Pseudo-Bonaventura-Ludolfiaanse leven van Jesus

Vander nonen tijt. Dat .xxxiij. capittel

Te nonen tijt sulstu dencken mit screyen der herten ende mit devocien, oftu een goddienstighe siel hebste, hoe dijn minnentlike Heer, alre gracien vol, als sijn aderen hoer bloet al uut ghestort hadden ende sijne craften begonsten te breken, der doot nakende, begonste sijn oghen neder te slaen ende te ontverwen ende sijn hoeft te neyghen tot sijnre moeder, als of

[fol. 159r]

hi hoer die leste groete gave, een groete des rouwen ende alre ontroesticheit, die hi overmids groter passien ende ondenckeliker sericheit mitten monde niet ghespreken en const, ende als of hi hoer oec bevele sijn lichaem, dat so wredelijc doer houwen ende doer slaghen was; ende hoe hi hem oec keerde tot sinen Vader waert, als of hi hem danckede, dat hi hem riepe tot hem te comen ende als of hi hem sinen gheest bevele, ons daer in lerende, dat wi oec in weder stoet des ghelijcs Gode dancken sullen ende ons bewisende, dat wi mit menigherhande tribulacien hem na souden volghen tot den ewighen love. Ende neyghede hem vanden tytel des crucen om ons daer bi te leren, dat wi ydel eer schuwen souden, als of hi seide: "Ic en wil hier niet regnieren, ic en wil niet dat mi Pilatus scrive of hiet coninc te wesen". Ende oec als die mi mit sinen Vader versoent, ende boetscapt mi vrede, ende gruet mi ende biet mi een cussen ende neyghet sijn oren, om dat hi horen wil mijn ghebet, dat te voren niet en gheschiede.

Ende als al dit ghedaen was, so sloet hi sijn leste ende dat sevende woert mit starken roepen ende mit tranen, sprekende: "Vader, in dinen handen bevele ic minen gheest" ende dit sprekende gaf hi sinen gheest. Van desen roepen bekeerde centurio die daer bi was ende seide: "Waerlic, dit was die Gods Soen!". Want als hi hoerde, dat hi roepende den gheest gaf, so ghelovede hi in hem, want als ander menschen sterven, so en moghen si niet roepen. Als men seit, so was dit roepen so groet ende so starc, dattet totter hellen ghehoert was ende hemel ende aerde dede beven.

Och hoe wart doe die siele der moeder doer gaen mitten swaerde des inwendighen rouwen, als si hem sach mit so veel pinen ghebreken, quellen, screyen, roepen ende sterven ende hoer laten in der werelt in so groten rouwen ende anxt. Ic vermoede, dat si om menichvoudicheit haers rouwen doe was onbevoelic of half doot, ende dat si hoer niet en konde onthouden ende viel neder ter aerden in hoer aensicht. Want si dat van binnen leet, dat hoer Soen van buten leet. Wat dede doe Magdalena, sijn ghetrouwe ende gheminde discipula? Wat dede Johannes, die hem boven al vercoren was, of wat deden Onser Vrouwen susteren? Wat mochten si doen? Si waren vervult mit bitterheden ende mit rouwen, droncken van absintheo |Glossa: absintheo dat is alsse, zeer bitter cruut) ende screyeden onverdrachlic. Het is

[fol. 160r]

te gheloven, dat si harde zeer screyen mosten, sijn vriende, daer die gheen die niet mit hem en schenen te doen te hebben, so zeer bedroeveden, als centurio ende anders die daer quamen te sien, die hoer borsten sloeghen ende weder kierden ende seiden: "Waerlic, dit was die Gods Soen! Waerlic, dese mensche was gherechtich!"

Die hemel verdonckerde, dat cleet des tempels schoerde, die steen cloveden, die aerde bevede, die doot grave loken hem op ende die doden worden verwect. Ende dat Joetsche volc en ghelovede noch niet, al wast, dat si also veel miraculen saghen. Tot desen heilighen seven woerden soe moeghen wi ons oefenen, als: nu te houden mit onsen Heer teghen die Joden, nu te doghen mit Onser Vrouwen, nu mit ons onsalighen, ende ten eynde van elken woerde, dat onse Heer dus sprac aen den cruce, onse bedinghe doen.

Sich, nu hanct onse Heer doot aen den cruce. Al die scare des volcs ghinc en wech ende die bedroefde moeder bleef daer mit den anderen vieren. Si setten hem neder totten cruce, si aensien horen gheminde, si wachten van Gode hulpe, hoe si hem of moghen doen ende begraven. Ende als si dus saten biden cruce ende sonder onderlaet onsen Heer

[fol. 160v]

aen saghen dus hanghen aen den cruce twisschen tween moerdenaers, dus naect, dus mismaket, dus ghepinicht, dus doot ende dus van allen menschen ghelaten, so quamen veel ghewapender luden uut der stat tot hem wert, die ghesent waren, om dat si die bene breken souden der gheenre die ghecrucet waren, ende si doden souden ende begraven, op dat inden groten Sabbet daghe haer lichaem aen den cruce niet hanghende en bleven ende die hoechtijt niet besmit en worde mitter ontsichnisse dier pinen. Aldus quamen si daer mit verwoetheit ende mit groten gherucht. Ende als si die moerdenaers noch saghen leven, braken si hem haer bene ende doden se ende deden se of ende worpen se in een kule, op dat si niet en stoncken. Ende als si quamen tot onsen Heer ende hem doot saghen, en braken si sijn been niet, mar een der ridders die Longinus was gheheten, die doe quaet ende hovaerdich was, mar die daer na hem bekeerde ende martelaer wart, nam een glavie ende opende die rechter side ons Heren mit eenre groter wonden. So als die Glose hier of seit, soe ist merkelic ghesproken, dat die ewangeliste niet en seit dat hi\ne

[fol. 161r]

wonde of stac, mar hi dede op die rechter side om te bewisen, dat daer die poerte des levens in eenre ander manier op ghedaen wart, want daer die sacramenten der Heiligher Kerken uut vloeten, sonder wilke niemant ten leven in comen en mach. Want daer volghet na: "Ende altehants ghinc daer uut bloet ende water", dat bloet in verlatenisse der sonden ende dat water om dat sacrament des doepsels te heilighen. Ende dat ghesciede van miraculen, want uut den lichaem eens doden menschen so en pleghet gheen water ende bloet te gaen. Doe viel Maria als doot neder twisschen die armen Marien Magdalena.

Sich hoe dicke Maria huden doot mochte wesen! Voer waer, also menich warf als si sach nuwicheit mit horen kinde te hande trecken, waer bi nu vervult wart dat haer Symeon toe ghesproken hadde: "Dat swaert sel dijn siele doer ghaen", want haer dat huden dicwile ghesciet is. Mar nu waerlijc ghinc dat swaert deser glavien doer dat lichaem ons Heren ende doer die siele der moeder. Van deser schoren der siden Cristi so sel mit rechte onse herte ghewont warden mit hem te doghen. Inden gate deses steens pijn di, nu ende als du sterven sulste, te schulen, op dat du die

[fol. 161v]

monde der lewen ontgaen mogheste ende ten hemel comen moghes.