Logo DBNL
Pseudo-Bonaventura-Ludolfiaanse leven van Jesus (1980)

Pseudo-Bonaventura-Ludolfiaanse leven van Jesus

(1980)–Anoniem pseudo-Bonaventura-Ludolfiaanse leven van Jesus–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

[Proloog van de vertaler]

[Dicwijl ende lange heb ic minen sin gedocht te maken in duutscher talen uten Latijn een tractaet vanden leven ons Heren Jhesu Cristi, dat ic tot noch toe verhouden hebbe overmits wedervechten dat ic in mi daer of bevoelde, want naden woerden Sinte Pauwels dat hij in hem bevoelde twee witten, so hebben daer of oec in mi geweest twee witten. Die ene tugede dattet goet gemaect waer om orbar die ic hoep dat menich mensche daer of crigen soude ende om dattet jammer waer ende groter consciencien, weert dat sulken scat den leken ewelic ontbliven soude ende verborgen wesen, ende oec mede om te scuwen ledicheit die een moeder is alre quaetheit. Een ander wit sprak hier tjegen ende seide: "Du biste een stom ezel, ende du en verstaeste niet wel den sin van vele passien ende mochste licht enige leer anders beduden dan se die leraers die verlicht waren vanden Heiligen Gheest, verstaen hebben, ende also naden woerden Sinte Jheronimus een onghelovich mensche ende een viant Gods ende des kersten geloves werden, dat God verhoeden moet." Oec mede so sijn so vele valsche begripers die niet en begeren <dan> dat sij mij ergent in begripen mochten, wantmen vele menschen vint, Gode sijt geclaget, die alle dingen die sij sien, weten te lasteren ende dat goet te verkeren. Doch dat mi die niders beniden, dat lide ic bilcs want ic wel daer over ghewroken worde, om dat sij hoers selves venijn drinken ende daer selve bi vergeven werden, eert anders yemant gederen can.

Tusschen desen tween en weet ic niet wel wat kiesen. Doch so heb ic liever te sterven vanden begripers die mi in desen boec met valscheden iet op leggen mochten, dan te laten die wit mines Heeren Gods te bescriven. Ende daer om opten troest Marien der moeder Gods, hulpster alder gheenre die hulpe an hoer begeren, om bede wille eens eerbaren persoens die ic niet ontseggen en dar, so wil ic des bestaen. Ende of ic, des God niet en wil, in dit boeke enige lere sette anders dan sij inden rechten sin te verstaen sijn, dat weder roepe ic nu ende altoes ende wil daer altijt ofstaen tot correctien mijnre betere ende meerre ende wil des werkes bestaen inden name des Vaders, des Soens ende des Heiligen Gheests, ende ic bidde hem, dat hi mi geve gracie der consten dit boec te maken hem te love ende tot stichtinge alder gheenre die daer in lesen sullen. Des gonne mi die Vader, die Soen ende die Heilige Gheest, drie persoen ende een gewaer God. Amen.]

Hier beghint die prologhe int leven ons Heren Jhesu Cristi

Een ander fundament en mach niement setten dan dat gheset is, dat is Cristus Jhesus, so die apostel scrijft. Ende als Augustinus seit, want God boven al moghende is ende die mensche boven al ofnemende is ende ghebrekende, so wie begheert te ontgaen den valle der ghebreken ende weder maect te warden in den gheest, dien is noot dat hi vanden voerseiden fundament niet en gae, daer hi alle verlichtenisse in sijnre noot in vinden mach.

Ten eersten sel die sundaer die begheert of te doen die borden sijnre sonden, horen, hoe onse Heer den sondaer noet tot sijnre ghenaden ende sprect: "Coemt tot mi alle die gheen die arbeit in arbeide der ghebreke ende verladen sijt mitten borden der sonden, ende ic sel u vermaken, satmaken ende voeden, ende ghi sult rust vinden uwer sielen". Waer om, wie dat gheestelike siec is, die hoer desen goedertieren ende sorchvoudighen aersater ende come tot hem overmids diepen berouwe ende sorchvoudigher biechten ende overmids naerstich opset te kieren van quade ende te doen dat goede so langhe als

hi levet. Daerna sel die sondaer, die aldus ghetrouwe in Cristo gheworden is ende teghen hem als overmids penitencie versoent is, pinen vlitelike sinen aersater aen te hanghen ende sijn vrientscap te vercrighen ende sijn heilighe leven alle daghe als hi devotelics mach over te dencken. Hi sel hem nochtan hoeden dat leven ons Heren lopende te lesen ende over te gaen, mar hi sel na vervolghen der ordinancien een deel des levens elkes daghes voernemen, in wilken hi enen Sabbat der weelden overmids goddienstighen ghedachten onsen Heer Jhesu Cristo daghelike ende feestelike bewise, ende daerin sel hi mit ghenuechten rusten ende suetelic ontslapen van gheruchte alre uutwendigher ende waerliker becommernisse. Ende tot den selven, so waer hi is, sel hi hem dicwile kieren als tot eenre sekerre hulpe ende beschermenisse jeghens alle sondelike wandelbaerheit der menscheliker crancheit, die de knechten Gods stadelic aen vechten. Dicwijl sel hi nochtan hem kieren totten overnemenden werken Cristi, als tot sijnre ontfanghenisse, sijnre gheboerte ende sijnre besnidinghe, sijnre openbaringhe den coninghen, sijnre presentacien inden tempel, sijnre passien, sijnre verrisenisse, sijnre opvaert ende nedersendinghe

des Heilighen Gheests, overmids sonderlinghe ghehuechnisse, om gheestelike vermakinghe, troest ende oeffeninghe.

Dit leven sel die sondaer in groter begheerten hebben om veel saken wil.

Ten eersten om verghiffenisse sijnre sonden. Want als die sondaer oordel gheeft over hem selven, overmids biecht hem selven wroeghende, ende hi rechtvaerdicheit doet overmids aennemen willigher penitencie ende sorchvoudelike mit onsen Heer wandert, in sinen ghedachten hem oefenende na die manier voerscreven, so wart hi niet luttel ghereynicht van onreynicheit der sonden. Want God, dien hi aenhanghet, is een verterende vuer, reyn makende van sonden.

Ten anderen mael om sijn verlichtinghe. Want onse Heer dien hi inder herten heeft, een licht is lichtende inder duusternisse, van wilken licht die sondaer verlichtet wort ende gheleert sijn leven te setten na rechter ordinancie tot Gode ende tot den hemelschen dijnghen, tot hem selven, tot sinen even mensche ende tot den aertschen dijnghen.

Ten derden mael om gracie der tranen die den sondaer zeer noettuerftich is in desen dale der onsalicheit, wilke gracie Cristus, die een fonteyn is der gaerden ende een put der levender watere, te gheven pleecht den sonders

die hem aenhanghen.

Ten vierden mael om weder makinge der daghelicscher valle, van wilken onse Heer altoes ontlastet die gheen die hem aenhanghen, so bescreven staet: "Maec een metalen serpent ende set dat voer een teyken; soe wie gheslaghen is ende dat aensiet, die sel leven".

Ten vijften male om sueticheit ende begheerliken smake dien dit leven in hem hevet, ghelike als ghescreven is inden salm: "Smaect ende siet hoe suet die Heer is". Ende ter ander stede: "Dijn naem ende dijn ghedenckenisse sijn in begheerten mijnre sielen".

Ten sesten mael om te vercrighen bekennisse der vaderliker moghentheit, die men allene vercrighen mach overmids Cristum, soe ghescreven staet: "Nyement en bekent den Vader dan die Soen, ende dient den Soen wil openbaren"

Ten sevenden male om enen sekeren uutganc van deser anxteliker werelt. Want die sondaer, die ghetrouwe gheworden is, die daghelijcs Cristum ontfanghet in die herberghe sijns herten ende hem een bedde mit bloemen bereit overmids soeten ghedachten, die sel weder na desen dode ghesocht ende ontfanghen warden van hem, op dat hi altoes in ewicheit mit hem si, also als hi hier ghewone was ende begheerde.

Dit

leven is een ghenoechlic ende een rustelijc leven, ende doet den mensche, diet wat langhe mit goeder herten gheoefent heeft, verdrieten ander oefeninghen die tot desen leven niet vorderlic en sijn. Dit leven is vermakelijc ende troestelijc den menschen die in enicheden leven, ende alte vriendelic gheselle, sterkende ende troestende ende een toern der starcheit jeghens dat aensichte des viants ende yeghens bedroefnisse ende becoringhe der sonden. Dit is een suete leven daer men lichteliken mede coemt tot bescouwinghen des sceppers alre creatueren. Van wilken leven hem niement ontschuldighen en mach, want niement coemen en mach totten bescouwen der overster moghentheit Gods, het en si dat hi hem eersten gheoeffent hebbe inden leven ons Heren Jhesu Cristi.

Dit leven moghen hebben ende crighen beide menschen die nuwelinghen bekeert sijn, ende die hem een wile gheoefent hebben in doechden, ende volcomen menschen, ende si moghen daer in vinden een goet nest hem selven, ende oec daer se hoer jonghen in legghen moghen.

Dit leven doet die heilighen seer gonstich ende goedertieren wesen den ghenen die hem oefenen hier in, om den ghenen die ons mitten heilighen een ghemeen bliscap is

. Exempel: hoe soude Maria die moeder Gods, moeder der ontfermherticheit ende der goedertierenheit, di moghen versmaden of laten of hoer oghen kieren van di al bistu een sondaer, als si siet niet alleen eens des daghes, mar stadelike horen Soen dien si boven al mint, in dinen armen ende in dinen borsten wonen, ende dattu horen kinde in al sinen weghen vlitelijc na volghes ende hem daghelics mit goddienstigher oeffeninghe betaelst innighen dienst? In gheenre manieren en mach dat doen die moeder ons Heren. Des ghelijcs aensien oec alle ander heilighen alte ghaern den ghenen, daer si sien dat hoer Heer ghewaerdicht bi te sijn. Want dit leven maect die gheen die hem daer in oefenen, ghesellen der heilighen, want het is der heilighen leven. Dit leven is Marien leven, der heiligher moeder Cristi, die hem alre vriendelicste aenhanghende diende in sinen jonghen jaren. Dit leven is der apostelen leven, die Cristum vriendelijc aenhanghen. Dit is tleven alle des hemelschen heers, Cristum ghebrukende ende verwonderende sine wonderlike werken ende hem mit groter waerdicheit in ewicheden bistaende. Dit leven en mach gheen tonghe volloven, also goet ende

also heilich ist, want een beghin is des ewighen levens ende eens yeghelics hoghers bescouwens ende eens enghelschen levens. Is di dat een cleyn dinc, dattu stadelike wesen mogheste mit Cristo in wien die enghelen begheren te scouwen? Wilstu inder ewicheit mit Cristo regnieren, so beghin nu te regnieren mit hem, ende en beghif hem niet, want hem te dienen is regnieren.

Coem dan mit goeder herten tot hem, want hi hier neder is ghecomen uut den scoet sijn Vaders inden lichaem Marien om di. Ende wes een ander tuuch in rechten ghelove mitten heilighen enghelen sijnre heiligher onfanghenisse ende verblijt di mitter maghet Marien, die ons vruchtbaer is ende moeder Gods om di. Wese hem bi in sijnre gheboerten ende in sijnre besnidenisse als een goet voeder mit Joseph. Aenbedet dat cleyne kint inder cribben mitten coninghen. Helpen draghen in Jherusalem ende presentieren inden tempel mit Marien ende Joseph.

Volghe mitten apostelen den goedertieren hirde, daer hi gloriose miraculen doet. Wes bi hem in sijnre doot mit Marien sijnre heiligher moeder ende mit Johannes, den heilighen apostel, mit hem te doeghen ende te liden, ende mit eenre\hande

goddienstigher curioesheit handele ende betast die wonden dijns Salichmakers, die aldus om di ghestorven is. Soeken verresen mit Marien Magdalenen tot dattu hem vindes. Verwonder di van sijnre opvaert inden hemel, als oftu waerste opten berch van Olyveten onder die discipulen. Sit mitten apostelen besloten ende verborghen van alre uutwendicheit, op dattu verdienen moghes vervult te warden van boven mitter crachte des Heilighen Gheests. Ende ist dattu mit goedertierener, oetmoedigher ende innigher herten hem een corte tijt aldus dienste inder aerden, hi sel di verheffen tot hem, settende di ter rechter hant sijns Vaders, ghelike als hi sinen ghetrouwen dienren die hem na volghen, ghelovet heeft, daer hi seit: "Die mi dient, sel mi na volghen, ende daer ic bin, sel mijn dienre wesen".

Daer om een yeghelijc ghetrouwe mensche, die dit leven mynlike omhelset, die en sal niet twivelen Cristus en heb hem uutvercoren tot sinen soen. Want als die leraer Sinte Bernaert seit: "Dien God behaghet, hi en mach Gode niet mishaghen". Want hi selve sprect: "Ic minne die gheen die mi minnen". Nochtan sel hi hem wijslike hoeden, dat hi nymmermeer, in wat staet dat hi oec is, betrouwen heb in sijns selfs

verdienst, mar als een arm broetbidder, bloet ende naect van allen doechden, sel hi altoes voer Gode comen ende bidden die godlike aelmisse. Ende dat sel hi doen, niet in gheveinsder oetmoedicheit sijn dogheden te verberghen, mar hi sel sekerlike weten, dat alle menschen voer dat aensichte Gods niet en sullen warden gherechtvaerdicht. Want wi alleen van onsen ghedachten ghien reden gheven en moghen, ist dat hi mit ons ingaen wil int gherechte. Mar hoe seer hi hem totten goeden Heer, die de sonders roept, in deser manier indringet mit goddienstighen anxt ende mit reverencien, hi en sel niet vermetel warden gherekent; ghelike als die armen der werelt, hoe si armer sijn ende meerre noot hebben, hoe si meer pinen te comen ter aelmoesen des rijcs mans te bidden, ende nochtan daer om niet vermetel of hovaerdich gherekent en warden, mar vanden rike ontfermeliker aenghesien warden.

Dit leven schijnt dat die leraer Sinte Barnaert seer ghemint heeft, daer hi aldus of spreect: "Een bondekijn van mirren is mi mijn gheminde, ende sel wonen twisschen minen borsten. O broeders, van aenbeghinne mijnre bekerenisse, voer enen hoep der doechden die ic mi wist ghebreken, heb ic mi

ghepijnt dit bondekijn te vergaderen ende twisschen minen borsten te legghen, willic bondekijn ic vergadert heb van alle den anxten ende bitterheden mijns. Heren. Ten eersten sijnre kijntscheliker nootturften, daer na den arbeide die hi leet in sinen prediken, der moetheit die hi hadde in sinen wanderen, des wakens in sinen beeden, der becoringhen in sinen vasten, ten lesten der perikele in valschen broederen, der lasterliker woerde, des bespiens, der halsslaghen, der bespottinghen, der naghelen, ende deser ghelike die de Heilighe Scrijft menichvoudelic bewijst dat hise gheleden heeft om salicheit des menscheliken gheslachts. Dit over te dencken, segghe ic, dat wijsheit is. In desen heb ic mi gheset volcomenheit der gherechticheit, volheit der consten, rijcheit der salicheit ende vergaderinghe der verdienten. Hier is mi of ghecomen onder wilen dranc der saligher bitterheit ende onderwilen soete salvinghe des godliken troests. Dese op heffen mi in weder spoede ende drucken mi neder in voerspoede. Ende twisschen den dijnghen die blide sijn of droevich in desen teghenwoerdighen leven, leiden si mi enen conincliken wech

dien ic over al seker mach wanderen, ende van allen siden verdrivense die toecomende quade. Dese versoenen mi den rechter der werelt, want den ghenen voer wien alle moghentheden beven, toenen si mi sachtmoedich ende oetmoedich ende niet alleen besmeykelijc, mar oec navolghelic, hem, die ontoeganghelic is allen principaten, vervaerlic bi allen coninghen der werelt. Daer om sijn mi dese dijnghe stadelic in minen monde, als ghi wel weet, altoes inder herten als God wel weet, dicwijl in minen scriften alst schijnt. Dit is mijn overste philosophie: te weten Jhesum ende dien ghecruust". Dit seghet Bernardus. Een ander leraer sprect oec: "Dat is onwetende te wesen, sonder Cristum veel te weten, mar ist dattu Cristum wel wetestet, het is ghenoech, al en weetstu anders niet".

Dit leven hadde oec die heilighe joncfrouwe Cecilia, als men leset van haer, dat si onder ander doechden die si hadde, dat ewangelium Cristi altoes verborghen droech in haren herten, dat also schijnt te verstaen dat si sommighe devote punten vanden leven ons Heren, inden ewangelie bescreven, voernam ende daer op dochte dach ende nacht mit puerre herten ende mit vuerigher ende son\derlingher

aendachten. Ende als sijt overdocht hadde, weder verhaelde anderwarf ende mit enen soeten smake edercauwede dat, datse mit vroeden rade gheleghet hadde in die heymelicheit haers herten. Des ghelijc rade ic di te doen, want boven alle gheestelike oeffeninghen so ghelove ic dat noetturftichst ende oerbaerlicste te wesen, ende dat tot hogheren grade mach brenghen. Want du en selste nerghent vinden, daer du so gheleert moghes warden teghens ydele ende verganckelike besmeykinghen, yeghen tribulacie ende wederspoet, yeghens die ghebreke ende becoringhe der viande, als inden leven ons Heren Jhesu Cristi dat boven al volcomen was sonder enich ghebrec. Want van ghestadigher ghedachten sijns levens so wart die siele gheleit in minnen ende in betrouwen ende in vrienscappen ons Heren Jhesu Cristi, also dat die mensche stadelic ghevest wort yeghens alle ydelheit ende verganclicheit, dat hise snode rekent ende versmaet. Hi wart oec ghestarct ende gheleert, wat hi doen sel of wat hi scuwen sel, also alst scheen in Sinte Cecilen voer seit, die haer herte also vervult hadde mitten leven ons Heren Jhesu Cristi, dat gheen ydelheit in haer herte comen en mochte. Want als si was inder pompen

der bruloft, daer men so veel ydelheden pleghet te hantieren ende die organe daer songhen, si sanc mit ghestadigher herten Gode alleen, sprekende: "Lieve Heer, mijn herte ende mijn lichaem moet onbevlect bliven, op dat ic niet confuust en warde".

Ic segghe oec, dat hi ghestarct wart jeghens tribulacien ende wederspoet, also dat hi se min ontsiet ende min ghevoelt, dat openbaer is inden heilighen martelaren, van wilken Sinte Barnaert aldus seghet: "Daer of vercrijcht die martelaer lijdsamheit, dat hi mit alre devocien wandert ende mit stadigher ghedachten woent inden wonden Cristi. Al is des martelaers lichaem over al te reten ende men mit yser sijn siden te scoert, hi staet nochtant verblidende ende verwinnende. Waer is dan des martelaers siele? Voer waer inden binnensten Jhesu Cristi, ingaende doer sijn open wonden. Want waerse in haers selfs binnensten, si soude dat yser ghevoelen, also dat si die pine niet en soude moghen verdraghen, mar verwonnen warden ende Gods versaken".

Ist dattu leses vanden heilighen vader Francisco ende vander heiligher joncfrouwen Claren, so moechstu vinden hoe si in veel tribulacien, armoede ende siecheden niet alleen lijtsam, mar oec blide gheweest heb\ben.

Dat selve moechstu oec daghelijcs sien inden ghenen die een heilich leven leiden. "Daer om so arbeit enich mensche", als Sinte Bernaert seit, "te vergheefs in vercrighinghe der doecht, ist dat hi wanet dat mense anders hopen of vercrighen mach dan vanden Heer der doechden, wies leer is een saet der wijsheit, wies barmherticheit is een werc der rechtvaerdicheit, wies leven is een spieghel der maticheit, wies doot is een hoghe verclaringhe der starcheit". Dit sijn Sinte Baernaerts woerde.

Hier of ist, dat niet alleen die martelaers, mar oec veel confessoren in horen tribulacien ende siecheden niet alleen lijdsam, mar oec blide gheweest hebben ende daghelics ghevonden worden, om dat haer sielen niet en waren noch en sijn in haren lichamen, mar in den lichaem Cristi overmids devote ghedachte sijns levens. Si warden oec gheleert wat si doen of laten sullen, also dat si niet dwalen en moghen noch bedroghen en moghen warden, om dat men daer in vint volcomenheit alre doechden. Want nerghent en vindi sulc exempel der doechden, van armoeden, van oetmoedicheden, van verduldicheden, van sachtmoedicheden, van minnen, van ghehoersamicheden ende van anderen doechden als inden leven

Jhesu Cristi.

Daer Sinte Augustinus aldus of scrijft: "Al werct God salicheit der sielen in alre manieren na behoerlicheden der tijt, die overmids sijn wonderlike wijsheit gheordiniert warden, in gheenre manieren en helpt hi mit meerre weldaden den menscheliken gheslachte dan dat die wijsheit Gods, dat is die enighe Sone des Vaders, ghewaerdichde aen te nemen menschelike natuer. Die menschen die den weelden dootlike dienden, die begheerden rijcheden, ende hi woude arm wesen. Si hadden grote begheerte eer ende heerlicheit te hebben, ende hi en woude gheen coninc wesen. Vleischelike kinder rekenden si groet goet, alsodaen echtscap ende kinder heeft hi cleyn gherekent. Si hebben hovaerdelike ghescuwet te liden lasterlike woerde, ende hi heeft alle manier van laster gheleden. Onrecht te liden hebben si onverdrachlic gherekent, ende wilc is meerre onrecht dan enen rechtvaerdighen ende enen ontschuldighen veroordelt te warden? Pijn des lichaems hebben si seer veronwaert, ende hi is ghegheselt ende ghecruust. Si hebben den doot ontsien, ende hi heeft willens den doot gheleden. Si rekenden dat cruus een seer lasterlike manier

des doots, ende hi is ghecruust. Alle die dijnghen die wi te hebben begheerden boven nootturft ende niet en scuweden, die heeft hi mit sinen liden verworpen. Want men en mach gheen sonde doen dan als men dat begheert, dat hi versmaet heeft, of als men dat vliet, dat hi gheleden heeft. Daer om al sijn leven hier inder werelt in sijnre menscheit, die hi ghewaerdicht heeft aen te nemen, was een leringhe ende een rechtinghe alre goeder seden". Dit sijn Augustinus' woerde.

So wie dan Cristum na volghet, en mach niet dwalen noch bedroghen warden, ende uut stadigher ghedachten sijn levens so wart dat herte des menschen ontsteken te begheren ende na te volghen sinen doechden ende wart verlicht overmids die godlike cracht, also dat veel sempele ende ongheleerde menschen groete ende diepe dijnghe van Gode bekent hebben, daer om want men vint daer in een salvinghe die allenken die siele reynicht ende op heffet ende leert van allen dijnghen. Van wilken verdiensten gheloefstu dat die heilighe Franciscus tot so groter volheit der doechden ende tot so claren verstaen der Heiligher Scrijft ende tot so doersichtigher bekenninghe der ghebreke ende der valscheit der boser gheeste ghecomen is dan

overmids vriendelic ommegaen ende overdencken des levens ons Heren Jhesu Cristi? Daer om wart hi so vuerichlic tot hem beweecht, want hi in allen doechden, als hi volcomelicste mochte, hem na volghede, ende wart ten laetsten, also het onse Heer Jhesus Cristus in hem volbrochte, te mael overformet in hem overmids inprentinghe der liclaeuwen van sinen heilighen wonden.

Hier uut moghestu sien tot hoe groten grade brenct overdenckinghe des levens ons Heren Jhesu Cristi, want daer vint men die salvinghe, van wilker ons nu ghenen woerde en staet te hebben.

Daer om in allen doechden ende goeden seden set altoes voer di dat claer spieghel ende dat exempel alre heilicheit, als dat leven ende seden des Gods Soens ons Heren Jhesu Cristi, die ons daer toe vanden Vader uut den hemel ghesent is, dat hi ons voer soude gaen inden weghe der doechden, ende een erve des levens ende der disciplinen ons gheven soude overmids sinen exempel, ende ons leren soude ghelike als hem selven, op dat ghelikerwijs als wi natuerlike na sinen beelde ghescepen sijn, dat wi also oec in navolghinghe der doechden na onser moghentheit tot ghelijcheit sijnre seden wederformt souden warden, die sijn beelde in ons overmits onsen sonden besmet

hebben. Want hoe veel meer hem die mensche pijnt onsen Heer hier te gheliken in na volghen der dogheden, so veel sel hi hem gheliker wesen inden ewighen leven ende naerre sijn in claerheit der glorien.

Oec sulstu in dinen arbeide van buten ende van binnen ghedencken des arbeits ons Heren Jhesu Cristi ende sijns wederstoets, ende wanneer du in enighen saken bedruct warts, althants so loep totten goedertieren vader der armer ghelike als een kint loept totten scoet sijnre moeder. Vertelle hem alle dine saken, bevele hem al dinen last ende werp al dinen hoep in hem, ende sonder twivel hi sel waken ende alden storm verdriven.

Du en selste niet alleen als du wakes aendachtich wesen op onsen Heer Jhesum, mar oec alstu dijn lichaem ten slape legghes ende dijn hoeft opten poelu, so sel di wesen, als oftu mit Johannes rustes op die burst ons Heren Jhesu Cristi, ende aldus rustende op die burst ons Heren Jhesu Cristi sughe die mammekens Jhesu, ende in vreden in dat selve slaep ende rust.

Ende aldus in al dinen woerden ende werken so sich in Jhesum als tot enen exemplaer, gaende ende staende, legghende ende etende ende sprekende, alleen ende mit anderen luden, want daer

bi seltu hem meer minnen ende meer gracien der vrienscappen ende meer betrouwens tot hem crighen ende volcomenre wesen in allen doechden. Ende dit sel dijn wijsheit, dijn ghedachte ende dijn sorghe wesen: altoes wat van Jhesum te dencken, overmids wilken du beroert werdes hem te volghen of beweghen wardes hem te minnen. Want al sulke dijnghe te ghedencken ende te edercauwen brenghestu die tijt oerbaerlic toe, wanttu becommert biste mit Jhesum Cristum in goeden ende in godliken ghedachten. Ende dijn seden seltu beteren na der formen des levens ons Heren Jhesu Cristi ende sijnre wanderinghe, alstu in alle dinen werken siende biste tot hem, den spieghel ende exempel alre volcomenheit.

Nu hevestu ghesien tot hoe hoghen grade die ghedachten des levens ons Heren Jhesu Cristi di brenghen. Nu voert sel ic di eens deels in leiden in die manier der ghedachten. Mar niet en wane, dat alle die dijnghe ghescreven sijn die wi dencken moghen dat Cristus ghedaen of ghesproken heeft. Ende op dattet di te bet in gheprentet warde, so wil ic di die dijnghen also vertellen als si gheschiet sijn, of als mense goddienstelike gheloven mach gheschiet te wesen na sommighen ghelikenissen

die die mensche menichsins begripet. Want die Heilighe Scrijft moghen wi menichsins beduden, verstaen ende overdencken, so als wi wanen oerbaerlicste wesen, op dat het niet en si jeghens die waerheit des levens, der gherechticheit ende ganser leer, dat is, op dat het niet en si yeghens tghelove of yeghens goede seden. Wanneer du mi dan vinste vertellende: Aldus sprac of dede onse Heer Jhesus, of yement anders daer ic of scriven sal, ist dat ment overmids der Heiligher Scrijft niet proeven en mach, so en salstuut niet anders nemen dan of ict seghede: Ic dencke, dat onse Heer Jhesu Cristus aldus seide of dede, ende des ghelikes seltu alle alsulke dijnghe nemen. Mar ist dattu hier of vrucht begheerste te ontfanghen, so seltu, oflatende alle ander sorghen, mit alre begheerten dijns herten, ghenoechlike ende bi blivende, also di teghenwoerdich bewisen die dijnghen die overmids Jhesum gheseit of ghedaen sijn ende vertellet warden, recht of duse mit dinen oren hoerdeste of aensaechste mit dinen oghen. Ende dat hout voer een ghemeen reghel: so waer du in desen boeke niet en vindes leer van sonderlinghen ghedachten, so laet di ghenoech wesen, dattu

die dijnghen die ghedaen of ghesproken sijn van onsen Heer Jhesum, voer dijn oghen leggheste. Ende wander mit hem; daer of seltu hem vriendeliker wesen. Want daer in schijnt gheleghen te wesen meerre suetichheit, volcomenre innicheit ende bi na alle vrucht deser ghedachten, dattu altoes ende in allen steden hem devotelike aensieste in sinen werken, als hi staet mit sinen jongheren of bi den sonders, als hi predict, als hi gaet, als hi sit, als hi slaept, als hi waect, als hi et, als hi den anderen dient, als hi gheneset die sieken ende als hi ander miracule doet ende in dijn herte bescrivet sijn seden ende sijn werken, hoe oetmoedich hi hem had onder den menschen, hoe goedertieren onder sijn jongheren, hoe sedelic in sinen eten ende drinken, hoe ontfermhertich over die armen, wilken hi hem in allen saken ghelijc makede, die oec sijn sonderlinghe ghesinde scenen te wesen, hoe vri hi was van sorghen der werelt, niet beanxtet om nootturften des lichaems, hoe scamel in sinen sien, hoe verduldich in laster die men hem dede, hoe sachtmoedich in sinen antwoerden, want hi hem niet en pijnde te wreken mit harden sueren woerden, mar mit sachten oetmoedighen antwoer\den

hem pijnde des anders quaetheit te ghenesen, hoe volmaect in allen sinen werken, hoe sorchvoudich om salicheit der sielen om wilker minne hi ghewaerdicht heeft te sterven, hoe hi hem selven ghegheven heeft een exempel alles goets, hoe hi scuwede, om exempel te gheven, alle vriendelicheit ende sprake der wiven, so dat sijn discipulen verwonderden als hi alleen mitten wijfkijn van Samarien sprac om dat hem dochte onghewoenlic wesen, hoe verduldich in sinen arbeiden ende liden ende ghebreken, hoe mededoghelijc mitten ghenen die in liden waren, hoe hi der crancken onvolcomenheit toe te gheven plach, hoe hi alle dijnghe scuwede daer yement of mit rechte mochte scandalisieren, hoe hi die sondaren niet en versmade, hoe ghenadelijc hi ontfenc die gheen die penitencie wouden doen, hoe goedertieren hi was in allen dijnghen, hoe vlitich tot bedinghen, hoe bereet ten dienst ghelijc als hi selve sprect: "Ic bin int middel onder u als een die dient", hoe sober in sinen waken, hoe ghehoersaem sinen ouderen, hoe hi alle roem ende toninghe alre sonderlincheit scuwede.

Ende in deser manieren in allen sinen woerden ende werken die du leest of hoerste van

hem, so dencke over sijn seden ende ghelaet, hoe hi in allen saken hem hadde of mochte hebben na dinen vermoeden, want hi hem in allen saken inder alre bester ende volcomenster manieren hadde, hi die boven al alre best is. Ende sonderlinghe oftu mogheste so ymagenier ende contemplier sijn aensicht, dat mi dunct dat swaerste wesen, mar ic ghelove, het soude een blide vermakinghe wesen. Ende dit si di voer een leer alles des dat hier na volghet, dat so waer ic vertelle woerde of werke ons Heren ende anders gheen ghedenckenisse daer bi, so loep tot deser stat, ende het sel di ghenoech wesen.

Op dattu dan hebste dat aenschijn ons Heren, sijn lichaem, ende daer bi sijn seden ende werken te bet ghedencken moghes, so wil ic hier wat daer of in setten dat anders waer ghescreven staet. Men leset in boeken die te Romen sijn van hystorien die jaerlixs ghescieden, dat Jhesus Cristus gheheten is een prophete der waerheit. Hi was van groetheden te maten lanc, schoen ende eersam van aensichte, dien minnen ende ontsien mochten alle die gheen dien aensaghen; sijn haer ghelijc eenre riper haselnoten, bi na totten oren, mar voert totten scouderen die vergaderinghe des haers, wat bruunre ende

ghecrullet, ende mids op sijn hoeft een scheidel na ghewoente der Nasareen, dat is der heilighen des Ouden Testaments; sijn voerhoeft slecht ende rustelijc, sijn aensicht sonder rimp ende sonder vlecke mit matigher roetheit ghesciert, sijn nose ende mont te mael sonder begripelicheit; enen jongheliken groten baert hebbende die den haer ghelijc van verwen was, ende niet lanc, mar inden kinne ghedeelt; een simpel opsien hebbende ende rijp, mit ghelen claren oghen. Inden berespen was hi vervaerlic, in vermaninghen sacht ende minlic; blide behoudelijc rijpheit der seden; onderwilen screiende, mar nymmermeer lachende. Die statuer sijns lichaems recht ende uut gherect, hande ende arme die ghenoechlic waren te sien. In spraken swaer, luttel, redelijc ende sedelijc. Ende daer om is hi mit recht gheheten van David inden salm: "Schoen van formen boven alle kinderen der menschen".

Hier eynt dat prologe

Dat beghin des boekes is eerst te nemen vander ontfanghenisse ons Heren. Mar sommighe dijnghe moghen wi dencken die voer die ontfanghenisse waren; van Gode, vanden enghelen, vanden patriarchen ende propheten ende vander glorioser ma\ghet

Marien, vanden wilken wi eerst segghen sullen.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

titels