Raam. Jaargang 1972

[p. 131]

J.J. Slauerhoff
Het boegbeeld: de ziel

Dit is mijn lot: gebeeldhouwd voor den boeg,
Den scheepsromp achter mij te moeten volgen;
Mijn zegetocht over knielende golven
Aan 't schip te moeten danken dat mij droeg.

Wel leef ik 't zwerven liever dan het vaster
Landlijk geluk, dat wortelt als een boom
In één trouw, voor één einder; mijn driemaster
Draagt me in de drift van iedren wereldstroom.

Liefkoozingen van alle golven schuimen
Over mijn borst en bevlekken mij niet.
Volgende reinigen van voorge, zij ontruimen
Mij snel, mijn vreugd blijft vrij van hun verdriet.

Ik zal nooit van een houden, zij zijn alle
Even witwoedend, even snel weer grijs.
Ik lok, zij streelen, laat ze los, zij vallen
In met het koor, dat sterft achter mijn reis.

Geen vrouw leed liefde zoo gelijk bewoogen
In drift, als ik de zee: zijn ademtocht
Houdt mij beurtlings bukkend en opgetogen.
Geen man heeft machtiger zijn bruid bezocht.

Uit zoo groot omhelzen zoo zuiver zelf
Behield geen vrouw; over zijn diepte zwevend
Bleef mijn beeld in zijn borst begrensd en bevend.
Ik overleefde hem - tot des einders gewelf.

Geen bruid huwt met haar vorst gebied als ik
Met 't schip, dat mij meetroont, vorstlijk vrijgevig...
Máár 'k leef ook zeer bekrompen, onderhevig
Aan koers en vrachtvaart van de onvrije brik.

[p. 132]

 

'k Lig met mijn romp in 't vuile dok verankerd

 

En duld de lading van smaadlijke vracht;

 

't Gelaat vertrokken, 't verre lijf verkracht

 

Voelt gevangen vrouw zich weerloos bezwangerd.

 

 

 

En houd ik mij hardnekkig in extase

 

Bóven gesternten, diep in zee gezonken,

 

Dan hoor 'k 't aanklevend schuim der aarde razen:

 

Vlak achter mij liggen matrozen dronken.

 

 

 

Zoo dronk ik schoon en schande in één teug.

 

Stijgt mij de roes der reine hemeldriften,

 

Dan werkt besef van laag bestaan als gift en

 

Proef ik zoo wrang dat 'k niet voor engel deug.

 

 

 

Dit zal het eind zijn: op een slordige helling

 

Van 't schurftig schip te worden afgesloopt.

 

Ik zal stom smeeken om een nieuwe stelling,

 

Laf, als een hoer die zich voor 't laatst verkoopt.

 

 

 

Men nagelt mij misschien als laatste gunst

 

Nog op de stompheid van een oude kof.

 

Wij passen bij elkaar: zijn molmge vunst'

 

En mijn geschonden schoon, verfloos en dof!

 

 

 

Dan weer berouw 'k, naakt in mijn schaamle schaamte,

 

Dat ik niet eer, als waardloos wrakhout stierf:

 

Liever nog lang met een roestig geraamte

 

Over 't geluksgebied van vroeger zwierf.

 

 

 

Bespottingen van alle golven botsen

 

Tegen mij op. Mijn leed wordt staag verbrijzeld.

 

Zij schenden mij, als de scherpkantige schotsen

 

Van vroegere liefde het onmeetlijk ijsveld.

 

 

[p. 133]

 

Wie leed zoo fel, zoo laf, voordat hij stierf;

 

Met zooveel smaad gekroond, zoo laag gekruisigd

 

Over 't weleer bekoord gebied? Wie zwierf

 

Zoo lang rampzalig, voor hoogst Heil 't vooruitzicht

 

 

 

Van mijn wanhoop: dat na dit overwintren

 

Voorbij mijn dood eenmaal een storm, een hoos

 

Mij zal vernietigen, zoo vormeloos,

 

Dat 'k mij niet meer herinner in mijn splintren?

Uit: J. Slauerhoff, Verzamelde gedichten, 1947.