Raster. Jaargang 2

[p. 502]

Jacques Hamelink | Oudere gronden

These fragments I have shored against my ruins / T.S. Eliot.

*

Onder het landschap
(het braakveld de nieuwbouwhuizen)
gaan de stem diluviaal
en het sponzen oog
naar andere landschappen:

kernen

de menssteen
in een en dezelfde handschoen
geschoven met de sterren

het sinjaal stoot zijn arbeiders uit
builachtig in de grauwe wolkenvlucht
gaat men en keert weer
en keert weer en gaat
het hoofd in het lichaam gezonken
gevormd naar de onophoudelijke holten
van het landschap

schrokkig met tijd en beteugeling
morsig met klei en menselijke materie
in grondwater staande

hier de spaden in de grond gezet
hier was het.

*

Herinner:
vlugogig

[p. 503]

 

water- vlies-

 

vleugelig hier

 

werden de kristallen

 

opeens geordend

 

de gasaanvallen opgeschort

 

de lucht werd nauwer

 

om dezelfde plek

 

lichaam dat trekt

 

naar zijn litteken

 

 

 

dat niet geopenbaard

 

maar dat ingeboren werd

 

benauwd en minuskuul

 

uit de korrel genomen

 

ongestadig de koudekramp

 

vreesachtig als geliefden

 

die elkaar de woorden

 

teruggeven

 

de als het ware

 

onbestaanbare.

 

 

 

*

 

 

 

Schafttijd

 

tijdens de schepping

 

pauze in september

 

rook over het veld

 

de holle weg van de mens

 

zijn gaten en kerven

 

mika en plastics

 

verworpen

 

niet verterend.

 

 

 

*

 

 

 

In het braakveld ingewijd

 

je natte wenteltrappen

 

monden in ommuurde tuinen

[p. 504]

 

steenetend onkruid

 

breedbladig

 

gesperd

 

tot nerving onmachtig

 

 

 

cement kiezel

 

zand

 

 

 

lege tijddode

 

schaal waarbinnen

 

zich wezen

 

zwijgzaamheid

 

schrapzet en

 

kleinmaakt.

 

 

 

*

 

 

 

En glinsterend

 

taal waterde

 

altijd waterde windstil

 

geboorte van niets

 

naar niets de weg

 

aanwijzend

 

sprang groot uit de omklemming

 

maakte zich

 

geheimzinnig

 

reisvaardig

 

 

 

echo's de karnende voetstap

 

in het ontbindende

 

de slepende sporen

 

ingeschapen breuken

 

en de wind die de stenen

 

verzamelt en wegmaakt

 

 

 

en aldoor naderend

 

glinsteren

 

het schrik barend begintijdig

[p. 505]

 

stoten van woord

 

door de nacht

 

naar de nacht

 

hoorbaar de groei

 

het kraken

 

van kinderen

 

in het donker

 

hun fluorescerende urine

 

 

 

gebezigd het woord zo

 

kortademig

 

verbasterd

 

eenmalig

 

zo goed en kwaad als incognito

 

met vereende kracht

 

de moeder de vrucht

 

de vader het vocht loswoelde.

 

 

 

*

 

 

 

Kontinenten en graskernen

 

diep delvend

 

zaadroffels

 

het holle dorp door

 

onder de grond

 

in zwart gekleed de korrels

 

op iedere dorpel

 

kiemkracht ontkend

 

maar aangetroffen

 

 

 

korthandig lichtvoetig

 

om eigen kern tewerkgesteld

 

oneigenlijk

 

beknot kwabbig gekrompen

 

kogelvormig stronkachtig

 

buikig en vol

 

eenzelvig brokkelig geleeddelig

 

wisselvormig

[p. 506]

 

wachtend op

 

de onmerkbare sprong

 

van kristallen

 

naar de stolling

 

 

 

de rijke en groene slaap

 

van elk tastorgaan intussen gespeend

 

de kruipmens

 

heel de nacht wakker

 

en morrelend onmatig

 

verorbert de zandzuiger

 

de engte

 

wordt het land weggedragen

 

elders vermalen

 

en vastgezet.

 

 

 

*

 

 

 

Genealogisch gekend

 

de verre afstamming

 

niet meer na te gaan

 

geloofwaardig niettemin:

 

 

 

hier liggen de wortels

 

hier schuift de regenverklikker

 

de veldnap mondwaarts

 

en wordt gedronken

 

water gemaakt

 

vuur geslagen

 

in holle takken

 

uur na uur moeizaam

 

samen met de aarde denkend

 

het geheim aangeraakt

 

 

 

want de mens

 

kan niet vertakken

 

tenzij hij buigt

 

zijn gebeente bemant

 

met gras.

[p. 507]

*

De stichting het uur
zaadstormen van gewassen
het geschapene
de arend godgretig
met onkreukbare vlerken de lucht vangt

leegte en leegte
geschrokken soms panisch
antracieten boomstammen
duizend jaar in water gelegerd
zuidoostwaarts geveld
welke vloed
een bedding die eindigt
in geslachtenlang angstteken

geen gedachten
leeg en licht
geen gedachten
drijfnat en glinsterend
de hand tast zich een uitweg
uit de verblinding.

*

Sterfte nu onevenredig
en in omgekeerde richting
moederwereld
voedingsbodem versleten
kouder de mineralen nog
de eerste zouten
onverklaard
aangebroken en voelbaar
de vertaalde dode mijn wrijfsteen
het aanlopend blad
dat zich uitzaait.

[p. 508]

*

Geestgrond en humus
begin september
nogmaals je natte wenteltrappen
mondend in ommuurde tuinen

aldus holtevorming geschreven
skelet geworden werveltaal
beweging niet te stuiten
verharding begonnen
het kalk worden van de slak.

*

Sluit nu: mijn huis
huis: word vogel
vlieg over de geologische lagen
van mijn verlies
die hier blootkwamen
grondgeest
de hogerliggende graszode
de ongekerstende terp
en in het uitgewoonde het verkoolde
betrek de eenvoudige nieuwe uren

bewoon wees
desnoods ster
of houtachtig vertakt
bossig en traag of deegweek

wees beweegbaar dun
sporadisch geboomte
koudland bezaaid
met glasscherven

[p. 509]

 

heb de brandnetel lief

 

de luizige bloem

 

de vlag van het onkruid hang uit

 

en ontmantel

 

 

 

woon wanordelijk dan

 

met de bedrieglijke kloktijd

 

op vluchtend moederzand

 

verzadigd monddor

 

van kennis en onmachtig

 

 

 

vloed overviel het land

 

verplaatste de roeptorens

 

hoger hing in de bomen

 

de dakpan de schelp ont-

 

cijferde de krab

 

de kreeftachtige

 

 

 

aldus het waterstadium

 

heraangeduid en mogelijk

 

altijd terugkerend

 

nachtelijk verzilten.

*

Gereisd met de sobere aanwijzing
de dauwworm des ochtends
de aardkruik
gevonden het huizengrauw
de verenkelvoudiging
een elektrische koude
olie op golven
en begaanbaar geworden huivering

onder de wegennetten
oudere wegen
onder het bouwterrein
andere velden
bezaaid met glasscherven

[p. 510]

 

paartekens van minnaars

 

achtergebleven woorden

 

waar de taal wegtrok

 

nooit meer te benaderen.

*

Met de droge naald
geschreven in grondschrift

het sinjaal stoot zijn arbeiders uit
builachtig in de grauwe wolkenvlucht
men gaat en keert weer en keert weer
en gaat
het hoofd in het lichaam gezonken
gevormd naar de onophoudelijke holten
van het landschap

schrokkig
met tijd en beteugeling
morsig met klei en menselijke materie
in grondwater staande

de spade aan de ader van de grond
de ongeziene veranderingen

landschappen
vermommingen waarin men slaapt
alsof men niet
alsof men overgeboren was.