Raster. Jaargang 3

Athenaeum - Polak & Van Gennep

Nieuwe uitgaven najaar 1969

Nederlandse klassieken

M.G. Tengnagel: Verzameld werk

In dit boek zijn de toneelwerken en een aantal pamfletten-in-dichtvorm bijeengebracht van Tengnagel, en van enkele figuren uit zijn omgeving wier schelden roddelverzen aan Tengnagel werden toegeschreven.

De vroegste tekst uit het boek is waarschijnlijk het lange gedicht D'onbekende voerman, dat zich bezighoudt met handel en wandel van de regenten van de Amsterdamsche Schouwburg, in het jaar nadat deze met Vondels Gijsbrecht werd geopend. In een bijlage wordt een analyse van dit paskwil afgedrukt.

De Voerman wordt gevolgd door een aantal, vaak bijzonder scabreuse, lange gedichten, meestal clandestien gedrukt, die zich bezighouden met het leven van 17de-eeuwse Amsterdammers uit soms de hoogste, soms de laagste sociale kringen. Het zijn ‘scandaleuse libellen’ van de bohème, waarin echter niet alleen collegae, maar ook de Amsterdamse magistraat aan de publieke nieuwsgierigheid worden uitgeleverd. Voor een beeld van Amsterdam omstreeks 1640 zijn deze roddelverzen onvervangbaar. Het Verzameld werk bevat verder het lange gedicht Aemsterdamsche Lindebladen (in de trant van Huygens' Voor-hout), met daaraan toegevoegd een bundel losse gedichten (Afgeslagen bloemsel), en de toneelstukken Frik in 't Veur-huys en De Spaensche heidin.

Dit deel van de serie Nederlandse klassieken heeft een inleiding van de verzorger, J.J. Oversteegen, waarin de figuur van Tengnagel en de samenhang van de afgedrukte teksten uitgebreid behandeld worden. Het boek wordt verder gecompleteerd door een lijst van (vermoedelijk) vermelde personen, een gedetailleerde bibliografie van ‘Tengnagels’ werken in de verschillende drukken, en enkele contemporaine teksten die betrekking hebben op Tengnagel zelf of diens onderwerpen.

Gebonden f 69,50

Kleine bellettrie serie

Isaak Babel: Toneel

De Russische schrijver Isaak Babel (geboren in Odessa in 1894, gestorven in een concentratiekamp in 1941) is in de jaren twintig beroemd geworden door zijn korte verhalen over de Russische burgeroorlog en uit het Joodse leven in Odessa, in het bijzonder door de cycli Rode Ruiterij (1926) en Verhalen uit Odessa (1921-1923). Maar als toneelschrijver was hem tijdens zijn leven, anders dan bij A. Tsjechow, geen roem beschoren. En dat ondanks het feit dat hij aan de Russische toneelliteratuur twee stukken heeft toegevoegd, die in de letterlijke zin van het woord een toevoeging, een uitbreiding van die literatuur betekenen.

Gebonden f 17,50

H.C. ten Berge: Gedichten

In zijn bundel Gedichten heeft H.C. ten Berge, redakteur van het driemaandelijks tijdschrift voor literatuur Raster, zijn vroegere publikaties Poolsneeuw, Swartkrans en Personages bijeengebracht.

Gebonden f 16,50

J.C. Bloem: Poëtica

De dichter J.C. Bloem heeft niet alleen onvergankelijke verzen nagelaten, maar is ook als criticus werkzaam geweest. Een aantal van zijn theoretische beschouwingen over poëzie en het vertalen daarvan hebben een blijvende invloed op onze letterkunde uitgeoefend. Zij zijn in deze keuze, Poëtica getiteld, bijeengebracht.

Gebonden f 16,50

Elias Canetti: Stemmen van Marrakesch

In 1954 ondernam Elias Canetti een reis naar Marrakesch. Op zijn omzwervingen door de Arabische en Joodse stadswijken ving hij stemmen, geuren, taferelen en beelden op, welke hij onmiddellijk na zijn terugkeer in Londen te boek stelde. Met fijnzinnige penseelstreken laat Canetti de kleurrijke en besloten wereld van deze Marokkaanse stad voor onze ogen oprijzen.

Gebonden f 13,50

Witold Gombrowicz: Met voorbedachten rade

De in 1904 in Maloszycel Opatow geboren Poolse auteur Witold Gombrowicz, beroemd geworden door zijn romans Ferdydurke en De pornografie, is ook de schrijver van een tiental satirische verhalen, gebundeld onder de titel Bakakai. Deze eerste selectie daaruit vormt de bundel Met voorbedachten rade.

Gebonden f 18,50

Omar Khayyam: Rubaiyat

Sinds het begin van de twintigste eeuw ontstond in Nederland belangstelling voor de vierregelige gedichten van Omar Khayyam. J.H. Leopold is de eerste geweest die de kwatrijnen vertaalde, kort daarop gevolgd door P.C. Boutens. Sedertdien heeft het aan Nederlandse bewerkers niet ontbroken, maar de vertalingen van Leopold en Boutens zijn mettertijd klassiek geworden en door latere bewerkingen niet overtroffen.

Gebonden f 17,50

Robert Musil: Drie vrouwen

Robert Musil, in 1942 in vrijwillige ballingschap in Zwitserland gestorven, kreeg bekendheid door zijn eerste publikatie De ervaringen van de jonge Törless (1906) en werkte zijn verdere leven aan de als torso nagelaten roman De man zonder eigenschappen. Daarnaast schreef hij aforismen en enige korte verhalen, waarvan het drietal, gebundeld onder de titel Drie vrouwen ons een diepgaand inzicht verschaft in de levensvisie van de auteur.

Gebonden f 16,50

J. van Oudshoorn: Bezwaarlijk verblijf

De schrijver J. van Oudshoorn is tijdens zijn leven niet onopgemerkt gebleven, maar pas sinds de Tweede Wereldoorlog is zijn faam groeiende. Geen ander heeft in het Nederlandse taalgebied op meer aangrijpende wijze gestalte gegeven aan het verschijnsel vervreemding.

De beheerder van het Van Oudshoorn-archief, drs. W.A.M. de Moor, heeft Bezwaarlijk verblijf, een nagelaten, ongepubliceerd gebleven verhaal van de schrijver, geplaatst tegen de achtergrond der daadwerkelijke voorvallen. Een bibliografie en een korte levensschets van de hand van De Moor completeren deze uitgave.

Gebonden f 19,50

J. Presser: Orpheus en Ahasverus

De verzen in de bundel Orpheus en Ahasverus vormen een keuze uit het dichterlijk werk van de Amsterdamse hoogleraar Presser. Voor het merendeel zijn zij geschreven na de wegvoering van zijn jonge vrouw door de Duitsers in maart 1943. Wegens hun zorgvuldige datering treffen zij als een lyrisch dagboek. Een aantal van de gedichten in deze vierde na-oorlogse druk verscheen tijdens de bezettingsjaren klandestien.

Gebonden f 13,50

Arthur van Schendel: Zes vertellingen

De bijzondere plaats die de korte verhalen van Arthur van Schendel binnen diens literaire nalatenschap innemen, is opnieuw zichtbaar gemaakt in deze keuze, gebundeld onder de titel Zes vertellingen.

Gebonden f 13,50

Athenaeum paperbacks

Dr. Karel de Clerck: Uit het leven van P.C. Boutens

Mede door de onderzoekingen van dr. Karel de Clerck valt de laatste jaren een opleving te bespeuren in de belangstelling voor het werk van Boutens, die na zijn dood in 1943 al spoedig in de vergetelheid scheen te geraken, hoewel hij eens na Willem Kloos de meest gevierde dichter van zijn tijd was.

Inmiddels is een nieuwe uitgave van Boutens' volledige lyriek verschenen (1968). In 1970 zal het feit worden herdacht dat de dichter honderd jaar geleden werd geboren.

Paperback f 19,50

Dr. W.E.J. Kuiper: Couperus en de oudheid

Dr. W.E.J. Kuiper, als classicus geboeid door de belangrijke plaats die de Grieks-Romeinse oudheid in het werk van Louis Couperus inneemt, heeft enige van diens werken vanuit die gezichtshoek geanalyseerd. Couperus bleek met deze studie zeer ingenomen en trad met dr. Kuiper in correspondentie. De brieven van Couperus zijn bewaard gebleven en als bijlage van Kuipers' opstel integraal afgedrukt.

Paperback f 10,50

Dr. Elizabeth Visser: Couperus, Grieken en Barbaren

In zijn historische romans Xerxes en Iskander heeft Louis Couperus beide malen het konflikt beschreven tussen Hellenendom en Perzen, de laatsten door de Grieken zelf, die hun taal niet verstonden, ‘barbaren’ genoemd.

In Couperus, Grieken en barbaren onderzoekt dr. Elizabeth Visser de bronnen en historische achtergronden, welke Couperus tot leidraad hebben gediend bij het schrijven van zijn beide romans, die respectievelijk bloei en verval van de Helleense samenleving kleurrijk in beeld brengen.

Paperback f 14,50

Literair-wetenschappelijke serie

J.J. Oversteegen: Vorm of vent

In Vorm of vent houdt de voormalige Merlyn-redakteur J.J. Oversteegen zich bezig met de opvattingen over de aard van het literaire werk en over de kritiek in de periode 1916-1940, het tijdvak dus waarin veel van de nu nog heersende denkbeelden over deze onderwerpen geformuleerd werden. Het boek bestaat uit een reeks ‘portretten’ van critici als Nijhoff, Van Ostaijen, Van Eyck, Marsman, Binnendijk, Ter Braak, Du Perron, Vestdijk etc. In het middelpunt staat de diskussie die zich ontspon na de felle aanval van Ten Braak op Binnendijks bloemlezing Prisma, niet omdat die polemiek op zichzelf zo belangrijk was, maar omdat daarmee de auteurs die een jaar later, in 1932, Forum zouden oprichten, ‘acte de présence’ gaven.

Het is Oversteegen niet te doen om een uitspraak tussen de twee partijen die bij de Prisma-diskussie aan het woord kwamen, maar in de eerste plaats om een samenhangend beeld van hun ideeën over literatuur. De konklusie die hij trekt is evenmin polemisch, maar theoretisch. Hij gaat uit van de stelling dat de literatuur bestaat uit een verzameling van eigensoortige uitspraken over het bestaan. Wel acht hij het juist om vóór alles de eigensoortigheid van het literaire werk als taalstudie te bestuderen - zoals de Theologische Literatuurwetenschap dan ook reeds lang doet - maar daarbij mag een tweede, minstens even belangrijke, vraag niet verwaarloosd worden: wat is de bijzondere aard van de uitspraken zelf die door dit bijzondere gebruik van de taalmiddelen mogelijk gemaakt worden? Het is met die vraag dat de, wetenschappelijk inderdaad onhoudbare, positiekeuze van ‘Forum’ in verband gebracht kan worden.

Paperback f 43,50

Grote Bellettrie serie

André Gide: De valsemunters

Veel verguisd, haast unaniem voor ‘mislukte roman’ uitgekreten, is Les fauxmonnayeurs niettemin André Gide's meesterwerk gebleken.

Gide heeft in deze roman verschillende in zijn tijd hoogaangeslagen waarden opnieuw geijkt en bovendien een totale vernieuwing in de romantechniek gebracht.

Gebonden f 24,50

Gelijktijdig verschijnt er een paperbackeditie bij De Bezige Bij.