Poëziekrant. Jaargang 20

[p. 4]

Poweetjes

Henry Rollins / Foto Klaas Koppe

Crossing border

Van woensdag 11 tot en met zondag 15 september vindt op diverse locaties in Den Haag het Crossing Border Festival 1996 plaats, dat naar jaarlijkse gewoonte gedreven de grensgebieden tussen muziek en literatuur verkent. Organisator Louis Behre gaat er prat op zichzelf zo weinig mogelijk te herhalen. Ook dit jaar? Louis Behre: ‘Om te beginnen wil ik proberen het publiek te verbreden. Crossing Border blijft een jong festival, maar wil dit keer ook duidelijk appelleren aan 40-jarigen die nog met beide voeten in het leven staan. Het mengen van genres en stijlen is altijd al cruciaal geweest voor het festival, nu hoop ik daarbij ook nog eens een mix van jong en oud te bekomen. Het zwaartepunt van deze editie wordt gevormd door literaire artiesten die expliciet beïnvloed zijn door de popmuziek. Dat heb ik niet zo op voorhand bedacht, het is zo gegroeid toen ik bij de voorbereidingen geregeld ondervond dat ik de grootste moeite had om schrijvers te contracteren om enkel maar voor te lezen. In dat kader is ook de komst van Henry Rollins met enkele van zijn discipelen weer verheugend. Ik heb hem niet hoeven uitnodigen, hij heeft me zelf een fax gestuurd met de mededeling dat hij graag opnieuw meedeed en dat hij een act met de drummer Rashied Ali en de saxofonist en pianist Charles Gayle wel zag zitten. Nou, ik ook dus.’ Ook nog te beleven op Crossing Border 1996: onder anderen deus, Abraham Rodriguez Jr., Nigel Kennedy, Vic Chesnutt, Maxim Biller, Serge van Duijnhoven & Dano, Julian Cope, Paul Mennes, Mustafa Stitou, Die Anarchistische Abendunterhaltung, Denis Johnson, Alan Vega & Liz Lamere, Edna O'Brien, Andy Chairns, Tsjêbbe Hettinga en Gavin Friday. Niet te missen dus, net als onze geheime tip: de zwarte New Yorkse dichteres Dana Bryant.

Loutro

‘Hier ongeveer, misschien net iets naar rechts, / moet God met scheppen zijn begonnen. / Snel moe en vast van plan de tweede dag / tot rustdag uit te roepen.’ // Maar zijn zee liet hem niet met rust.’ Zo begint ‘Loutro’, een gedicht dat Luuk Gruwez publiceerde in het laatste nummer van de vorige jaargang van Poëziekrant. Op het jongste Poetry on the road-programma Dichters in 't Elzenveld leidde Gruwez het gedicht in met de mededeling dat hij net terug was uit Loutro en dat hij zijn gedicht daar enkele keren ontmoet had. Hoezo? Luuk Gruwez: ‘Loutro is een voormalig vissersdorpje aan de zuidkust van Kreta, dat alleen met de ferry of te voet door de bergen te bereiken is. Toen ik daar twee maanden geleden arriveerde per ferry, zag ik naast het hokje met de boottickets een geplastificeerde uitvergrote kopie uit Poëziekrant met mijn gedicht op een paaltje gespijkerd. Toen ik een dag later een soortgelijke kopie op een rode container in de bergen boven het dorp aantrof, werd ik pas echt nieuwsgierig. Ik raadpleegde de strandjongen Amadeo, die vermoedde dat een gepensioneerde leraar uit het Brusselse, genaamd Eddy, verantwoordelijk was, omdat hij vrijwel de enige Belg is die jaarlijks Loutro bezoekt. Maar zekerheid heb ik niet, want ik heb die Eddy niet kunnen spreken.’ Is Eddy nu een fan van Loutro of van Gruwez? Een bevredigend antwoord op deze prangende vraag kan hem een handgeschreven versie opleveren van het gedicht met de slotstrofe ‘O laat de zee nu stil zijn als een vijver, / beleefder dan een burger. Rustig, rustig, / roerloos tussen aaibare bergen. / En als de nacht valt over Loutro: / niet te geloven dat het ooit nog dag wordt.’

Stop post

Een berichtje om uit te vergroten en fotokopiegewijs op het prikbord in menige dichterskeuken te hangen ter balseming van huwelijksleed. De Britse psychiater Felix Post, die in 1994 al ontdekte dat schrijvers vaker dan andere stervelingen ten prooi vallen aan mentale en emotionele problemen, publiceerde een studie in het British Journal of Psychiatry waarin hij de stelling lanceert dat schrijvers vaker dan niet-schrijvers met psychische problemen kampen omdat hun verbeeldingsvermogen hun hersenen overbelast. Post analyseerde de biografieën van honderd Amerikaanse en Franse schrijvers en stelde vast dat meer dan tachtig procent van hen lijden aan depressies en psychosen. Post weegt ook de psychische toestand van dichters, romanschrijvers en toneelschrijvers tegen elkaar af. Dichters blijken veel humeuriger te zijn dan hun collega's, maar ook minder te drinken, langer te leven en minder te scheiden.

Wreed

Na negen maanden intens vergaderen is het de Amerikaanse boekenbranche gelukt om april tot poëziemaand te verheffen. De literaire uitgeverijen voerden een maand lang geen concurrerende nationale promotie-acties, en in heel het land werd een hele reeks poëtische activiteiten georganiseerd: lezingen, signeersessies, poëzie-manifestaties en ludieke acties allerhande. Waarom precies april werd uitverkoren? ‘April is the cruellest month’ wist T.S. Eliot al aan het begin van The Waste Land. Het Amerikaanse poëzieklimaat is inderdaad redelijk wreed. In 1979 verschenen er nog veertienhonderd nieuwe dichtbundels bij Amerikaanse uitgeverijen, in 1990 was dat aantal gedaald tot onder de negenhonderd. Het genre staat duidelijk onder druk, ook al werd in 1995 een lichte stijging tot ruim duizend nieuwe titels genoteerd. In elk geval hebben de literaire uitgevers al besloten de poëziemaand tot een traditie te laten uitgroeien.

Videobundel

De dove Amsterdamse dichter Wim Emmerink staat in kleine kring bekend als podiumkunstenaar en als voorvechter en docent van de zogenaamde Nederlandse Gebarentaal. Onder zijn impuls kwam de nu ook een videobundel tot stand: op de videoband Poëzie in gebarentaal, die een half uur duurt, worden voor het eerst oorspronkelijke gebarengedichten gecompileerd. Op de video zijn dertien gedichten van Emmerink in Nederlandse gebarentaal en twee in ngt vertaalde gedichten van Ernst van Altena en Simon Vinkenoog vastgelegd. De video gaat verzegeld van een boekje met de teksten in de Nederlandse schrijftaal. Emmerinks gedichten zijn voor de gelegenheid vertaald door Ernst van Altena.

Info: Het Komplex, Dijkstr. 109, 1011 gl Amsterdam.

Tweespalt

In het vorige nummer van Poëziekrant verscheen onder de titel ‘Tweespalt’ een tweeluik van Rein Bloem bij twee foto's. De mededeling dat die van de hand van Marijke Köhler waren, is bij het persklaar maken weggevallen. Wat bij deze hersteld is.