Pseudo-Bonaventura-Ludolfiaanse leven van Jesus
(1980)–Anoniem pseudo-Bonaventura-Ludolfiaanse leven van Jesus– Auteursrechtelijk beschermd
[Folio 109r]
| |
Ende tot desen feesten wanderde Ihesus inden tempel in Salomons portijc, dat is inder stede des tempels, daer Salomon plach te staen beden ende daer hi inden daghe der wijnghe een calumpne van matale oprechte, daer hi op beedde gheboghender knien. Ende als die Joden onsen Heer scalkelike vragheden, of hi Cristus ware, matichde hi sijn antwoerde ende seide: "Die werke die ic doe inden name mijns Vaders, gheven een ghetuuch van mi." Ende als si hem doe stenen wouden als enen die blasphemie ghesproken hadde, om dat hi hem seide een te wesen mit Gode, beteykende hi in sinen woerden, dat hi God waer ende antwoerde dat die Heilighe Scrijft oec somighe menschen hiet gode te wesen. Siet hier een wonderlike verwoetheit der Joden: Si wouden weten, of hi Cristus waer, ende want hi dat mit woerden ende mit werken provede dat hi Cristus waer, so wouden si hem stenen. Mar onse Heer sachte se mit woerden, die men aen beiden siden nemen mochte, ende ghinc van daen over die Jordaen totter stat, daer Johannes ghedoept hadde, ende daer was hi mit sinen jongheren. Sich nu onsen Heer ende sijn discipulen droeflijc en wech gaende ende doghe mit hem van al dijnre macht. Ende als onse Heer daer vernam dat Lazarus siec was, | |
[Folio 109v]
| |
alsoe als hem sijn susteren ontboeden, bleef hi noch over die Jordaen in die stat twe daghe, op dat die vierde dach van Lazarus' doot vervult soude warden. Ende daer na onder ander woerde seide hi sinen discipulen: "Lazarus onse vrient is doot ende ic verblide om u, dat ic daer niet en was", want had hi daer gheweest, hi en had niet doot gheweest. "Mar ga wi", sprac hi tot hem. Sich die wonderlike goetheit ende minne ende sorchvoudicheit ons Heren tot sinen jongheren. Si behoefden noch meer starcheden ende crachten. Si keerden dan weder ende quamen bi Betanien, daer eerst Martha, daer na Maria hem te ghemoede quamen, ende hi ghinc mit hem totten grave ende hiet den steen of heffen, die daer op lach. Mar Martha weder street ende seide: "Heer, hi stinct, want hi te hants van vier daghen is. Sich die wonderlike minne deser susteren tot onsen Heer Ihesum, want si en wouden niet, dat onse Heer den stanc ruken soude. Daer na onse Heer sijn oghen opsloech inden hemel, sinen Vader danckende, ende verwrecte Lazarus overmids crachten sijnre stemmen. Men waent, dat dit gheschiede des selven daghes, dat men dit ewangelie leset in der vasten des Vridaghes | |
[Folio 110r]
| |
voer Judica, als des eersten daghes vander eerster maent nader wit. Ende hoerre veel waren op ghecomen totter hoechtijt, op dat si hem heilighen souden, soe dat dit mirakel wide gheopenbaert wart. Waer bi die biscoppen ende die Phariseen raet vergaderden teghen hem, om dat si anxt hadden te verliesen hoer volc ende hoer stat, want al dat volc na hem ghinc ende hem geloefde, ende want hi leerde dat haer sacrificien ydel waren ende ofghedaen souden warden. Doe prophetierde die bisscop Cayphas nochtan, dat hijs selve niet en wist, dat sijn doot den menscheliken gheslachte oerbaerlijc ware. O quade raet, o bose leiders des volcs, o arghe raet ghevers, wat ist dat ghi, onsalighen, doet, waer toe stoect ju dus grote verwoetheit? Wat ordinancie is dit, wat op set, wat saken des doots ons Heren Ihesu Cristi? En is hi niet midden onder ju, den ghi niet en kennet, ende merket alle uwe woerde ende ondervint uwe ghedachten ende uwe herten? Mar aldus ist behoerlijc te gheschien, als ghi hebt op gheset, want sijn Vader heeft hem in uwen handen ghegheven. Dese raet van Cayphas wart gheopenbaert, mar want onse Here hoerre toernicheit ontwiken woude ende want alle dijnghe noch niet vervult en waren, soe | |
[Folio 110v]
| |
woude hi niet openbaerlic voer hem wanderen ende ghinc in die woestine bi die stat Effrem. Ende aldus vloech die oetmoedighe Heer voer dat aenschijn der boser knechte, want noch sijn tijt niet ghecomen en was. Sich hier aen die bose, schalke, quade Joden vuerich in horen quaden rade, ende onse Heer ende sijn discipulen wech gaende als arme ende crancke lude. Wat waenstu, dat Magdalena doe seide? Ende hoe mocht Maria, die moeder ons Heren, doe ghemoet wesen, als si hem dus en wech sach gaen ende die sake hoerde, waer omme als om dat si hem doden wouden? Du mogheste dencken, dat Maria die moeder Gods doe mit horen susteren bi Magdalenen bleven, ende dat si onse Heer troeste als dat hi schier weder comen soude. Ende als die tijt sijnre passien begonste te naken, began onse Heer weder te comen, die te voren dicwijl ghevloghen was. Want also als hi te voren tot onser leer ghebruucte der doghet der wijsheit in dien dat hi ons toende, dat wi na behoerliker tijt ende stede wiken souden der verwoetheit der gheenre die ons vervolghen, also ghebruuct onse Heer der doghet der stercheit, want doe die behoerlike tijt quam, keerde hi willens weder, op dat hi hem offerde ter passien ende hem overgave inden handen sijnre | |
[Folio 111r]
| |
vervolghers. Aldus ghebruucte hi oec ter ander tijt der doghet der maticheit, doe hi die eer vloech, in dien dat hem die scharen wouden coninc maken. Ende daer teghen ghebruucte hi oec der doghet der gherechticheit, doe hi gheeert woude wesen als een coninc, in dien, doe dat volc mit telgheren van bomen ende mit palmen hem teghen quamen. Nochtan op dat hi die selve eer satelike ende oetmoedelic ontfenghe, so woude hi sittende comen op enen ezel, als Bernaerdus seit. Dese vier doechden voerseit heeft ghebruket onse Heer om ons te leren van wilken doechden alle ander zedelike doechden comen. Ende daerom sijn si cardinael ende principael doechden gheheten. Men en sel oec onsen Heer niet rekenen onstadich, of oec yement anders, die na menigherhande gheval hem oeffent in menigherhande doechden. Ende ten inghaen eens casteels quamen hem te ghemoete tien malaetschen die, als si na den heeten ons Heren totten priesteren begonsten te gaen, altehants worden ghereynicht, van den welken een weder quam, die Gode danckede, ende dat was een Samaritaen, mar die ander bleven ondancbaar. Seer lovelike is die doecht der dancbaerheit ende Gode ontfanghelic. Ende ondancsom\heit | |
[Folio 111v]
| |
is een ghebrec, dat zeer lasterlike is, waer of Sinte Barnaert seit: "Leer van elker gaven Gode te dancken ende merct naernstelijc als die Scrijft seit die dijnghen, die di voergheset warden, op dat gheen gave Gods van behoerliker dancsomheit beroeft en warde, noch grote gaven, noch middelbaer, noch cleyne gaven. Want ons is gheboden die crumen op te rapen, dat si niet verloren en werden, dat is dat wi die alre minste gaven niet vergheten en sullen. En ist niet verloren dat den ondancsomen ghegheven wart? Ondancbaerheit is viant der sielen, een vercleynster der verdienten, een verstroeyster der dogheden, een verliesinghe der gaven. Ondancsamheit is een wint, die bernende is ende droghende die fonteyne der goedertierenheit, den dou der ontfermicheit ende die vloede der gracien." Dit seit Bernaerdus. Tot Gode te loven ende te dancken troest ons Johannes Guldemont, die op dat woert in den salm: "Alle gheesten sellen Gode loven" aldus seghet: "Ghelijc als die Joden mit allen ghelude van orghenen Gode schenen loven, also sel wi oec alle tijt hem loven. Dat oghe doet Gode dienst, wanneert hem kiert van alre onreynicheit te sien. Die tonghe sel hoer loen verdienen, wanneer si becommert wart, Gode te benedien. Dat horen sel Gode | |
[Folio 112r]
| |
behaghen, ist dattet hem niet en menghet mit achterspraken. Dat herte wart op gheheven totten hemel, ist dattet niet bevlect en is mit quader consciencien. Die voete moghen Gode loven, ist dat si haesten horen loep weder te roepen van alre boesheit. Die hande benedien Gode, ist dat si alle onrecht goet versaken ende hem bereiden tot werken van ontfermherticheden. Ende aldus maect een mensche een psalterie, volcomelijc ghesciert mit gheesteliken ghelude, van allen sinen leden, behaghelijc den hemelschen oren. Laet ons dan Gode loven ende hem danc spreken ende in gheenre tijt enigher uren verwonnen warden, mar mit woerden ende mit werken laet ons Gode offeren sacrificie der benediccien ende des loves." Dit seit Johannes Guldemont. Want doe onse Heer mit sinen jongheren tot Iherusalem toech, die van Samarien, want si beniden alle die gheen die om aenbeden tot Iherusalem ghinghen, en wouden onsen Heer niet ontfanghen in horen herberghen Waer bi Jacobus ende Johannes toernich worden ende wouden bidden vanden hemel vuer om si te verbernen. Mar dus ghedaen wrake, al was si gheloeft in Helyas, si wart nochtan in desen van onsen Heer ghestraffet, want sijs | |
[Folio 112v]
| |
niet uut caritaten en begheerden als Helyas, mar van toern. Ende ghinghen van daer in een ander casteel, ende doe voerseide hem onse Heer anderwarf heymelijc, dat hi den doot des crucen liden soude ende des derden daghes verrisen. Waer om Zebedeus' kinder ende Jacobus ende Johannes waenden dat hi na sijnre verrisenisse vleischelike in Iherusalem regnieren soude, ende baden haerre moeder, dat si onsen Heer bidden soude een bede sonder name int ghemene, ende als si dat vercreghen hadde van onsen Heer, dat si dan bidden soude, dat hoer kinder Jacobus ende Johannes sitten mochten bi hem in sinen rike. Onse Heer Ihesus bekende hoer dwaesheit ende riepse tot oetmoedicheden ende toende hem, dat si daer bi comen mochten tot hoecheden bet dan overmids begheerte der eren. Ende als hi naecte der stat van Iherico, maecte hi siende enen blinden, die bi den weghe sat, daer Lucas die ewangelist of vertelt: Die ontfermicheit bat mit luder stemmen. Ende als hi inder stat ghinc, Zacheus, een prince der publicanen, begherende hem te sien, clam op enen boem. Ende onse Heer bekende sijn begheerte ende riep hem ende ghinc mit hem tot sinen huse. Sich die goedertierenheit ons | |
[Folio 113r]
| |
Heren: hi gaf Zacheo meer dan hi begheren dorste, want hi gaf hem hem selven, dat hi niet bidden en dorst. Sich oec die cracht der bedinghe, want begheerte ene grote stemme ende een groet ghebet is voer Gode. Daer om seit die prophete: "Die begheerte der armer heeft onse Heer ghehoert." Ende tot eenre ander stat seit onse Heer tot Moyses: "Wat roepstu tot mi?" ende hi nochtan mitten monde stille swech. Sich hier onsen Heer ende sijn discipulen, mit den sonders etende ende vriendelic mit hem wanderende, op dat hise tot hem mochte trecken. Inden uutgaen der stat van Iherico ghenas onse Heer twe blinden, die daer saten roepende biden weghe. |
|