Correspondentie
Brief aan de schrijvers en kunstenaars van Europa
Vrienden,
Een Spaanse dichter schrijft vanuit zijn cel: ‘mijn kleren worden doorzocht, de pen, het hart, het vaderland worden mij ontnomen.’ Deze man, die zo van alles beroofd werd, heet Vidal de Nicolás Moreno.
Hij bevindt zich in de gevangenis van Burgos. Bij het martelaarschap van zijn opsluiting komt bovendien nog de gedwongen beperking van zijn gezichtsveld, de beklemming van een eenzame opsluiting, omdat hij, toen hij tezamen met andere gevangenen aangetreden stond op de binnenplaats van de gevangenis, weigerde de mis bij te wonen.
Ik weet niet wanneer hij dit besluit heeft genomen. Later zijn hem in deze vrije beslissing om te weigeren Vicente Llopis en de student Jorge Cunill gevolgd. Het werd hun verboden om te roken, te gaan zitten, te lezen en contact te hebben met hun familieleden. Hun hoofden werden kaalgeschoren, zij werden gedwongen te knielen. En dit alles als antwoord op een poging tot handhaving van een simpel recht waarvan zelfs het gevangenisreglement gewag maakt! Zij weigerden de mis bij te wonen omdat zij niet gelovig zijn.
Het is niet gemakkelijk om vol te houden, wanneer een regiem zijn methoden van dwang en foltering zo heeft weten te perfectioneren. Zij hebhen het stellig niet gedaan om te bluffen.
In de wanhoop der eenzame opsluiting bleven zij ongebroken. Zij behielden hun menselijke waardigheid.
Zij eisten dit geringe recht en maakten er een gewetenszaak van, in het bewustzijn dat niemand kan worden verplicht ‘de waarheid te aanvaarden of af te wijzen’, dat geen enkele ideologie door dwang kan worden opgelegd, omdat zij wisten dat, om een zegswijze van Miguel de Unanumo te gebruiken, ‘godsdienstdwepers doof zijn waar het de eerbied voor Christus betreft’.
Dank zij het feit dat het geweten van een aantal politieke gevangenen in die gevangenis in Burgos in opstand kwam hebben wij de willekeur die daar heerst, leren kennen en weten wij hoe vele intellectuelen behalve de drie genoemden gevangen zitten, onderworpen aan een stelsel dat er van uitgaat dat enkele uren voldoende zijn om het menselijk geweten tot zwijgen te brengen.