van de vijftiger jaren, toen Kerouac zijn eerste boek verkocht aan de mgm en Allan Ginsberg Howl publiceerde - Op haar beurt verhaalt Diane di Prima in een onafzienbare reeks copulaties, the Memoirs of a Beatnick, haar jeugd vanaf defloratie tot de eerste zwangerschap met een melancholische toon van verlangen naar die Lost Generation - De drie belangrijkste moderne schrijvers had ik tot het laatst bewaard - Daar was in de eerste plaats, om met de minst exquise wijn te beginnen, een engelse vertaling van Rayuela door de Argentijn Julio Cortazar - Een boek dat qua intriges en eruditie en de beheersing van dramatische situaties een vergelijking met Ulysses glansrijk kan doorstaan, maar waarvan de structuur zo ongecontroleerd rommelig en chaotisch is, zo tot verveling en onnodig bladeren leidt, dat het in het niet valt bij de twee meesterwerkjes die ik nog over had: Ada or Ardor van Vladimir Nabokov en Tunc van Lawrence Durrell - Het deed me goed te bedenken hoe zij van Ada zou genieten (zoals Ada van Lucette, Lucette van Van en Van - mijn alter ego - van haar als hij haar gekend zou hebben) dat ik haar meegegeven had voor ze op reis ging - Niets in de wereldliteratuur, behalve misschien de herinneringen van graaf Tolstoy, kan wedijveren in pure vreugde en Arcadische onschuld met het Ardisgedeelte van het boek - Nabokov, die tot dan toe nog nooit iets behoolijks geschreven had, brengt erotische beschrijvingen terug tot hun meest primaire beginselen: details van impressies en aanrakingen, een gebaar dat bevriest voor het wordt voltooid, langsstrijkende kleren, door bladeren gevlekt zonlicht op de binnenkant van een meisjesknie - En niet de minste gratie ligt in de delicaatheid van zijn bitterzoete preoccupaties met de tijd en de herinnering in deze chroniek waarvan hij de cyclische vorm, complexiteit van allusies en constante ontwrichting van tijdsbesef en topografie doorweeft met een stortvloed van begiftigde tongen en woordspelingen: langzaam

[p. 582]

uit het geheugen verdwijnende gebaren en hun betekenis, voetstappen van nymfetten in het gras, het hoofd omhoog zodat het haar naar achteren viel een mond vochtig van de mist of van een kop thee - En nog veel, veel meer als ik niet de voorkeur had gegeven om zuiver traditioneelartistieke redenen aan het eerste deel van Durrells dubbeldekker: tunc - (Het blijft voor mij een raadsel hoe hij Numquam ooit in deze vorm uit handen heeft kunnen geven) - In Tunc vond ik een model, in een met taperecorderprogrammeringstechnieken opgebouwde roman, van alle vitale eigenschappen en patronen die zich uit de literaire traditie lieten opstapelen als de culminatie van wat ik reeds in mijn boekenkast geplaatst had - Een uitgebalanceerde, zorgvuldig gedoseerde reeks momenten als functie van de tijd afgezet tegen de waarschijnlijkheids- en esthetische curve van Felix Charlocks herinnering - Een incantatie voor de Maangodin, in haar meest aantrekkelijke en huiveringwekkende aspecten met een door zijn locaties gedicteerde Herodotaanse beweeglijkheid - Een klassiek boek dat, hoewel het hier en daar aan Encolpius' omzwervingen doet denken, speciaal geconditioneerd is door de Griekse concepties van verzadiging, overmoed en verblinding - Een Romantisch boek waarin de werkzaamheid van de phallus uitgebreid wordt met de paniek van Byrons pistolen - Een zo volmaakt boek in de poëtische en artistieke lijn van het ‘Single Poetic Theme’, dat ik het niet durfde openslaan uit angst mijn eigen goddelijke razernij en goddeloze verblinding te verhevigen - Een beetje verveeld door al deze beschouwingen en ontmoedigd dat ik geen keuze had kunnen maken, begon ik in de vroege ochtenduren met wat er nog restte aan boekenmateriaal, voor het merendeel klassieke schrijvers die ik zonder hoop nog een werkje te vinden om de tijd te doden en zonder er bij na te denken in de kast zette - Als meest gelezen en nageslagen teksten herkende ik Lucretius, Iuvenalis, Livius, Empedocles, Pausanias, Aristoteles en Varro, terwijl Hesiodus, Ennius en Appolonius Rhodius mijn bijzondere belangstelling hadden verdiend als sympathieke bronnen - Zelfs de met zoveel brille geschreven virtuoze roman van Lucius Apuleius, de Metamorfosen, liet mij nu koud en met een gebaar van geërgerdheid wilde ik het laatste dunne boekje opruimen, toen ik, als in een moment van plotselinge zelfkastijding het plan vatte deze tien vervelende verhaaltjes, een slappe nabootsing van Theocrites, eens nader te gaan bekijken - Of was het nieuwsgierigheid waarom ik de vrijblijvende vriendelijkheid van Vergilius' Bucolica niet kon plaatsen? In ieder geval pakte ik Sebastiaan op, blies de lamp uit en maakte aanstalten om naar mijn werkkamer te gaan -

Wat ik je nu in uiterste vertwijfeling schrijf, heeft me veel pijn ge-

[p. 583]

kost en zal een uiteindelijk bloedbad bespoedigen (de klassieke manier, lauw badwater en retoriek) - Ik weet niet wat ik tegen je moet zeggen (voel me erg verlegen), ik weet niet wie er achter die ogen schuilgaat, ik heb zoveel van je gehouden - In een folterende agonie heen en weer geslingerd tussen de hoop en de wanhoop kan ik, onbegrijpend, niet anders dan mijn fysiologische en metabolische toestand dicteert: het is inderdaad het falen van de wil dat de mensen zich doet overgeven aan de dood -

Erwin Garden⁺, voor Joyce & Co.

(slot volgt in Raster vi | 1 - lente 1972)

+ Erwin Garden: pseudoniem van G.J. Meijsing (1950). Maakt deel uit van het schrijvers- en filmerscollectief Joyce & Co. Publiceerde in skoop (over C. Deneuve en Erotiek als Romantisch Principe) en samen met Keith Snell in de gids (Nova Decadentia). Vertalingen van Burroughs en Kerouac. In voorbereiding drieluik filmscenario naar gegevens van Proust, Hauf en Poe.