Raam. Jaargang 1964-1965

[p. 58]

Journaal

VERHOEVEN: Er zijn dagen, dat ik aan de administratie van mijn eigen bestaan ongeveer een dagtaak heb. Dat geeft aan het leven dan meteen een merkwaardige zin. Ik rechtvaardig mijn bestaan van die dag door de administratieve rompslomp die het loutere bestaan met zich brengt, van mijn bureau af te werken. Het leven hoeft nog maar iets gecompliceerder te worden, dan hebben we allemaal een dagtaak aan de administratie van dat leven zelf. Gelukkig is de totale automatisering van het productieproces op handen. Als alles goed gaat, zijn we dan het grootste deel van de dag vrij. De plannenmakers zijn al bezig uit te zoeken, wat we dan in onze vrije tijd allemaal moeten doen. Misschien zal het consumptieproces ons dan helemaal opeisen. Wie alle folders leest die elke dag in zijn brievenbus gestopt worden, kan al niet veel anders meer doen. En waarschijnlijk hebben wij tegen die tijd wel helemaal onze handen vol aan de zinvolle taak het hoofd boven ons administratieve supplement uit te houden. De welvaart geeft ons allemaal een studeerkamer en we betreden die alleen om folders te lezen en girostrookjes in te vullen.

WOLKEN: De paus zal waarschijnlijk voorlopig nog geen beslissing nemen inzake de geboorteregeling. De moraaltheologen hebben tijd nodig. ‘Zij staan voor vraagstukken, die tot dusver in recente medische en sociale studies niet aan de orde zijn geweest’, zo verklaarde hij. Aldus een krantebericht (Tijd-Maasbode, 15-11-65). Die stomme medici en sociologen ook. Als die nou eens wat eerder klaar geweest waren, hadden de theologen beter kunnen opschieten. Die hebben er eenvoudig op staan te wáchten. Aan hen ligt 't bepaald niet.

‘Hij voegde eraan toe, dat er zeker wel vooruitgang wordt gemaakt, maar dat de inzichten van de leken en clericale deskundigen nog aanzienlijk verschillen’.

Die ‘leken’ en ‘clericale deskundigen’ zijn mooi. 't Is toch nog altijd teveel gevraagd van clerici om te erkennen dat zij de leken zijn in deze materie. De leken bij uitstek. Maar goed, ze zullen nu bij medici en sociologen aandringen op wat grondiger werk, opdat hun eigen deskundigheid nóg deskundiger wordt.

Waarom nu weer azijn te gooien over zoveel goede wil? 't Gaat toch de goede kant uit? Wel, ik gooi die azijn in naam van de tallozen die door de vroegere ‘deskundigheid’ van de moraaltheologen beduveld zijn. Want vóór deze tijd heeft men zonder wetenschappelijke

[p. 59]

fundering erop los gemoraliseerd, met een gedetailleerdheid, zó stinkerig dat een soort indirekt voyeuristisch genoegen als aanvullende verklaring naast machtswellust bepaald nodig is.

Voor de rust van de beduvelden én die van de beduvelaars zou het ook maar het beste zijn, dat de pauselijke uitspraak nog een poosje op zich liet wachten. Namelijk tot die eerste kategorie is uitgestorven; dat ze dat althans niet meer hoeven te beleven, dat ze voor noppes met hel en duivel bedreigd zijn. Maar nu is 't curieuze, dat een uitspraak, in welke richting dan ook, wanneer de volgzamen uitgestorven zijn, helemaal niet meer nodig is -. De situatie is alleen te redden, wanneer de paus, nu terstond, eens en voorgoed, vaststelt dat er niets verandert.

Corrigenda

Ten gevolge van onnauwlettendheden mijnerzijds bij het korrigeren zijn in RAAM 20 - jaargang 1965, in de bijdrage van mijn hand, getiteld Menno ter Braak 1930-1932, drukfouten blijven staan, die als volgt dienen te worden verbeterd:

p. 4, regel 13: lees ‘simplifikaties’ i.p.v. ‘simplikaties’.

p. 15, regel 31: lees ‘simplifikateurs’ i.p.v. ‘simplikateurs’.

p. 26, regel 10: lees ‘Studium’ i.p.v. ‘Stadium’.

p. 29, voetnoot, regel 3: lees ‘Gulden’ i.p.v. ‘Guden’.

Michel J. van Nieuwstadt