Raam. Jaargang 1967

[p. 79]

Correspondentie

Geachte redactie, - Uw vinnige talenkenner P.H.H. Hawinkels heeft het op bladzijde 4 van uw april-nummer onder de titel ‘Mond open’ over een vertaling van Alice's Adventures in Wonderland.

Hij draagt de lezer in zijn stukje afwisselend op om de oren te spitsen en de mond open te doen, en ik heb hem gehoorzaamd, zij het niet altijd op het door hem voorgeschreven moment.

Hij begint mee te delen dat er een ‘nieuwe Nederlandse uitgave in de boekhandels’ ligt. Dit is onjuist. Hij bedoelt de vierde druk van De avonturen in het wonderland en in het spiegelland in de vertaling van C. Reedijk en mij. De eerste druk verscheen in 1947. Het boek bevat de vertaling van Alice's Adventures in Wonderland en van Through the Looking-glass And What Alice Found There.

Uw talenkenner wil niet weten hoe deze vertaling is, aangezien de titel al helemaal fout is. Hij schrijft: ‘Alice in Wonderland is de traditionele vertaling van de titel, en slaat dat ook helemaal nergens op.’

De titel van onze vertaling is een beetje anders dan hij beweert, ik heb niet zoveel tegen traditie als Hawinkels, en wanneer de Duitsers het hebben over ‘Wunderland’ en de Fransen over ‘Le pays des merveilles’ is er in elk geval geen sprake van een specifiek Nederlandse traditie. Hawinkels zet uiteen dat een Engels ‘wonder’ niet een Nederlands ‘wonder’ is en schrijft: ‘De Nederlandse titel van een behoorlijke vertaling zou dus moet luiden: De Avonturen van Elsje in het Land der Verbazing.’

Ik neem aan, dat deze zin als volgt gelezen moet worden: ‘Een behoorlijke vertaling van de Engelse titel zou moeten luiden: enz.’

In principe moet men slechte titels de kans geven behoorlijke boeken te dekken.

Heeft Hawinkels gelijk? Lewis Carroll begint zijn boek met een gedicht waarin hij beschrijft hoe hij voor de drie zusjes Liddell het verhaal verzon over Alice. De vierde strofe luidt:

Anon, to sudden silence won,

In fancy they pursue

The dream-child moving through a land

Of wonders wild and new,

In friendly chat with bird or beast -

And half believe it true.

Heeft Carroll het hier over wonderen of over verbazingen? Vooruit, over verbazingwekkendheden, maar dat is zelfs voor een open mond een mond

[p. 80]

vol, te vol. Alice in Wonderland mag een eigenaardig meesterwerkje zijn, zoals wij, braaf de oren spitsend, van Hawinkels leren, hijzelf is een eigenaardig criticus. Ik zou van hem wel eens een vertaling van Alice willen lezen. Maar ik vrees dat hij, diepzinnig als hij is, niet veel verder komt dan Faust indertijd met de bijbel.

Alfred Kossmann

P.S. The Concise Oxford Dictionary of Current English geeft onder Wonder: Miracle, prodigy, strange or remarkable thing or specimen or performance or event. Men ziet hoe slecht die Engelsen hun taal kennen.